27.01.2023 | 16:00

Саҥа остуол оонньуута

ХИФУ Педагогическай институтугар национальнай дидактическай “Таай” оонньууну оҥорон таһаардылар. Оҕолорго уонна улахан дьоҥҥо аналлаах оонньуу толкуйдуур дьоҕуру, өйгө оҥорон көрөр кыаҕы, моториканы сайыннарар. Манна 8 араас сценарийынан оонньуохха сөп.
Ааптар: Розалия Томская
Бөлөххө киир

“Таай” оонньууга 16 карточка киирэр, бары сахалыы тиэмэлээхтэр: дьыл кэмнэрэ, булт-алт, дьиэ-уот, киэргэл-симэх о.д.а. Маны таһынан 3D-бэчээтинэн оҥоһуллубут 28 устуука хаптаҕай фигуралар бааллар. Хас биирдии карточкаҕа 1-3 өҥө суох фигуралар ойууламмыттар.

Бу оонньуу сүрүн сыала – бэриллибит бириэмэ иһигэр илии иминэн, биир эрэ илиини туһанан, карточкаларга баар фигуралары булан, моһуоннарын сабыахтааххын – биир сценарийа итинник буолуон сөп, – диэн кэпсээтэ ХИФУ Педагогическай институтун информатикаҕа уонна ааҕар-суоттуур техникаҕа кафедратын доцена Юрий Корнилов. – Бырайыактыырбытыгар өйгө оҥорон көрөр толкуйу, оҕо саҥатын сайдыытын кытта ыкса ситимнээх тутар-хабар моторикатын сайыннарыыга болҕомто уурдубут. Итиэннэ билэр-көрөр баҕаны көҕүтэр сыаллаахпыт – бу ордук оскуола иннинээҕи саастаах уонна алын кылаас  оҕолоругар наада”.

Сорох карточкалар уонна фигуралар пааралаһаллар, ис хоһооннорунан холбоһоллор эбит. “Холобур, дьыл кэмин көрдөрөр фигуралар бааллар. Атыттары кыыллар, айылҕа, тутар сэп-сэбиргэл, таҥас-сап уо.д.а. бөлөхтөргө холбуохха сөп. Фигуралар уратытык толкуйданан оҥоһуллубуттара. Бары ис хоһоонноохтор: таба уонна ыт – кыыллар; собо уонна сордоҥ – балыктар. Быһаччы эттэххэ, биир оонньуу 8 араас сценарийынан оонньонуон сөп,” – диэн тоһоҕолоон бэлиэтиир Юрий Корнилов.

Оҕо маны барытын тутан-хабан, убахтаан, эргитэн-урбатан көрөн, тулалыыр эйгэни ылынарыгар, араас предмети биир тиһиликкэ өйдүүрүгэр (ассоциативные связи) көмөлөһөр бэртээхэй оҥоһук буолбут эбит. “Карточкалар ааптарыскай иллюстрациялаахтар, саха төрүт дьарыгын көрдөрөр матыыптаахтар: таҥас-сап, сэп-сэбиргэл, национальнай бырааһынньык өйдөбүллэрэ, өбүгэ олоҕун укулаата – барыта оҕо бу өйдөбүллэри ситимнии тутарыгар төһүү буолуохтаах. Оонньуу улахан да дьоҥҥо, олох кыра оҕолорго да сөп түбэһэр буолан, дьиэ кэргэнинэн дьарыкка табыгастаах”,  – диир Пединститут технологияҕа кафедратын преподавателэ Ольга Лыткина.

Ааптардар тоһоҕолоон бэлиэтээбиттэринэн, инникитин оонньуу сценарийдарын кэҥэтэн, фигуралары мастан лазерынан быһан тупсаран биэриэхтэрин сөп. Педагогическай институт үлэһиттэрэ устудьуоннары кытта бииргэ үлэлэһэн, өбүгэр төрүт дьарыгар, култууратыгар, үгэстэригэр олоҕуран, арааһы айар киэҥ былааннаахтар.  

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Батыһыннара ыйар аналлаах Өлөөн буойуна — БатЫйа
Дьон | 10.07.2025 | 18:00
Батыһыннара ыйар аналлаах Өлөөн буойуна — БатЫйа
Батыйа позывнойдаах байыас билигин Украина Луганскай сиригэр Ийэ дойдубутун көмүскүү сылдьар. «Батыйа – батыһыннара ыйар, (указать направление)» диэн кини позывнойун суолтатын быһааран биэрбиттэрин, кырдьык да дии санаатым.  Кинини кытта дьиктитик кэпсэттибит. Тоҕо диэтэххэ кини олус уйан дууһалаах, кэрэни кэрэхсиир, айар үлэтин онно да сылдьан бырахпат – уруһуйдуур, уһанар, арааһы астыыр,...
Оҕуруот үлэтэ үчүгэй көрүүнү эрэйэр
Дьон | 04.07.2025 | 16:00
Оҕуруот үлэтэ үчүгэй көрүүнү эрэйэр
Кылгас сайыммыт барахсан сөрүүн тыалынан илгийэн, ардаҕынан балачча күндүлээн, бастакы ыйа ааһа оҕуста. Сайыҥҥы кэм тыа сирин, куорат да олохтооҕор оҕуруот, сибэкки үүннэриитин кытта ситимнээх.   Хаһыат бүгүҥҥү нүөмэригэр Дьокуускай куорат олохтооҕо, ХИФУ научнай-быыстапкалыыр комплексын инсектарийын сэбиэдиссэйэ Нюргуна Нюргуновна Килибееваттан оҕуруот көрүүтүгэр сүбэлэри ылыаҕыҥ: Баҕа санааттан саҕаламмыта Ис-испиттэн баҕаран туран 1990...
Былыргы чороон абылыыр күүһэ туохха сытарый?
Дьон | 04.07.2025 | 13:00
Былыргы чороон абылыыр күүһэ туохха сытарый?
Өбүгэ иһитин сөргүтүү үлэтэ утумнаахтык ыытыллар. Маныаха норуот маастардара улахан оруоллаахтар. Былыргы уустар ньымаларын хаҥатааччы уус Василий Лопатин бүгүн «Киин куорат» ааҕааччыларыгар  уус идэтигэр удьуордааһын, Ил Дархан Айсен Николаев үлэҕинэн оҥорбут чороонун туһунан кэпсиир, мас иһити харайыыга сүмэлээх сүбэтин үллэстэр.   – Үтүө күнүнэн, Василий Васильевич! Өбүгэттэн тардыллар ситим хас биирдиибит...
НВК Саха бырагыраамата от ыйын 7-13 күннэригэр
Сонуннар | 06.07.2025 | 10:00
НВК Саха бырагыраамата от ыйын 7-13 күннэригэр
Понедельник, 7 июля 6:00 Тиэргэн 12+ 6:30 Мы вам покажем 12+ 7:00 Новый день 6+ 8:00 Утро Якутии 6+ 9:00 Новый день 6+ 10:00 Утро Якутии 6+ 11:00 Тиэргэн 12+ 11:30 ПроАвто 12+ 12:00 "Якутия" информационная программа 12+ 12:15 Саха сатаабата суох 6+ 12:45 Асчыттар 6+ 13:30 "Саха Сирэ" информационнай...