24.11.2023 | 10:00

Сүүстэ истибиттээҕэр биирдэ көрбүт ордук

Өрөспүүбүлүкэҕэ 2006 сылтан сэтинньи 25 күнүгэр Олоҥхо күнэ бэлиэтэнэр. Сэбиэскэй кэм саҕаттан сүдү баайбытыгар дьон болҕомтотун тардыбыт, олоҥхо уобарастарын дьүһүйбүт киһинэн СӨ норуодунай худуоһунньуга Тимофей Андреевич Степанов буолар.
Сүүстэ истибиттээҕэр биирдэ көрбүт ордук
Ааптар: Айыына ДОНСКАЯ
Бөлөххө киир

Сэтинньи 10 - 30 күннэригэр Өрөспүүбүлүкэтээҕи национальнай уус-уран музейга «Тимофей Степанов – олоҥхо аптаах эйгэтэ» быыстапка ыытыллар. Манна кини олоҥхоҕо анаабыт 28 сүрүн үлэтэ киэҥ араҥаҕа таҕыста. Сэтинньи 22 күнүгэр худуоһунньук төрөөбүтэ 80 сылын туолла.

Тимофей Андреевич олоҕун 30-ча сылын музей үлэтигэр анаабыта, айар мастарыскыайын утумнаахтык сайыннарбыта, элбэх үөрэнээччини уһуйбута, «Олоҥхо героическай эпоһа» циклын сүрүн үлэлэрин суруйбута. Кэллиэгэлэрэ кинини уһулуччу киэҥ билиилээх, историяны, олоҥхону үөрэтэр-чинчийэр уонна уус-уран, баай тыллаах киһинэн билэллэр. Ол кэмнэргэ Тимофей Степановтыын бииргэ үлэлээбит, алтыспыт, худуоһунньугу олус ытыктыыр киһинэн музей старшай научнай үлэһитэ Галина Афанасьевна Софронова буолар.

Галина Софронова, музей старшай научнай сотруднига:

Тимофей Андреевичтыын музейга бииргэ үлэлээн саҕалаабыппыт.  Кини 1977 сыллаахха үлэҕэ киирээт, реставрациялыыр мастарыскыайыгар өрөбүл күннэригэр кытта кэлэн, олоҥхо тиэмэтигэр үлэлэрин суруйара. 1983 сылтан мастарыскыай сэбиэдиссэйинэн ананан, эдэр реставратордары уһуйбута. Манна даҕатан эттэххэ, Тимофей Степанов – Саха сиригэр эрэ буолбакка, бүтүн Уһук Илиҥҥэ бастакы реставратор дипломнаах худуоһунньук. Ол курдук, бастаан Дьокуускайдааҕы художественнай училищены, салгыы Ленинградтааҕы художественнай академияны үөрэнэн бүтэрбитэ.

Сэрии саҕанааҕы оҕо буолан, олох ыарахаттарын барытын ааспыта, эрдэ тулаайах хаалан, Тойбохойдооҕу оҕо дьиэтигэр улааппыта. Оскуола кэнниттэн холкуоска хаалан ыанньыксыттаабыта, онтон оҕуһунан ууну таһааччы буолбута. Ол эрэн хаһан даҕаны дьылҕатыгар үҥсэргээбэт, хом санаабат этэ.  Тимофей Андреевич мэлдьи үөрэ-көтө сылдьар, элбэҕи билэргэ-көрөргө дьулуһар, наһаа үчүгэйдик уустаан-ураннаан кэпсиир дьоҕурдаах этэ. Аны наһаа элбэхтик ааҕара, ордук историяҕа сыһыаннаах литератураны сөбүлүүрэ. Бэйэтэ кэпсииринэн, оҕо сылдьан олоҥхо туһунан кинигэҕэ түбэһэн, умсугуйан туран хос-хос аахпыт. Билбитин-көрбүтүн өйүгэр-санаатыгар хатаан, сүрэҕэр-быарыгар иҥэринэн, олоҥхону дьүһүйэр ураты үлэлэринэн таһаарара. Биллэн турар, устудьуон сыллара үрдүк култуура сайдыбыт куоратыгар – Ленинградка ааспыта эмиэ улахан сабыдыалы оҥорбута.

Үөрэҕин бүтэрэн Дьокуускайга кэлээт, тута иитиэхтии сылдьыбыт сүрүн соругун – худуоһунньук быһыытынан олоҥхо уобарастарын хоһуйан саҕалаабыта. Дьиҥэр, олоҥхо тиэмэтигэр суруйбут атын худуоһунньуктар эмиэ бааллар эрээри, Тимофей Андреевич ити тиэмэҕэ бастакынан киирбит, үөрэппит-чинчийбит, олоҥхо эйгэтигэр төбөтүн оройунан түспүт, итинэн эрэ олорбут соҕотох худуоһунньук буолар. Атын тиэмэлэргэ эмиэ суруйара эрээри, олоҥхону дьүһүйүү олоҕун сүрүн дьыалата этэ диэххэ наада.

 Тимофей Степанов бастакы тус (персональнай) быыстапката музейбытыгар 1983 сыллаахха тэриллибитэ уонна дьон улахан болҕомтотун, сэҥээриитин ылбыта. Ахсынньы ый этэ, олус тымныы күннэр турбуттара, туман бөҕөтө, ону ол диэбэккэ наһаа элбэх киһи кэлэрэ, өр уочараттаан туран худуоһунньук ураты, уһулуччу үлэлэрин сөҕө-махтайа, астына-дуоһуйа көрөллөрө. Ити кэмҥэ Тимофей Андреевич туһунан хаһыаттарга наһаа элбэхтик суруйбуттара. Буола турар быйылгы быыстапкатыгар эмиэ элбэх киһи кэлэрэ биһиэхэ олус үөрүүлээх.

Тимофей Степанов олоҥхоҕо анаабыт үлэлэрэ киһи тылынан сатаан эппэт сөҕүмэр тыыннаахтар, этиҥ сааһынан киирэр күүстээх ньэгирдээхтэр, абылыыр күүстээхтэр. Сүүстэ истибиттээҕэр  биирдэ көрбүт ордук. Кэлиҥ, сылдьыҥ, сэргээҥ!

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Ылланарга айыллыбыт олох
Дьон | 11.10.2024 | 12:00
Ылланарга айыллыбыт олох
Хаһааҥҥытааҕар даҕаны ардахтаах күһүн буолла. Уһун ардахтарга өйбөр куруутун “Тохтообокко ардах түһэр, Түннүкпэр таммаҕы ыһар...” ырыа тыллара ытыллар.   Биһиги көлүөнэ оҕолор үрдүкү кылаастартан саҕалаан “Ардахха санаа” ырыаны истэ улааппыппыт. Оччолорго, биллэн турар, ким тыла, ким матыыба буоларын улаханнык билэ да сатаабат этибит. Ырыа баар да баар. Киһи олоҕун кэрдиис кэмнэринэн...
Киин куоракка саҥа сквер тутуллуон сөп
Дьон | 05.10.2024 | 14:00
Киин куоракка саҥа сквер тутуллуон сөп
2022 сыл кулун тутар 8 күнэ биһиэхэ ыар сүтүк күнэ этэ, ыраас халлааҥҥа этиҥ эппитинии аймаабыта: ыарахан ыарыы дьүөгэбит Ирина Елизарова сырдык тыынын ылан барбыта.   Чугас киhиҥ, дьүөгэҥ, доҕоруҥ суох буоллаҕына, биллэн турар, бастакынан үйэтитии туhунан санаалар киирэллэр эбит. Кини биллэр, бэйэтэ ааттаах-суоллаах, историялаах, сүгүрүйээччилэрдээх, истээччилэрдээх буоллаҕына, атыннык толкуйдуу да...
Борис Борисов: «Пушкиҥҥа сүгүрүйүүм — “Евгений Онегины”  нойосуус билиим»
Дьон | 10.10.2024 | 10:00
Борис Борисов: «Пушкиҥҥа сүгүрүйүүм — “Евгений Онегины” нойосуус билиим»
Саха киһитэ тыйаатыры, артыыстары олус ытыгылаан  ылынар ураты көрөөччү. Ол оруоллары ураннык толорор артыыстартан сүдү тутулуктааҕын саарбахтаабаппын. Оннук биир үтүө киһи, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа, Щепкин аатынан Үрдүкү театральнай училище “көмүс выпускнига” Борис Иванович Борисовы кытта өрөгөйдөөх 75 сааһынан сэһэргэстибит.   – Артыыс буолар баҕа санаа оҕо эрдэххиттэн баара дуу? –...
Кинини саха быһаҕа быыһаабыта
Дьон | 11.10.2024 | 10:00
Кинини саха быһаҕа быыһаабыта
Кинилэр – биһиги дьоруойдарбыт, кинилэр – өлөллөрүн кэрэйбэккэ эйэлээх олох туһугар охсуһаллар, бааһырбыт доҕотторун өстөөх уотун аннынан быыһыыллар, бука бары быраат, убай диэн ыҥырсаллар.   Бу анал байыаннай дьайыы бүттэҕинэ, элбэх кэпсэниэ, элбэх кистэлэҥ арыллыа, ким эрэ ол саҕана кимиэхэ да эппэтэх санаатын дьэ этиэ турдаҕа. Сорох ардыгар киһи дьиибэргиир, итэҕэйиэ...