Сүрэхтэр кэпсэтэр кэмнэрэ...

Олунньу 14 күнүгэр аан дойду дьоно Тапталлаахтар күннэрин бэлиэтээн, бэйэ-бэйэҕэ тапталга билинэллэр, кэрэ тыллардаах сүрэхтэри бэрсиһэллэр, араас күрэхтэри ыыталлар. Холобур, бу күн Японияҕа саамай улаханнык хаһыытаан тапталга билиниигэ күрэх буолар. Оттон Германия кыргыттара бу күҥҥэ эрдэттэн бэлэмнэнэр эбиттэр: сибэкки иһиттэригэр луковицалары олордон баран иһит аайы уолаттар ааттарын суруйан сыһыараллар уонна сылаас камин таһыгар уураллар. Ханнык горшок луковицата эрдэ тахсар да, ол уол бу кыыс анала буолар диэн быһаараллар. Дьэ ити курдук хас дойду аайы Тапталлаахтар күннэрин араастаан бэлиэтииллэр. Онтон саха омук бу бэлиэ күҥҥэ хайдах сыһыаннаһарый? Кэргэннииллэр уонна таптаһар сүрэхтэр Тапталлаахтар күннэрин бэлиэтииллэр дуо? Өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр дьиэ кэргэттэри кытта бу тула санаа атастаһарга көрдөстүм.

Ыйытыылар:

* Тапталлаахтар күннэрин бэлиэтиигин дуо? Сибэтиэй Балантыын бырааһынньыгар хайдах сыһыаннаһаҕын? Бу күн бэйэ-бэйэҕитигэр бэлэх оҥорсоҕут дуо?

* Тапталлааҕыҥ саамай үчүгэй хаачыстыбата ханныгый?

* Олоххутугар саамай өйдөөн хаалбыт түгэҥҥит ханныгый?

* «Киин куорат» ааҕааччыларыгар баҕа санааҥ.

Александр Бурнашев, СӨ норуодунай артыыһа, Мэҥэ Хаҥалас улууһун бочуоттаах олохтооҕо:

– Тапталлаахтар күннэрэ диэн биһиэхэ, артыыс дьоҥҥо, син биир үлэ күнүн курдук. Бу күн биһиги көрөөччүлэрбитигэр ырыа бэлэхтиибит. Онтон киэһэ бэйэ-бэйэбитин эҕэрдэлэһэбит, бэлэх оҥорсобут.

– Кэргэн диэн үөһэттэн ананан кэлбит олоҕуҥ доҕоро буоллаҕа дии. Мин кэргэммин алаһа дьиэбит хаһаайкатын быһыытынан дьиэни-уоту көрөрүн-истэрин, ыраас, сырдык, астаах-үөллээх буоларын туһугар кыһалларын иһин «дьиэ кэргэммит уруула» диэн махтана ааттыыбын. Инники былааммытын бииргэ оҥостон, ону иккиэн күүспүтүн холбоон толоробут.

– Саамай умнуллубат түгэммит диэн сыбаайбабыт күнэ. Бу киэһэ Сахабыт сирин чулуу, мааны дьоно ыалдьыттаан, ыллаан-туойан ааспыттара. Итиэннэ үгэс быһыытынан оҕолорбутун кытта куруук сылаас дойдулары кэрийэбит, муора салгынынан тыынабыт. Дьиэ кэргэнинэн сынньалаҥ – олохпут биир кэрэ кэмнэрэ.

– Дьиэ кэргэҥҥит бөҕө туруктаах, дьиэҕит иһэ сылаас тыыннаах буоллун, баай, байылыат олохтонуҥ диэн алгыыбын. “Киин куорат” хаһыат ааҕааччылара мэлдьи доруобай, дьоллоох буолуҥ, куруук үөрэ-көтө сылдьыҥ, Тапталлаахтар күннэрин умнуллубаттык атаарыҥ!

Анатолий Баишев, Амма бөҕөһө, спортсмен, мадьыны:  

– Кырдьыгынан эттэххэ, биһиги Тапталлаахтар күннэрин бэлиэтээбэппит.

– Кэргэним Саргылаана өйдөөх, муударай, киэҥ көҕүстээх киһи. Кини өйдөөбөтө, өйөөбөтө буоллар, олохпор, спорт да эйгэтигэр ситиһиилэниэм суоҕа эбитэ буолуо... 90-с сылларга барарым-кэлэрим элбэх этэ, оҕолорбут кыралар, сүөһүлээхпит, хотонноохпут. Ону ол диэбэккэ кэргэним миигин хаһан да күөмчүлээбэккэ, төттөрүтүн, куруук көмөлөһөн, тэрийэн, бэрийэн кэллэ. Хаһаайка да быһыытынан куруук минньигэс бүлүүдэлэринэн үөрдэр асчыт. Онон, тапталлаах кэргэммэр махталым муҥура суох.

– Биһиги тыа ыала буоларбыт быһыытынан олохпут барыта үлэни кытта ситимнээх. Ол эрээри сайын сиэннэрбит кэлэн үөрдэллэрин, бука бары сир астыы, оттуу тахсарбытын олоҕум умнуллубат кэрэ кэмнэрэ диэхпин сөп.

– Ханнык баҕарар дьиэ кэргэҥҥэ, биллэн турар, өйдөһүүнү, өйөһүүнү, эйэ-дэмнээх буолууну, сылаас тапталы, кытаанах доруобуйаны, дьолу-соргуну баҕарабын.

Анжелика Андреева, Саха сирин дьахталлар түмсүүтүн бэрэссэдээтэлэ, Арассыыйа дьахталларын сойууһун бюротын чилиэнэ:

– Биһиги дьиэ кэргэн хаһан да Тапталлаахтар күннэрин бэлиэтээбэтэхпит уонна бэлиэтээбэппит. Тоҕо диэтэххэ, биһиги бырааһынньыкпыт буолбатах. Ол оннугар Аҕа дойдуну көмүскээччилэр, Кэрэ аҥаардар күннэрин, саҥа дьылы уонна төрөөбүт күнү хайаан да ылабыт.

– Кэргэммэр сөбүлүүр, өрө тутар хаачыстыбам элбэх. Кини эрэллээх, хаһаайыстыбаннай, дьиэ кэргэнигэр дурда-хахха, дириҥ толкуйдаах, муударай, барыны бары сатыыр эр киһи, дьиҥнээх аҕа баһылык.

– Умнуллубат кэрэ түгэннэрбит диэн дьиэ кэргэнинэн сынньалаҥмыт. Оҕолорбутун кытта тас дойдуларынан да, Саха сирин устун да айанныыбыт, саҥаттан-саҥа сирдэри көрөбүт. Саха сирин сайынын олус сөбүлүүбүт, сплавтыырбытын, айылҕаҕа тахсарбытын ордоробун. Оҕолорбутун илдьэ сылдьан сир астыыбыт, бириэмэбитин куруук туһалаахтык атаарабыт.

– Хаһыат ааҕааччыларыгар кытаанах доруобуйаны, үгүс үөрүүнү-көтүүнү, таптаһар сүрэхтэргэ өйдөһүүнү, өйөһүүнү баҕарабын. Түгэнинэн туһанан билиҥҥи интэриниэт эйгэтигэр тахсар сураҕы-садьыгы, киһи санаатын түһэрэр сонуннары итэҕэйбэккэ, сарсыҥҥы күммүтүн саныахха, үчүгэйи эрэ ыраланыахха, кэскиллээҕи түстүөххэ диэн сүбэлиэм этэ.

Эрхаан, СӨ Култууратын туйгуна, ырыаһыт, ааптар, мелодист:

– Биһиги ыал Тапталлаахтар күннэрин анаан-минээн бэлиэтээбэппит. Арай ити күннэргэ Дьокуускайга араас кэнсиэртэргэ кыттабыт, көрөөччүлэрбитин эҕэрдэлиибит. Ол гынан бу күнү анаан-минээн Таилаҥҥа баран бэлиэтээбит түгэннээхпит. Наһаа үчүгэйдик сынньанан, кэрэ миэстэлэри көрөн, астынан кэлбиппит.

– Тапталлаах киһим үтүө хаачыстыбата элбэх, куруук сүрэхпин сылаанньытар күндү киһим. Соням олус муударай, мэлдьи өйүүр, өйдүүр.

– Элбэхтик бииргэ айаннаан, гастроллаан кэллибит. Онтон саамай өйдөөн хаалбыт түгэммит диэн хоту улуустары кэрийии буолар. Атын даҕаны кэрэ, умнуллубат түгэммит элбэх. Ону барытын билигин олус күндүтүк саныыбын.

– Сахам дьонугар тапталгытын харыстааҥ диэн сүбэлиибин. Бэйэ-бэйэҕэ сылаас сыһыаны, өйдөһүүнү, өйөбүлү, дьолу-соргуну баҕарабын.

Любовь Готовцева, “Фантазия” кэнсиэрт агентствотын салайааччыта, сценарист, суруйааччы, режиссер, мелодист, PR-продюсер:

– Тапталлаахтар күннэрин сыл аайы бэлиэтиибит. Сахалар тоҥуй соҕус дьоммут, күн аайы тапталга билиммэппит, сибэкки бэлэхтэспэппит. Ол иһин маннык бэлиэ күнү туһанан бэйэ-бэйэҕэ тапталга билиниэхтээхпит, бэлэх оҥорсуохтаахпыт. Холобур, биһиги бу киэһэ кыраһыабай остуол тардан олоробут, бэлэх бэрсэбит. Кэлин саныырга наһаа үчүгэй буолар.

– Уот, гаас төлөбүрэ, оҕолору илдьии-аҕалыы о.д.а. барыта кэргэним санныгар. Итэҕэйиэххит суоҕа да буоллар, дьиэ ыйдааҕы төлөбүрэ төһө буоларын билиҥҥээҥҥэ диэри билбэппин (күлэр). Онтон мин дьахтар быһыытынан оҕолорум уруоктарынан дьарыктанабын, дьонум киэһэ бэлэм аска кэлэллэрин, ыраас дьиэҕэ киирэллэрин хааччыйабын.

– Олохпут биир кэрэ түгэнэ диэн 2013 сыллаахха дьиэ кэргэнинэн аан бастаан Таилаҥҥа сынньаммыппытын этиэхпин сөп. Оччолорго кыыспыт кыра буолан барсыбатаҕа. Ити сыл биһиги Максимныын сокуоннай кэргэннии буолбуппут. Ону таһынан мин ити сыл бүддьүөт тэрилтэтиттэн уурайан, айар үлэнэн дьарыктанарга быһаарынан, көҥүл олоххо киирбит кэмим этэ.

– Тапталлаахтар күннэрин “омуктар бырааһынньыктара, биһиэхэ, сахаларга, сөбө суох” диэн араарбакка, суолтатын аһара хасыһа сатаабакка, үөрэ-көтө бэлиэтээҥ, бэйэ-бэйэҕэ бэлэх бэрсэн, болҕомто ууран, умнуллубаттык атаарыҥ диэн сүбэлиибин. Оччоҕо тапталгыт да күүһүрүө, дьиэ кэргэҥҥит быдан туруктаах да буолуо диэн эрэнэбин.