19.05.2021 | 22:37 | Просмотров: 974

Өрүү сүрэхпитигэр иҥэн сылдьар

Ааптар: Айыына ДОНСКАЯ
Бөлөххө киир

Бүгүн, ыам ыйын 19 күнэ – Бүтүн Арассыыйатааҕы Пионерия күнэ. 1922 сыллаахха оруобуна бу күн Комсомол Бүтүн Арассыыйатааҕы II-с кэмпириэнсийэтигэр пионер этэрээттэрин тэрийэр туһунан быһаарыныы ылыллыбыта. Итиэннэ 70-ча сыл, 1991 сыллаахха Сойуус ыһыллыар диэри, бэлиэтэммитэ. Пионерскай тэрилтэ чилиэннэринэн 200 мөлүйүөнтэн тахса 10-14 саастаах оҕолор буолан ааспыттара. 


Санаан көрүҥ, 200 мөлүйүөнтэн тахса киһи уот кыһыл хаалтыһы киэн тутта иилинэн, пионер күөстүү оргуйар көхтөөх олоҕун олорон ааспыт. Ол саҕанааҕы пионердар дьоллоох кэми бары да күндүтүк саныыбыт.
Уопсастыбаннай-политическай өттүгэр тохтуу барбакка, түгэнинэн туһанан, кылгастык санаан аастахха, кыһыл хаалтыһы миэхэ эһээ Ленин төрөөбүт күнүгэр үөрүүлээх линейкаҕа иилбиттэрэ. Долгуйуу, үөрүү, өрө көтөҕүллүү умнуллубат иэйиитэ кууспутун билигин да саныыбын. Дьиэбэр баран иһэн, аара суолга хаалтыспын тутан көрө-көрө айаннаабытым, тиийээт, киэн тутта сиэркилэҕэ көрүммүтүм, дьонум тэҥҥэ үөрбүттэрэ... 
 “Пионер күнэ” диэн тылы иһиттэхпинэ, сонно төбөбөр поход диэн тыл киирэр.  Бу күнү сылын аайы диэҥ далааһыннаахтык бэлиэтиир этибит. Үгэс быһыытынан ыһык-тайма буолан, үрүсээк сүгэн айылҕаҕа походтуу барарбыт. Ол кэтэһиилээх да күн этэ, кыһыны быһа дьиэттэн, оскуолаттан ырааппатах кыра дьоҥҥо. Билигин даҕаны харахпар ойуур ортотугар киэҥ алааска кутаа уот, пионер кэккэтигэр киирэн эрэр оҕолор кэчигирэһэн тураллара, бииргэ үөрэммит оҕолорум мэник-тэник сирэйдэрэ көстөн кэлэр. Ол саҕана улахан бобуу суох быһыылааҕа, бары кылааһынан тус-туспа кыра кутаа уоту уматан, ас буһарынан, хортуоппуй үтэн сиэн, астына-дуоһуйа аһыырбыт. Барарбытыгар учууталлар уоппутун уунан саба ыһан умуруорар этилэр. Ити күн төһөлөөх кутаа уот уматыллыбыта буолуой, ойуур баһаара тахсыбытын өйдөөбөппүн. Үтэн буһарбыт хортуоппуйбут минньигэһиэн, амтана билигин да биллэр курдук. Дэлби оонньоон-көрүлээн, сылайан-элэйэн дьиэбитигэр төннөрбүт. 


Биирдэ походтан дьиэлээн иһэн, учууталбытын кытта эбэни киирэн көрөн ааһыахха диэн буолла. Ол иннинэ эбэ мууһа хамсыы илик этэ. Биһиги биэрэккэ чугаһааппытын кытта, биһигини эрэ күүтэн турбут курдук, эбэ мууһа эстэн тоҕо барда. Тыас-уус, биһиги үөрүү-көтүү. Учууталбыт: “Оҕолоор, бу күнү өйдөөн хаалыҥ, муус эстэригэр түбэһэр сэдэх түбэлтэ”, – диэбитин мин билиҥҥэ диэри өйдүү сылдьабын. Кырдьык даҕаны, наһаа сөҕүмэр, кэрэ көстүү этэ. Кэнники улаатан баран түбэһэн көрө иликпин. 
Оскуола олоҕор куруук көхтөөхтүк кыттарым. Сыл аайы Герой Федор Попов аатын сүгэр пионерскай этэрээппит бэрэссэдээтэлинэн талылларым. Комсомол да буолан баран мэлдьи олох үөһүгэр этим. Ол, этэргэ дылы, олох атын история. 
Пионер күнэ, пионер буола сылдьыбыт олохпут кэрчик кэмэ, төһө да ааспытын иһин, өрүү сүрэхпитигэр иҥэн сылдьар.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Татьяна Винокурова-Сабыйа: «Литература — олох устар кэмин сирэйэ, поэзия — олорор кэммит төрөтөр оҕото»
Дьон | 30.10.2025 | 10:00
Татьяна Винокурова-Сабыйа: «Литература — олох устар кэмин сирэйэ, поэзия — олорор кэммит төрөтөр оҕото»
Хаһыаппыт бүгүҥҥү ыалдьыта – СӨ үөрэҕириитин туйгуна, Арассыыйа үөрэҕин бочуоттаах үлэһитэ, В.В. Путин 2006 с. тэрийбит Арассыыйа учууталларын куонкуруһун гранын хаһаайката, СӨ суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ Татьяна Ефремовна Винокурова-Сабыйа.   Тыл – уот! Уматар суоһун, Күүһүн-уоҕун Кыана тутун – Тылгынан кыырыма, Тыаллаахха тыыныма, Таһааран ыһыма! Тыл – ох! Өһү тутума, Оҕу туттума,...
Анастасия: «Эмп эрэ көмөтүнэн утуйабын»
Дьон | 01.11.2025 | 10:00
Анастасия: «Эмп эрэ көмөтүнэн утуйабын»
Хайа баҕарар ийэ оҕотун туһунан кэпсииригэр долгуйар, ыксыыр, этиэҕин да умнан кэбиһэр. Бэйэҕитигэр оҥорон көрүҥ: оҕоҥ дойдутун туһугар анал байыаннай дьайыыга сылдьар, сибээскэ куруук баар буолбат, утуйар ууҥ көтөр, куруук кэтэһэ-манаһа сылдьаҕын, арааһы саныыгын. Оннук эрэ буолбатын...   Барбытын билбэккэ хаалбытым Уолум 2022 сыллаахха атырдьах ыйын саҥатыгар анал байыаннай дьайыыга барбыта....
Булт суруллубатах сокуонун тутуһуҥ
Дьон | 25.10.2025 | 16:00
Булт суруллубатах сокуонун тутуһуҥ
Кыстык хаарбыт аргыыйдык түһэн, уһун кыһыммыт саҕаламмытын биллэрэр. Ону тэҥэ булчуттар түүлээх булдугар бэлэмнэнэллэр. Кырдьаҕас булчуттартан уһуйуллубут күндү түүлээх сонордьута, кадровай булчутунан үлэлээбит Уолба нэһилиэгин олохтооҕо Константин Константинович Мосоркинныын кэпсэтиини ааҕыҥ.   – Үтүө күнүнэн, Константин Константинович! Уһун кыһыммыт саҕаланна, ону кытта кыһыҥҥы бултааһын саҕаланнаҕа. Саха киһитэ – айылҕа оҕото. Кини...
Кэргэним көмүс куолаһа сүрэхпэр өрүү тыыннаах...
Дьон | 01.11.2025 | 12:00
Кэргэним көмүс куолаһа сүрэхпэр өрүү тыыннаах...
Кини ыллаатаҕына сибэккилэр кытта түһүүллэрэ, Туйаарыма Куо харахпытыгар илэ көстөн кэлэрэ, киэһээҥҥи Бүлүү нухарыйара...  Оттон хас үрдүк нотаны ыллар эрэ, сиргэ баар ыраас тапталтан сүрэхпит ыллыыра, үөрэрэ-көтөрө. Саха сирин хатыламмат көмүс куолаһа, дэҥҥэ көстөр сэдэх талаан Гаврил Николаев быйыл 50 сааһын туолуохтааҕа. Хомойуох иһин, Дьылҕа Хаан тыйыс ыйааҕынан норуот тапталлаах...