15.12.2023 | 16:00

Патриотизм туһунан

Патриотизм туһунан
Ааптар: СӨ үөрэҕириитин үтүөлээх үлэһитэ, Арассыыйа үөрэҕириитин туйгуна, учууталлар учууталлара, СӨ үөрэҕин бочуоттаах бэтэрээнэ, Ньурба улууһун Бочуоттаах гражданина Сэмэн Акыымабыс Батаакап
Бөлөххө киир

Киһиэхэ төрөөбүт буора күндүттэн күндү, туохтааҕар да чугас.

Ол иһин олохпут ыарахан түгэннэригэр төрөөбүт дойдубутугар тардыһабыт, төрөөбүт түбэбит эрэ кута-сүрэ уоскутар, нус-хас оҥорор. Ийэ дойдуга Таптал (патриотизм), бар дьоҥҥо Махтал силистэрэ сириэдийэр, айылҕалыын быстыспат ситим үөскүүр. Киһи сиэрэ-майгыта бу сырдык өйдөбүллэргэ тирэҕирэн, төрөөбүт дойдуга бэриниилээх буолуу өйө-санаата сайдар, чэчириир.

Патриотизм тыыныгар иитиигэ төрөөбүт ийэ тыл сүдү суолталаах. Төрөөбүт тыл – дууһа тыла. Киһи төрөөбүт төрүт тылынан айгыр-силик айылҕалыын ситимнэһэр дьоҕурдаах, тулалыыр эйгэлиин чугастык өйдөһөр, өйөһөр. Киһи төрөөбүт тылынан ааты ылыныыта (ааттаныыта) кини айылҕаттан бэриллибит харысхала, көмүскэлэ. Холобур, Өрөгөй Хоноһо диэн сахалыы ааттаах сэрии бэтэрээнэ: «Аатым араҥаччылаан, Аҕа дойду сэриититтэн тыыннаах эргиллибитим»,— диэн кэпсиир этэ. Бу – олус таба, сөптөөх быһаарыы. Төрөөбүт тыл аптааҕар, хомуһуннааҕар бигэтик итэҕэтэр.

Гражданскай сэрии кэнниттэн, 1920-30-с сылларга, Антон Семенович Макаренко салалтатынан тулаайах оҕолору хомуйан, саастарынан наардаан, анал оскуолаҕа үөрэтэллэрэ, үлэ үөрүйэхтэригэр уһуйаллара. Маннык оскуолаҕа иитиллибит ыччаттар Аҕа дойду Улуу сэриитигэр төрөөбүт дойдуларын, биир сомоҕо буолан, хорсуннук көмүскээбиттэрэ, Ийэ дойдуларыгар бэриниилээхтэрин көрдөрбүттэрэ.

Билиҥҥи кэмҥэ идэҕэ хайысхалаан, үлэ үөрүйэхтэригэр иитэр-үөрэтэр агрооскуолаларга улахан болҕомто ууруллара булгуччулаах буолла. Маннык оскуола иитиллээччилэрэ дьиҥ олоххо чугастар, кинилэр төрөөбүт түбэлэригэр олохсуйаллар, олоххо туруоруммут сыалларын-соруктарын ситиһэргэ дьулуурдаах буолаллар, тулалыыр эйгэлэриниин өйдөһөр-өйөһөр дьоҕуру иҥэринэллэр. Ыччаты үлэҕэ хайысхалаан иитии, олох олорор сатабыллары иҥэрии көдьүүстээҕин олох бэйэтэ көрдөрдө.

Ийэ дойду көмүскээччилэрэ буолуохтаах ыччаты иитии-үөрэтии оскуола сүрүн сыала-соруга буолар. 20-с үйэ бүтэһик сылларыгар Ньурба улууһун Убайаан, Ньурба бастакы, Антоновка, Чуукаар орто оскуолаларыгар алын байыаннай үөрэхтээһиҥҥэ элбэх сыраларын биэрбит военруктар Алексеев Владимир Ильиһи, Федоров Владимир Семеновиһы, Афанасьев Анатолий Трофимовиһы, Кыппыгыров Валерий Николаевиһы ыччаттара олус истиҥник ахталлар. Военрук учууталлара иҥэрбит билиилэрэ, үөрүйэхтэрэ аармыйаҕа сулууспалыылларыгар улахан көмө, тирэх буолбутун умнубаттар, ис куттарыттан уһуйааччыларыгар махтаналлар.

Хас биирдии киһи Ийэ дойдутугар бэриниилээх буолуу үтүө сиэрин-майгытын дьиэ кэргэн эйгэтиттэн (холумтаныттан) ылар. Оҕо дьиэ кэргэн сылаас эйгэтигэр иитиллэр, олох олорор үөрүйэхтэри ис кутугар (дууһатыгар) иҥэринэр, киһи-хара буолар. Төрөөбүт дойдутугар бэриниилээх, дьонугар-сэргэтигэр махталлаах киһи киһитэ, киһилии киһи, “патриот киһи” иитиллэн, такайыллан тахсар.

Билиҥҥи бу тыҥааһыннаах кэмҥэ хас биирдии киһиттэн саҕалаан, салайааччытыгар тиийэ, кэлэр кэскил туһугар биир ньыгыл сомоҕо күүс буолуу ирдэнэр. Холобур, Ньурба улууһун баһылыга Алексей Михайлович Иннокентьев анал байыаннай дьайыыга ытык иэстэрин толоро сылдьар биир дойдулаахтарыгар кэһии, ас-таҥас илдьэн, тус бэйэтинэн илиилэригэр туттарара, дьоннорун-сэргэлэрин алгыстарын, илдьиттэрин тиэрдэрэ үтүө сиэр-майгы буолар.

Кэлэр кэскил туһугар биир сомоҕо буолуоҕуҥ!

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Екатерина Семенова: «Ылдьаананы аһынным ээ...»
Дьон | 08.02.2025 | 12:00
Екатерина Семенова: «Ылдьаананы аһынным ээ...»
Бу күннэргэ «Саха» НКИХ көрөөччүлэрэ «Уот Дьулустаан» диэн саҥа сериалынан олоробут диэтэххэ, омун буолбатах. Киэһэ аайы: «Киинэбит кэлэрэ чугаһаата», – диэн бассаап бөлөхтөр оргуйа түһэллэр. Саҥа сериалга киҥнээх, кырыктаах Ылдьаана хотун оруолун чаҕылхайдык толорбут Екатерина Семенова көрөөччү киэҥ биһирэбилин ылла.   Бүгүҥҥү сэргэх сэһэргэһээччибит –  СӨ Үүнэр көлүөнэтин тыйаатырын артыыһа, СӨ...
Саха түмэлигэр ураты быыстапка турда
Сонуннар | 07.02.2025 | 22:12
Саха түмэлигэр ураты быыстапка турда
Саха АССР оскуолаларын 1985 сыллааҕы выпускниктара быйыл оскуоланы бүтэрбиттэрэ 40 сылын туолар. Кыайыы 40 үбүлүөйдээх сылыгар Саха сирин оскуолаларын бүтэрбит  тыһыынчанан оҕо бүгүн бэйэлэрэ олохторун орто омурҕанын ааһан, үүнэр көлүөнэни, эдэр ыччаты дойдуга тулхадыйбат таптал, бэриниилээх буолуу тыыныгар үлэлэһэр ытыктанар дьон. Кинилэр бу үтүө дьулуурдара атыттарга холобур эрэ буолар аналлаах....
Анна Ефимова: «Мантан барар баһыылкалар  ханна да сүппэттэр»
Дьон | 07.02.2025 | 10:00
Анна Ефимова: «Мантан барар баһыылкалар ханна да сүппэттэр»
Куорат тыастаах-уустаах, дьалхааннааах олоҕуттан атын эйгэҕэ бара сырыттым. Онно үлэ күөстүү оргуйар, сарсыардаттан киэһээҥҥэ диэри иистэнэр массыына тыаһа, кыптыый  кылыр гынара, хаххаланар сиэккэ өрүүтэ о.д.а. күннэтэ оҥоһуллар. Мин баарбар “өйүүн көтөөрү сылдьабын” диэбит эдэркээн уол кэлэн таҥас кэтэн, мээрэйдэнэн барда, куорат хаһыаттарын аҕалан уурдулар. Манна ким да алҕас кэлбэт, ким...
Марат Залялов: «Саха сирин мүөтэ — дойдубут кыһыл көмүһэ»
Дьон | 06.02.2025 | 10:00
Марат Залялов: «Саха сирин мүөтэ — дойдубут кыһыл көмүһэ»
Тохсунньу ый бүтүүтэ Башкирия Уфа куоратыгар буолбут норуоттар икки ардыларынааҕы "ApiGlobal-2025" куонкурус "Полифлернай мүөт" категориятыгар Амма улууһун Мээндигитин ыҥырыа иитээччитэ Марат Залялов хомуйбут мүөтэ 2-с миэстэ буолан, Саха сирин ааттаппыта. «Киин куорат» бүгүҥҥү ыалдьыта – тыйыс айылҕалаах Сахабыт сиригэр мүөттээх ыҥырыаны иитиинэн хаһыс да сылын олохтоохтук дьарыктанар Марат Залялов.   –...