Оптуобуска босхо бырайыас

2020 сылы баһылык Сардаана Авксентьева Көлүөнэлэр сылларынан биллэрдэ. Үүммүт сыл бу хайысхаҕа биир бастакы дьоһун көстүүтэ – үрдүкү кылаастарга үөрэнэр нэһилиэнньэ кыаммат араҥатын оҕолоро куорат оптуобуһунан босхо айанныылларын хааччыйыы.

Тохсунньу 9 күнүгэр куорат олохтоох дьаһалтатын Саҥа дьыл бырааһынньыктарын кэнниттэн бастакы былаанныыр мунньаҕар баһылык Сардаана Авксентьева нэһилиэнньэ кыаммат араҥатыгар социальнай өйөбүл боппуруоһугар ураты болҕомтону уурбута: «Нэһилиэнньэ кыаммат араҥатыгар, ону сэргэ элбэх оҕолоохторго бүддьүөт суотугар оҥоһуллар социальнай өйөбүл кээмэйин сарбыйыа суохтаахпыт. Бу өйөбүл ханнык да кырыымчык кэмҥэ оннунан хаалыахтаах», - диэбитэ. Ити чахчы. Куорат быйылгы бүддьүөтэ ыараханнык ылыллыбыта биллэр. Ону аахсыбакка нэһилиэнньэ кэккэ араҥатыгар өйөбүллэр оҥоһуллаллара – куорат социальнай политикатын биир кэрэхсэбиллээх түгэнэ.

Үгүс ыытыллар үлэ ортотугар быйылгыттан, тохсунньу 1 күнүттэн, кыаммат ыаллар 5-11 кылаастарга үөрэнэр оҕолоро оптуобуска босхо сылдьар кыахтаммыттарын ааттыахха сөп. Үөрэх управлениетын чахчытынан, бу көмөнөн туһанарга сыл саҥатыгар номнуо 2223 сайабылыанньа киирбит. Манна биир түгэни чопчулуур наада – куорат бары оскуолаларыгар үөрэнэр нэһилиэнньэ кыаммат араҥатын оҕолоро бары – чааһынай, коррекционнай, куорат нэһилиэктэрин оскуолалар бары киирсэллэр – ыйга 96 төгүл босхо айанныыр каартанан туһанар кыахтаахтар.

Каарта 10 ый үлэлиир

Босхо айан 10 ыйга, ол эбэтэр үөрэх дьылын эрэ кэмигэр көрүллэр – тохсунньу, олунньу, кулун тутар, муус устар, ыам ыйа, бэс ыйа, балаҕан ыйа, алтынньы, сэтинньи, ахсынньы ыйдар.

Картаҕа оҕо хаартыскатын таһыгар сүрүн информация ыйыллар – аата, араспаанньата, аҕатын аата, үөрэнэр оскуолата. Информацияны оҕо үөрэнэр оскуолата бэлэмниир. Ол эбэтэр сайабылыанньаны төрөппүт үөрэх тэрилтэтигэр биэрэр, маныаха оҕо пааспара/төрөөбүт туһунан сибидиэтэлистибэтэ ирдэнэр. Киирбит сайабылыанньаны үөрэх тэрилтэтигэр анаммыт эппиэттээх үлэһит социальнай харыстабыл управлениетын испииһэгин кытта тэҥниир, дьиэ кэргэн чахчы нэһилиэнньэ кыаммат араҥатыгар киирсэр буоллаҕына, оҕо хаартыскаҕа түһүүтүн тэрийэр уонна испииһэги харчы көрөр сиргэ ыытар. Каарта бэлэм буоллаҕына, төрөппүт «Алмаасэргиэнбаан» оҕо аатыгар оҥорбут бэлэм каартатын 100 солкуобайга атыылаһан ылар эрэ эбээһинэстээх.

Карта үлэлиир болдьоҕо:

– 5-7 кылаастарга – 3 сыл;

– 8-11 (12) кылаастарга – 2 сыл.

Өскөтүн оҕо кыаммат араҥа испииһэгэр киирбэтэх түгэнигэр, төрөппүт эбэтэр оҕо сокуоннай бэрэстэбиитэлэ оскуолаҕа маннык докумуоннары аҕалыан сөп:

• оҕо пааспарын/төрөөбүт туһунан сибидиэтэлистибэтин куоппуйатын;
• персональнай дааннайдары бэрэбиэркэлииргэ сөбүлэҥин;
• Социальнай харыстабыл управлениетыттан дьиэ кэргэн Саха өрөспүүбүлүкэтигэр нэһилиэнньэ муҥутаан тиийинэн олоруу кээмэйигэр сөп түбэспэт дохуоттааҕынан учуокка турарын туһунан ыспараапканы.

Бэлиэтээн эттэххэ, куорат салалтата кэнэҕэһин куорат бары оскуолаларын үөрэнээччилэрин босхо бырайыаһынан хааччыйыы соругун туруорунар.

Үөрэх управлениетын чахчытынан, Дьокуускай куоракка бүгүҥҥү күҥҥэ 1-11 кылаастарга 44 тыһыынчаттан тахса оҕо үөрэнэр. Ол иһигэр 1-4 кылаастарга үөрэнэр 19 600 оҕо куорат оптуобустарыгар босхо айанныыллара өссө 2012 сыллаахха куорат баһылыгынан Айсен Николаев талыллыбытыгар ситиһиллибитэ. Бэлиэтээн эттэххэ, бу Айсен Николаев дуоһунаска киириэҕиттэн бастакы дьаһала этэ. Маныаха сыллата куорат бүддьүөтүгэр үөрэх дьылын устата 360 босхо айаҥҥа орочуоттаан 148 мөл. солк. кэриҥэ харчы көрүллэр, диэн баһылыгы үп-экономика боппуруостарыгар солбуйааччы иһитиннэрэн турар. Оччотугар 1 кылаастан саҕалаан 11 кылааска тиийэ оҕону барытын куорат оптуобустарыгар босхо сырытыннарарга сылга 333 мөл. солк. курдук үп тыырыллара ирдэнэр.

Маныаха баһылык Сардаана Авксентьева бэйэтин санаатын бу курдук үллэстэн турар: «Бу, биллэн турар, куорат бүддьүөтүн холугар кыаллыбат суума. Онон, бастатан туран, нэһилиэнньэ кыаммат араҥатын оҕолорун эрэ босхо бырайыаһынан хааччыйыыны быһаарыах кэриҥнээхпит». Бу сорук 2020 сыл тохсунньу 1 күнүттэн олоххо киирдэ. Дьокуускай куораттааҕы нэһилиэнньэ социальнай харыстабылыгар управлениетын начаалынньыга Семен Матвеев иһитиннэрбитинэн, маннык өҥөнөн 5800 оҕо туһанар кыахтаах, онуоха куорат олохтоох бүддьүөтэ 34 мөл. 552 тыһ. солк. кээмэйдээх үбү тыырара ирдэнэр.

Бүгүҥҥү күҥҥэ куорат бу сууманы уйунар. Оттон оскуола оҕото аҥаардас оскуолаҕа кэлэригэр-барарыгар дьиэ кэргэн бүддьүөтүттэн ыйга ортотунан 1800 солк. кэмчилиир буоллаҕына, элбэх оҕолоох ыалларга, онуоха оҕо эбии дьарыкка сылдьар буоллаҕына, дьоһун өйөбүл буолара өйдөнөр.  Онон төрөппүттэр бу үтүө саҕалыыһыны уталыппакка туһаныахтарын наада.

Босхо тырааныспар каартатын ылыы боппуруостарынан билсиҥ:

Дьокуускай куораттааҕы нэһилиэнньэ социальнай харыстабылын управлениета

Аадырыһа: Ленин пр., 4/1

Салайааччы: Семен Иванович Матвеев

Төлөпүөнэ: 42-01-25, 42-11-00

Электроннай аадырыһа: uszn35@sakha.gov.ru

Дьокуускай куораттааҕы үөрэх управлениета

Аадырыһа: Ленин пр., 15

Салайааччы: Алексей Климентьевич Семенов 

Төлөпүөнэ: 40-80-50

Электроннай аадырыһа: uo@yaguo.ru