Оҕону аахтара үөрэтиэххэ

Билиҥҥи интэриниэт, көмпүүтэр, гаджет үйэтигэр оҕону хайдах аахтарыахха? 

Оскуолаҕа өр үлэлээбит кэммиттэн сылыктаатахха уонна оҕо сайдыытын кэтээн көрдөххө, кинигэни ааҕыы эргиччи туһалаах. Ааҕар оҕо ханнык баҕарар предмеккэ тобуллаҕас толкуйа чочуллар, туохтан да иҥнэн-толлон турбат. Маннык оҕолор олимпиадаҕа былдьаһыкка сылдьаллар. Саамай кэрэхсэбиллээҕэ диэн, бу үөрэнээччилэр кинигэ, уус-уран айымньы нөҥүө олоххо бэлэмнээх буолан тахсаллар. Онон мин ааҕыы киһи олоҕор сүдү суолталааҕын этэн туран, оҕону хайдах аахтарыахха сөбүн туһунан бэйэм санааларбын тиэрдэргэ холонуом.

Бастакы хардыы. Оҕо билэ-көрө сатыыр, тулалыыр эйгэни кытта муҥутаан билсэр кэмэ – оскуолаҕа киириэн иннинээҕи сааһа – 1-тэн 5-гэр диэри. Манна сүрүн сорук – оҕо тылын сайыннарыы. Бу сааһыгар алдьатыа, киртитиэ диэн куттаммакка, оҕоҕо дьэрэкээн ойуулаах кинигэни бириэмэни кэрэйбэккэ эрэ көрдөрүөххэ, кэпсиэххэ наада. Бу түбүктээх кэм – оҕону ааҕыыга сыһыарарга бастакы хардыы.

Интэриэһин күөдьүт. Оҕо арыый даҕаны улааттаҕына, кинигэ маҕаһыыннарыгар илдьэ сылдьар олус көдьүүстээх. Оччоҕо ойуутуттан саҕалаан кинигэ наадатын, сыаналааҕын өйдүө.

Ыйыталас, кэпсэт. Буукубаны холбоон ааҕарга үөрэннэ даҕаны, оҕоҕо сөбүлүүр кинигэтин аахтарар, сыыйа төһө өйдөөбүтүн ыйыталаһар, кэпсэттэрэр үчүгэй.

Холобур буол. Оҕо төрөппүтүн үчүгэй да, куһаҕан да өрүтүн барытын үтүктэр дииллэр. Ийэ, аҕа – оҕоҕо тыыннаах холобур. Онон төрөппүт ааҕыыта намтаабыта билиҥҥи олоххо улахан охсууну аҕалар. Куоракка олорор үгүс төрөппүт, «сайдыы» ухханыгар оҕустаран, нууччалыы эрэ ааҕар, оҕотугар эмиэ маннык ирдэбиллээхтик сыһыаннаһар. Бу, биллэн турар, оҕо сайдыытыгар бары өттүнэн харгыс буолар. Чопчулаан эттэххэ, оҕо төрөөбүт тылынан иитилиннэҕинэ эрэ, муҥутуур чыпчааллары дабайар. Хайдах да өйдөөх оҕо ийэ тылын билбэт буоллаҕына, ситэри сайдыбат.

Бүтүн дьиэ кэргэнинэн ааҕар ордук. Хаһыаттан саҕалаан тугу аахпыты кэпсэтиһэр туһалаах. Урут мин кыра эрдэхпинэ хараҕынан кыайан көрбөт эбэм кинигэ аахтаран истэрин сөбүлүүрэ. Сүрдээх халыҥ быһыылаахтара, сороҕун өйдөөбөккө да мэнээк ааҕар этим. Бу курдук сылдьан сыыйа-баайа уус-уран тыл алыбыгар уһуйуллан барбытым. Билигин даҕаны биирдиилээн ыалга кырдьаҕастар эдэр дьоҥҥо маннык аахтаралларын көрөбүн уонна оҕоҕо бэйэтигэр эмиэ туһалаах буолуо диэн үөрэ саныыбын.

Дьиэҕэ кинигэ төһөнөн элбэх да, соччонон үчүгэй, дьиэтээҕи библиотека баара ордук. Хас биирдии төрөппүт оҕотугар кинигэ атыылаһан, дьиэтээҕи библиотека тэрийэрэ буоллар, олус үчүгэй буолуо этэ.

Олохпут огдолуйуутун биир сүрүн биричиинэтинэн, мин санаабар, оҕо кинигэни аахпат буолуута ааттаныан сөп. Урут ыччат кинигэни олох биир саамай сайдыытынан сыаналыыра, куоталаһа-куоталаһа ааҕара. Онон олоххо да бэлэмнээх этэ, суруга, тыла-өһө да тупсаҕайа. Өйтөн суруйууну кыайа-хото суруйара, тобуллаҕас толкуйдааҕа. Билиҥҥи оҕо өйтөн суруйуута олус мөлтөх, кээмэйэ кылгас, онуоха эбии тыла-өһө сымсах. 

Кинигэни ааҕыы дьиэ кэргэнтэн саҕаланар. Онон, күндү төрөппүттэр, уус-уран айымньы оҕону иитиигэ улахан олугу уурарынан, ааҕыыга болҕомтону уура сатааҥ. Бэйэҕит ааҕыҥ, оҕоҕутун да аахтарыҥ.