16.12.2020 | 17:15

Оҕо сайдыытыгар тулалыыр эйгэ оруола улахан

Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

( «Мичээр» бөлөххө эйгэни олохтооһун уопутуттан)

Оҕону сайыннарар предметтэртэн турар тулалыыр эйгэ – оҕо билэр-көрөр, эмоциональнай, хамсанар-имсэнэр дьоҕурун, тугу интэриэһиргиирин уонна баҕарарын талар кыаҕын үөскэтэр эйгэ. Саамай сүрүнэ, уһуйаан бөлөҕүн ис бараана оҕо бэйэтэ талар кыаҕын уонна бэйэтин иннин быһаарынар буолуутун үөскэтиэхтээх. Маннык үлэни тэрийэрбитигэр биһиги, иитээччилэр, оҕоҕо куттала суох, бары өттүнэн табыгастаах, элбэхтэн биири талар кыаҕы биэрэр эйгэни тэрийэргэ дьулуспуппут. Дьиэ иһинээҕи эйгэ үс тутулун – муостаны, эркини, өһүөнү барытын туһанабыт.

Бөлөхпүт үс элбэх функцияны толорор зонаҕа арахсар: холку, наҕыл дьарыктарга аналлаах зона; хамсаныылаах-имсэниилээх, улахан тутуулары оҥорорго табыгастаах зона; үлэлиир зона.

Холку уонна наҕыл дьарыктарга анаммыт зонаҕа киирэллэр:  «Чуолкайдык саҥарыах» киин – оҕо бытархай моторикатын сайыннарар оонньуурдар стеллажтара, быалаах-туһахтаах оонньуурдар, кылтан оҥоһуллубут массаастыыр шариктар; “Кэрэни кэрэһилиэх” айар үлэ киинэ – көлөһөлөөх анал тумба, араас матырыйааллары угар салаалардаах; “Чинчийии” кумах уонна уу киинэ – суунар хоско турар, элбэх араас кээмэйдээх воронкалартан, турбалартан, араастык быһыыланан оҥоһуллубут ситим буолар. “Тимирэр-тимирбэт”, “илийбэт-илийэр” маллардаах, кырааскалары холбуур иһиттээх турар, лейка, губка, палитра уонна лупа баар; “Кинигэ киһи доҕоро” киин -  кинигэ долбуура, сымнаҕас сыттыктардаах ааҕар сир, эркиҥҥэ “Булугас өй” киинин саахымат фигуралардаах дуоската ыйанар; «Толкуйдуохха-оонньуохха»дидактическай матырыйааллар уонна  «Суоттуохха-билиэххэ» араас геометрическэй фигуралардаах, чаһылаах, дьыл кэмин, ыйы, суукканы, нэдиэлэ күннэрин кэтиир моделлаах сыыппаралардаах математикакиинэ.

Биһиги бөлөхпүт биир киэн туттуута –«Миигин тулалыыр киэҥ эйгэ» киин. Манна оҕо космическай эйгэ, күн систиэмэтэ, космоска дьон оруолун туһунан өйдөбүлү ылар. Папьше машенан оҥоһуллубут күн систиэмэтэ, эркиҥҥэ сир шарын географическай картата ыйанан турар – оҕолор материктары, дойдулары, куораттары булаллар, хайалары, муоралары, үрэхтэри араараллар. 3д форматтаах араас дойдулартан аҕалылллыбыт сувенирдар бааллар.

Хамсаныылаах-имсэниилээх оонньууларга бөлөхпүт киин сирэ ананар. “Тутуу” киинигэр Лего кубиктар, сымнаҕас тутуу модуллара, бэйэбит айбыт “Ай-тут-оонньоо” оонньуубут баар. Тутуу матырыйааллара барыта оҕо талбытынан сыҕарытар көлөһөлөөх дьааһыктарга хараллаллар. “Чэгиэн буол” кииҥҥэ скаладром, шведскай стенка, өһүөҕэ ыйанар кокон, гамак, мас хачыал бааллар. «Тэҥҥэ мустан оонньуохха» сюжеттаах оонньууларга анаммыт сиргэ “Дьиэ кэргэн киинэ” ороннор үрдүлэринэн иккис этээс быһыытынан тутуллубута. Ол иһин бөлөх иһигэр миэстэни ылбат. Араас идэлэр формалара эмиэ көлөһөлөөх дьааһыктарга ыйаналлар. Бу дьааһыктарга массаастыыр көбүөрдэрбитин кытта харайабыт.

 «Чугдаарыый, музыка» кииҥҥэ Олоҥхону билиһиннэрэбит. Бөлөхпүтүгэр “Дьурулуйар Ньургун Боотур” олоҥхо геройдарынан куукулалар быыстапкалара, фетртан оҥоһуллубут мааскалар, би-ба-бо куукулалар, араас омуктар остуоруйаларын геройдара бааллар.

Оҕолор үлэлиир остуоллара араас үрдүктээхтэр. Бэйэ-бэйэлэрин истэригэр киирэн хомуллан хаалар оҥоһуулаах буоланнар, элбэх миэстэни ылбаттар. Бөлөхпүт эркиннэрин сырдык өҥүнэн кырааскалаан, Олоҥхо сюжеттарынан витражтарынан киэргэппиппит. Оҕолор таҥастарын уурар ыскааптарын икки этэстээх дьоҕус эрээри, дириҥ буолар гына бырайыактаан оҥорбуппут. Биир эркиҥҥэ магниттаах истиэндэҕэ оҕолор оҥоһуктарын ыйыырга табыгастаах.

Бөлөхпүт маннык табыгастаах эйгэтэ хас да сыллар устата тэриллибитэ. Маныаха сүрүн көмөлөһөөччүлэринэн төрөппүттэрбит буолбуттара. “Мичээр” бөлөххө сылдьар оҕоҕо эргиччи табыгастаах, кута-сүрэ тохтуур, личность быһыытынан сайдар-үүнэр эйгэ олохтонно.

Биһиги уопуппутун өрөспүүбүлүкэбит атын уһуйааннарыгар туһаныахтарын баҕарабыт.

Марина Михайловна Елисеева,

Анна Петровна Иннокентьева,

Дьокуускай 89 №-дээх «Парус» уһуйаанын иитээччилэрэ

Сонуннар

17.07.2025 | 08:57
Сурук киирдэ

Ордук ааҕаллар

Батыһыннара ыйар аналлаах Өлөөн буойуна — БатЫйа
Дьон | 10.07.2025 | 18:00
Батыһыннара ыйар аналлаах Өлөөн буойуна — БатЫйа
Батыйа позывнойдаах байыас билигин Украина Луганскай сиригэр Ийэ дойдубутун көмүскүү сылдьар. «Батыйа – батыһыннара ыйар, (указать направление)» диэн кини позывнойун суолтатын быһааран биэрбиттэрин, кырдьык да дии санаатым.  Кинини кытта дьиктитик кэпсэттибит. Тоҕо диэтэххэ кини олус уйан дууһалаах, кэрэни кэрэхсиир, айар үлэтин онно да сылдьан бырахпат – уруһуйдуур, уһанар, арааһы астыыр,...
Хас биирдии оҕуруотчут бэйэтэ үүннэрэр ньымалаах
Дьон | 18.07.2025 | 16:00
Хас биирдии оҕуруотчут бэйэтэ үүннэрэр ньымалаах
Сайыммыт урукку сыллардааҕар ураты сөрүүн, ардахтаах буолла. Ол эрээри сорох сатабыллаах хаһаайкалар оҕуруот аһын сиэн ырааттылар. Бүгүн оҕуруотчут, Дьокуускай Мархатыгар Дьахтар сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Екатерина Чербоеваттан сүбэлэри ылабыт. – Үтүө күнүнэн, Екатерина Егоровна! Бөтүрүөп куйааһа ардаҕынан күндүлээн ааһа оҕуста. Сайыммыт сөрүүн буолла. Эйигин оҕуруотчут быһыытынан ааҕааччыларга билиһиннэрэбин, хас сылтан оҕуруот үүннэриитинэн...
Айталина Васильева: «Олох тэтимиттэн хаалсыбакка, сыалларбын ситиһиэхтээхпин»
Дьон | 17.07.2025 | 13:00
Айталина Васильева: «Олох тэтимиттэн хаалсыбакка, сыалларбын ситиһиэхтээхпин»
Бүгүҥҥү ыалдьытым Хаҥалас улууһун «1-кы Мальдаҕар нэһилиэгэ» МТ баһылыга Айталина Ивановна Васильева, дойдутун, нэһилиэгин туһугар сүрэхтиин-быардыын ыалдьар, эдэр киһиэхэ лоп-бааччы тыллаах-өстөөх, тобуллаҕас толкуйдаах киһи эрэ киэн туттуох ыччата. Кини туһунан биир дойдулаахтара сөҕөллөрүн, хайҕыылларын, махтаналларын этэллэр. «Айталина Ивановна улахан куоракка да үлэлиир кыахтаах киэҥ, ыраах, дириҥ көрүүлээх, эппитин сыыска-буорга түһэрбэт,...
Кэлэр нэдиэлэҕэ «Работай в Якутии» ыччат бэстибээлэ күүтэр
Сонуннар | 08.07.2025 | 14:14
Кэлэр нэдиэлэҕэ «Работай в Якутии» ыччат бэстибээлэ күүтэр
От ыйын 16 күнүгэр Дьокуускайга СӨ Нэһилиэнньэ дьарыктаах буолуутугар судаарыстыбаннай кэмитиэтэ орто анал уонна үрдүк үөрэх кыһаларын бүтэрбит ыччаты «Работай в Якутии» бэстибээлгэ ыҥырар. Тэрээһин Үлэ кыбаарталыгар ыытыллыаҕа. Бэстибээл сыала — эдэр исписэлиистэри үлэ миэстэтинэн хааччыйыы, үлэ ырыынагар бэйэ миэстэтин булунарга көмөлөһүү. Бэстибээл алта араас хайысханан ыытыллыаҕа: #ПРО_ГЛАВНОЕ, #ПРО_РОДИНУ, #ПРО_РАБОТУ,...