Оҕо эксээмэнтэн тоҕо куттанарый?

Эксээмэҥҥэ киириэн иннинэ аҥаардас долгуйан, билэрин да билбэт, тугу барытын умнар оҕо баар буолар. Күүрүү, куттаныы эксээмэн чугаһаатаҕын аайы оҕо киһиэхэ улаатан иһэр. Маныаха куттал хас да көрүҥнээх буоларын биллэхпитинэ, оҕобутугар көмөлөһөр кыахтаах эбиппит. Бу туһунан психологтар суруйууларын ырытан көрдүбүт.

Олоххо суолталаах тургутууттан куттаныы оҕоҕо үксүгэр баар буолар. Тоҕо үгүс оҕо эксээмэнтэн наһаа куттанарый?

• Киһиттэн барытыттан ордук буола сатыыр оҕо эксээмэнтэн ордук куттанар. Кини атыттарга хотторуон баҕарбат. Бэйэтигэр үрдүк ирдэбиллээх оҕо эксээмэнин мөлтөхтүк туттардаҕына улаханнык хомойоруттан, атын оҕолор киниттэн үчүгэйдик туттарыахтарыттан эрдэттэн дьаарханар, сэрэхэдийэр.

Маныаха аан дойдуга баар билиини барытын биир киһи баһылаабатын өйдөтүөххэ наада.

• Куһаҕаннык туттарыаҕыттан саатар уонна кыбыстар. “Дьон туох эрэ диэҕэ”, “Миигин сатаан туттарбатах диэхтэрэ”, “Бу ыал оҕото мөлтөхтүк туттарбыт диэхтэрэ” диэн санаалар үүйэ-хаайа туталлар.

Куттал бу көрүҥүттэн оҕону таһаарар олус уустук, ол эрэн киниэхэ эксээмэҥҥэ бэлэмнэнэр оҕо барыта куттанарын, оҕолор бэйэлэрин түмүктэрин эрэ туһугар долгуйалларын, кини хайдах да туттардын ким да кинини сиилээбэтин өйдөтүөхтээхпит.

• Төрөппүттэрин эрэлин түһэн биэрэртэн куттанар. Бу куттал бастакы көрүҥҥэ маарыҥныыр, оҕо барыларыттан ордук буола сатаан төрөппүттэригэр саамай үчүгэй оҕо буоларга дьулуһар. Ханнык баҕарар төрөппүккэ бэйэтин оҕото атыттартан ордук.

Манна оҕо уонна төрөппүт икки ардыгар аһаҕас уонна чугас сыһыан олохтоноро наада.

• Оҕо бэлэмэ суох буоллаҕына куттанар. Биллэн турар, оҕо эксээмэҥҥэ бэлэмнэниэхтээх, оскуола сылларын устата ылбыт билиитин сааһыланыахтаах. Төрөппүт онуоха бары усулуобуйаны олохтуур уонна оҕотугар эрэнэрин, өйүүрүн биллэрэр эрэ кыахтаах.

ОГЭ, БКЭ – улахан суолталаах эксээмэннэр. Ол эрэн бу эксээмэннэртэн киһи дьылҕата барыта тутулуктааҕын курдук ылынар сыыһа. Инникини тымтыктанан көрбүт суох. Эксээмэнин сатаан туттарбатах оҕо иккистээн туттарар кыахтаах.

Эксээмэн буолара аҕыйах кэм хаалбытын кэннэ араас куталлары суох оҥоро сатыыр эмиэ сыыһа. Туохтан эмэ толлуу, куттаныы хаһан баҕарар үөскүүр иэйии. Эксээмэнин бырабааллыыртан куттанар оҕо, үчүгэйдик туттарарга мотивациялаах буоларын туһунан психологтар эмиэ суруйаллар.