Мархаҕа балаҕан ыйыгар түргэн интэриниэт киирэр

Марха дьоҕус оройуона балаҕан ыйын 1-гы күнүгэр волоконнай-оптическай ситимҥэ холбонор, онтон 2022 сылга түргэн интэриниэтинэн куорат таһынааҕы нэһилиэнньэлээх пууннар Кангалаастан саҕалаан Табаҕаҕа тиийэ хааччыллыахтара. Ол туһунан куорат баһылыга Евгений Григорьев СӨ Баһылыгын Укааһын бырайыагар киирбит киин куорат 2022-2032 сыллардааҕы социальнай-экономическэй сайдыытын стратегиятын дьүүллэһии чэрчитинэн Марха дьоҕус оройуонун олохтоохторун кытта көрсүһүүтүгэр иһитиннэрдэ. 
Марха олохтоохторун бүгүҥҥү күҥҥэ уопсастыбаннай тырааныспар сырыытын саҥа бырайыага оҥоһуллар уонна сылаас тохтобуллар туруоруллар сонуннара үөртүлэр.  2025 сылга диэри 9 элбэх кыбартыыралаах дьиэлэр олохтоохторо көһөрүллүөхтээхтэр, 3 саҥа эбийиэк тутуллуохтаах, спортивнай балаһааккалар оҥоһуллуохтаахтар. 
«Хас биирдии уокурукка, куорат таһынааҕы нэһилиэнньэлээх пууннарга куорат сайдыытын былаанын бииргэ чопчулуурга олохтоохтор санааларын, кинилэри туох долгутарын истээри көрсүһүүлэри тэрийэбит. Эһиги көмөҕүтүнэн, этиилэргитин учуоттаан, Дьокуускай 400 сылын дьоһун уларыйыылардаах көрсүөхпүт. Дьокуускай холобур буолар хотугу куорат буолуохтаах, атын куораттар биһиэхэ тэҥнэһэ сатыахтаахтар», – диэтэ  Евгений Григорьев.
«Куттала суох уонна хаачыстыбалаах суоллар» национальнай бырайыак чэрчитинэн 2019 сылтан Марха дьоҕус оройуонугар 10 км кэриҥэ өрөмүөннэммит уонна 2 муостанан туорааһын оҥоһуллубут. Быйыл 6 км курдук уһуннаах Советскай, Олег Кошевой, Заводской, Интернациональнай уулуссалара өрөмүөннэнэр.  Кэлэр сыл былааныгар Мархинскай  уулусса өрөмүөнэ киирбит. 
Былырыыҥҥы сылы кытта тэҥнээтэххэ, уулуссаны сырдатыы тирээбиллэрин туруоруу 4 төгүл элбээбит. Уулуссаны сырдатыыга 2019 сылга 8 мөлүйүөн солкуобай, оттон быйыл 78 мөл солкуобай көрүллүбүт. Быйыл Интернациональнай, Набережнай, Севернай уулуссаларга саҥа сырдатар лаампалары туруоруу былааннанар. Үс сыл иһигэр 326 сырдатыы тирээбиллэрэ туруохтаахтар. 
Киин куорат 2022-2032 сылларга социальнай-экономическай сайдыытын чэрчитинэн Марха дьоҕус оройуонугар 3 улахан эбийиэк тутуллара былааннанар. Севернай дьоҕус оройуоҥҥа 990 миэстэлээх оскуола, ВЭБ.РФ судаарыстыбаннай корпорация кытта бырайыак чэрчитинэн кадеттар оскуолалара уонна 450 миэстэлээх оҕо уһуйаана  тутуллуохтара. 
Марха дьаһалтатын кытта тутуллуохтаах спорт балаһааккаларын 5 аадырыһа чуолкайдаммыт.  «Ити аадырыстары олохтоохтор бэйэлэрин көрүүлэринэн уларытыахха сөп. Сылын аайы саҥа воркауттары тутарга бүддьүөттэн 1 мөлүйүөн солкуобай көрүөхпүт. Сылаас тохтобуллары ханан туруортараргытын олохтоох дьаһалтаны кытта бэйэҕит быһаарыаххытын сөп», – диэтэ  Евгений Григорьев,олохтоохторго туһаайан.
Көрсүһүүгэ этиллибитинэн, 18 куорат уопсастыбаннай тырааныспарын сырыытыгар 4 % эрэ саҥа. Бүгүҥҥү күҥҥэ муниципальнай оптуобустар бары кыбартаалларга  тиийбэттэр. 
«Бүгүн саҥа оптуобус сырыытын схематын оҥорор уонна эбии 100 оптуобуһу ылар соругу туруорабыт. Бастакы уочарат, куорат иһигэр муниципальнай сырыылары саҥардыы буолуоҕа. Холобур, «Саталга» тырааныспар тиийэр кыһалҕата турар, Севернайга эмиэ итиннки кыһалҕа», – диэн бэлиэтээтэ баһылык.
Билиҥҥи кэмҥэ Дьокуускайга сылаас уопсастыбаннай туалеттары тутуу уонна туруоруу бырайыага үлэҕэ киирэн эрэр. 
«Куорат киин өттүттэн саҕалыыр былааннаахпыт, сылаас туалеттары туруорарга 39 сири буллубут. Бастакы эбийиэктэри бу күһүн үлэҕэ киллэриэхпит», – диир  Евгений Григорьев.
Марха олохтоохторо куорат баһылыгыттан сир учаастактарын биэрии, баһылык граннарын, территорияны тупсарыыга субсидиялар, Олег Кошевой скверин өрөмүөнүн, оскуолалар уонна оҕо уһуйааннарын территорияларын тупсаран оҥоруу, саҥа култуура киинин тутуу туһунан ыйыталастылар. Бары ыйытыктарыгар толору хоруйу ылан олохтоохтор куорат баһылыга Евгений Григорьевынан сирэйдээн Уокуруктааҕы дьаһалта ыытар үлэтин иһин махтаннылар. 
Нэһилиэнньэни кытта көрсүһүүгэ баһылык солбуйааччылара, структурнай салаалар уонна муниципальнай тэрилтэлэр салайааччылара кытыннылар.