Куорат тырааныспарын үлэтин саҥа таһымҥа

Дьокуускайга уопсастыбаннай тырааныспары сайыннарыыны ылыстылар. Маныаха, бастатан туран, оптуобус саҥа маршруттарын киллэрэр, автопаарканы сөргүтэр, пассажирдарга табыгастаах аныгы цифровой ньымалары киллэрэр сорук турар.

Маннык соруктары Ил Дархан Айсен Николаев тустаах министиэристибэлэр, Дьокуускай куорат салалтатын уонна туһааннаах тэрилтэлэр бэрэстэбиитэллэрэ кыттыылаах сүбэ мунньахха туруорбута. Ил Дархан ыытыллыахтаах үлэ былаанын барылын биир ыйынан бэлэм оҥорорго соруйда.

«Дьокуускай Уһук Илин регионугар уонна Арассыыйа үрдүнэн тэтимнээхтик сайдар куораттар ахсааннарыгар киирэр. Бүгүн биһиги куораппытыгар уулуссалар ситимнэрэ кэҥиир, суолларбыт өрөмүөннэнэллэр, нэһилиэнньэбит ахсаана элбиир. Маны кытта тэбис-тэҥҥэ нэһилиэнньэ ирдэбилэ үрдүү турар. Куорат уопсастыбаннай тырааныспарын систиэмэтин сайыннарыы итиннэ барытыгар сөп түбэһэр буолуохтаах!» - диэн бэлиэтээн турар Ил Дархан.

Биллэрин курдук, быйыл, Саха АССР 100 сылынан, киин куоракка гаас уматыкка үлэлиир 100 саҥа  оптуобус кэлэрин күүтэбит. Ол эрээри, Ил Дархан бэлиэтээбитинэн, уопсастыбаннай тырааныспар үгүс сылларга мунньуллубут сытыы кыһалҕаларын аҥаардас саҥа оптуобустарынан быһаарар кыаллыбат, систиэмэни иһиттэн уларытыахха, саҥардыахха наада.

Кини бэлиэтииринэн, үлэ таһаарыытын научнай-чинчийэр уонна баар кыһалҕалары сиһилии ырытар үлэ үрдэтиэхтээх. Ол курдук, холобура,  маршруттар хастыы мүнүүтэ арыттаах сылдьаллара ордугун,  ханнык уулуссаларга саҥа маршруттар наадаларын, инфраструктура онно төһө сөп түбэһэрин, ол иһигэр заправкалыыр пууннар тиийэллэрин үөрэтиэххэ, хааччыйыахха наадатын ыйда. Тырааныспар тиһигин сайыннарыахтаах бырайыак барыла маны барытын учуоттуохтаах.

Маны сэргэ куорат уопсастыбаннай тырааныспарын сайыннарыы былааныгар Ил Дархан Дьокуускай куорат маастар-былаанын итиэннэ «Куттала суох уонна хаачыстыбалаах айан суоллара» национальнай бырайыагынан тэриллибит интеллектуальнай тырааныспар ситимин болҕомтоҕо ылары тоһоҕолоото. Санатан эттэххэ, национальнай бырайыакка уу ааһар ситимэ, светофордар ханан туруохтаахтара, видеокамералар ханан ыйаналлара барыта баар. Ол эбэтэр, национальнай бырайыак чопчу куорат уонна регион бары усулуобуйатын учуоттаан оҥоһуллубут.

Ил Дархан цифровизация туһунан этиитигэр уопсастыбаннай тырааныспарга уу харчынан төлөһүүттэн тэйэргэ, оптуобуска каартанан төлөһүүнү Дьокуускай куорат биир бастакынан, оннооҕор мөлүйүөнтэн тахса нэһилиэнньэлээх куораттар иннилэринэ саҕалаабытын санатта.

Ил Дархан киин куорат уопсастыбаннай тырааныспарын сайыннарыы билиҥҥи олох ирдэбилигэр эппиэттиирин таһынан, кэлэр 10 сылга кыһалҕата суох үлэлиири хааччыйыахтаах диэн бэлиэтээтэ. «Биһиги нэһилиэнньэҕэ уопсастабыннай тырааныспар эйгэтин бары кыттыылаахтарыгар – предпринимателлэр буоллун, пассажирдар буоллун – табыгастаах быһаарыыны тобулуохтаахпыт. Чааһынай оптуобустары букатын суох гынар сыыһа. Мин санаабар, куорат уопсастыбаннай тырааныспарын тэрийиигэ чааһынай бизнескэ эмиэ миэстэ бэриллиэхтээх. Онуоха сөптөөх салайыы ньыматын тодкуйдуур наада», -  диэтэ.

Саҥа бырайыак олоххо киириитин бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччыта Дмитрий Садовников бастайааннай хонтуруолга ыларга сорудахтанна.

Санатан эттэххэ, үлэ бырабыыталыстыба, куорат дьаһалтатын уонна «Саха-Рэм» хампаанньа икки ардыларыгар түһэрсиллибит сөбүлэһии чэрчитинэн ыытыллар. Уопсастыбаннай тырааныспар тиһигин кэлимник сайыннарыы «О развитии города Якутска – столицы Республики Саха (Якутия) на период до 2032 года» Ил Дархан дьаһалынан туруоруллубут сорук.

100 оптуобуһу таҥыы бара турар

Курган куорат Дьокуускайга анаан 65 оптуобуһу таҥар. Былааннаммыт оптуобустартан олунньу ый саҥатыгар 25 тиэхиньикэ номнуо хомуллубут. Мантан хаалбыта олунньу бүтүөр диэри бэлэм буолуохтаах. Ыйыллыбыт ахсаантан 10 оптуобус чугастааҕы улуустарга сылдьар рейстэргэ ананар, 15 оптуобус – куорат иһинээҕи маршруттарга, ордубут 40-ча оптуобус – Дьокуускай куорат таһынааҕы нэһилиэктэргэ. Онон ЯПАК муниципальнай тэрилтэ куорат маршруттарыгар төннүөҕэ.

Санатан эттэххэ, оптуобустар «100 автобусов – к столетию ЯАССР» диэн бырагырааманан өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн эбии үбүлээһин көмөтүнэн атыылаһыллаллар.

Оттон Павлово куоракка «Вектор» оптуобустары хомуйаллар. Бүгүҥҥү күҥҥэ сакаастаммыт 35 оптуобустан 14-дэ бэлэм.

Саҥа оптуобустары Саха сирин тыйыс тымныытыгар, сиригэр-уотугар сөп түбэһиннэрэн хомуйаллар. Ол эбэтэр иккилии хос өстүөкүлэлээх, салон иһигэр эбии ититэр систиэмэлээх, куйаас кэмҥэ кондиционердаах буолуохтара. Оптуобустар таҥыллан бүттэхтэринэ, быйыл саас икки баартыйанан кэлэллэрэ күүтүллэр.

“Өрөспүүбүлүкэ баһылыга Айсен Николаев уонна Дьокуускай куорат баһылыга Евгений Григорьев биир ситимнээх үлэлэрин түмүгэр быйылгы Саха АССР 100 сылыгар аналлаах бырагырааманан куорат тырааныспарын саҥардыыга саҥа кыах үөскээтэ. Саҥа кэлиэхтээх оптуобустар Дьокуускай куоракка нэһилиэнньэни таһар муниципальнай маршруттарынан хааччыйыы боппуруоһун быһаарыахтара. Атыылаһыллар оптуобустар пассажирдары таһыы ирдэбилигэр сөп түбэһэллэр, ону тэҥэ экологияҕа кыра буортулаах уматыкка үлэлииллэр. Онтон биһиэхэ 65 оптуобус ананан турар», - диэн «Киин куорат» ааҕааччыларын кытта санаатын үллэстэр ЯПАК тэрилтэ салайааччыта Валерий Домотов.