Куорат салалтата кэскили түстүүр

Ол курдук, куорат баһылыга өрөспүүбүлүкэ эһиилги бүддьүөтүн бырайыагар этиилэрин киллэрдэ. Евгений Григорьев «2023 уонна былааннаммыт 2024-2025  сылларга СӨ судаарыстыбаннай бүддьүөтүн туһунан» СӨ сокуонун бырайыагын туһунан» аһаҕас мунньах кыттааччыларын иннигэр куорат сайдыытын кыһалҕалаах боппуруостарын туруорда.

Бастакытынан, эһиилги сылга Дьокуускайга 79 хаарбах дьиэттэн көһөрүү буолуохтааҕын, ити урукку сыллардааҕар үс төгүл элбэҕин, дьиэлэри көтүрүүгэ 93 мөлүйүөн солкуобай кэриҥэ ирдэнэрин, ити сууманы судаарыстыба эһиилги бүддьүөтүгэр көрөр наадалааҕын бэлиэтээтэ.

Иккис сытыы кыһалҕа – ууну ыытар систиэмэни, ардах канализациятын саҥалыы уларытан оҥоруу. Евгений Григорьев бэлиэтээбитинэн, ОДьКХ Реформаҕа пуондатын бырагырааматыгар уонна ВЭБ.РФ киирэргэ, бастакы түһүмэххэ уопсайа 188  мөлүйүөн солкуобай суумалаах инвестицияны олохтуур ирдэнэр. Куорат бэйэтин бүддьүөтүгэр кыттыгас үбүлээһиҥҥэ 64,3 мөлүйүөн солкуобайы (2023 сылга – 30 мөл. солк. уонна 2024 сылга – 34,3 мөл. солк.) көрөргө бэлэм. Ити курдук, СӨ судаарыстыбаннай бүддьүөтүттэн 123,4 мөлүйүөн солкуобайдаах (78,4 мөл. солк. – 2023 с., уонна 45 мөл. солк. – 2024 с.) инвестиция ирдэнэр.

«Инвестиция көмөтүнэн федеральнай үбүлээһини киллэриэхпитин сөп. Ити саамай чэпчэки уонна түргэн суол. Бырайыактыыр-сметалыыр докумуоннары оҥоруу ордук сыаналаах буолуоҕа», — диэн бэлиэтиир куорат баһылыга.

Уу эйгэтин, күөллэр туруктарын ыраастаан тупсарыы, куорат ханаалын рекреационнай туонаҕа киллэрии – бу боппуруоһунан эмиэ Евгений Григорьев дьокутааттартан уонна бырабыыталыстыбаттан өйөбүлү көрдөөтө. Ити хайысхаҕа Өлүөнэ өрүстэн Сэргэлээх күөлгэ диэри уу ситимин тутуу киирэр. Бырайыактыыр-сметалыыр докумуоннары оҥорууга 9,8 мөлүйүөн солкуобай, уу ситимин бэйэтин тутууга 104,2 мөлүйүөн солкуобай ирдэнэр. Куорат баһылыга судаарыстыбаннай бүддьүөккэ 2024-2025 сылларга тутар-таҥар үлэҕэ үп көрөргө этии киллэрдэ. Куорат бэйэтин өттүттэн бырайыактыыр-сметалыыр докумуоннары оҥорууну үбүлүүргэ бэлэм.

Дьэллик кыыллары көрүү-истии судаарыстыбаннай боломуочуйата куоракка бэриллэн, 2023 сылга куорат приютугар баар 1500 ыты харайыыга өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн 52,4 мөлүйүөн солкуобай ирдэнэр. Куорат баһылыга бэлиэтээбитинэн, ити боппуруоска Ветеринария департаменын кытта үлэ барар.

Элбэх оҕолоох ыаллар сир учаастактарын наадалаах инфраструктуранан хааччыйыы – тыын боппуруостартан биирдэстэрэ. Намцырскай тракт, 8 км, Бүлүүлүүр тракт, 16 км, итиэннэ Киллэм сэлиэнньэтигэр баар сир учаастактарын гаастааһын бырайыак-смета докумуоннарын оҥорууга 71,6 мөлүйүөн солкуобай ирдэнэр, итинтэн куорат 7,9 мөлүйүөн солкуобайын уйунарга бэлэм.

Евгений Григорьев итини сэргэ дьокутааттартан 2017 сыл тохсунньу 1 күнүн кэнниттэн хаарбах туруктааҕынан билиниллибит 39 дьиэни бастакы уочарат көтүрэргэ үп көрөллөрүгэр этии киллэрдэ.

«Биһиэхэ 900-чэ хаарбах туруктааҕынан билиниллибит, ол эрэн көһөрүү бырагырааматыгар киирбэтэх элбэх кыбартыыралаах дьиэ баар. Итинтэн, бүгүҥҥү күҥҥэ, 39-гар олорор сэрэхтээх», - диэтэ киин куорат баһылыга. Гражданнары көһөрүү барыллаан сыаната –511 мөлүйүөн солкуобай.

Куорат салалтата эдэр ыаллар кыһалҕаларыгар улахан болҕомтону уурар, бары өттүнэн өйүүргэ дьулуһар. Ол курдук, Дьокуускай куораттааҕы Дуума дьокутааттара киин куоракка эдэр ыаллары дьиэнэн хааччыйыыны дьүүллэстилэр.  

«Дьиэ-уот сыһыаннаһыыларыгар департамент» МХТ дириэктэрэ Евгения Пак «2020-2024 сылларга «Дьокуускай куорат» куорат уокуругун нэһилиэнньэтин дьиэнэн хааччыйыы» муниципальнай бырагыраама «Эдэр ыаллары дьиэнэн хааччыйыы» хос бырагырааматын 2022 сыл 9 ыйдааҕы туолуутун уонна төрдүс кыбаартал былааннарын туһунан билиһиннэрдэ.

Евгения Пак бэлиэтээбитинэн, 2022 сылга хос бырагыраама олоххо киириитигэр 61,7 мөлүйүөн солкуобай көрүллүбүт. Үбүлээһиҥҥэ олоҕуран, быйыл социальнай төлөбүр испииһэгэр 25 дьиэ кэргэн бигэргэтилиннэ.

«Биэдэмистибэлэр икки ардыларынааҕы хамыыһыйаҕа быйыл от ыйын 1 күнүгэр эбии  4 ыал бигэргэтилиннэ. Түмүккэ барыта 29 дьиэ кэргэн бигэргэтилиннэ, кинилэргэ 29 сертификат туттарылынна. Алтынньы 18 күнүнээҕи дааннайдарынан, итинтэн 27 ыал уопсайа 57,8 мөлүйүөн солкуобай суумалаах сибидиэтэлистибэлэрин туһаммыттар», — диэн иһитиннэрдэ  «Дьиэ-уот сыһыаннаһыыларыгар департамент» МХТ дириэктэрэ.

Кини эппитинэн, «Эдэр ыаллары дьиэнэн хааччыйыы» хос бырагыраама олоххо киириитин чэрчитинэн дьиэ ааҕыллыбыт сыанатыттан 30-35% кээмэйдээх социальнай төлөбүр бэриллэр. Дьиэ иэнин 1 кв. миэтэрэтин сыаната РФ Тутууга уонна олох-дьаһах хомунаалынай хаһаайыстыбатын министиэристибэтин бирикээһигэр олоҕуран, Биэдэмистибэлэр икки ардыларынааҕы хамыыһыйанан бигэргэтиллэн оҥоһуллар. 2022 сылга субсидияны ааҕарга 1 кв. миэтэрэ сыаната 92,7 тыһыынча солкуобайга тэҥнэспит.

Быстах хомуурга барбыттар дьиэ кэргэттэригэр – улахан болҕомтону

Куорат баһылыга Евгений Григорьев сорудаҕынан анал байыаннай эпэрээссийэ кыттыылаахтарын дьиэ кэргэттэрин өйүүр куораттааҕы киин тэриллибитэ. Кииҥҥэ юридическай, психологическай уонна волонтерскай көмөнү оҥороллор. Итиэннэ кииҥҥэ 30 тыһыынча солкуобай суумалаах материальнай көмөнү, муниципальнай оҕо уһуйааныгар уочарата суох путевканы, үөрэнээччилэргэ тырааныспар каартатын ыларга уо.д.а. сайабылыанньа биэриэххэ сөп.

Манна даҕатан эттэххэ, бу иннинэ Олохтоох дьаһалта быстах хомуурга ыҥырыллыбыт гражданнар дьиэ кэргэттэригэр эбии чэпчэтии көрүллэрин туһунан иһитиннэрбитэ.

Куорат баһылыга Евгений Григорьев сорудаҕынан куорат оскуолаларыгар быстах хомуурга ыҥырыллыбыт гражданнар дьиэ кэргэттэрин оҕолоро босхо аһылыгынан хааччыллаллар, итини таһынан оптуобустарга босхо айанныыллар.

Санатар буоллахха, бу иннинэ оптуобуска куорат иһигэр уонна кытыытыгар үөрэнэр алын кылаас үөрэнээччилэрэ уонна кыаммат ыал оҕолоро эрэ босхо айанныыр бырааптаахтара.