20.09.2021 | 16:30

Кэлэр ыйга биэнсийэлээхтэргэ эбии төлөбүр көрүллэр

Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Сылын аайы, үгэс быһыытынан, алтынньы 1 күнүгэр Аҕам саастаах дьон күнэ бэлиэтэнэр. Быйыл ити күнү көрсө регионнааҕы былаастар биэнсийэлээхтэргэ эбии төлөбүрү көрөллөр. Төлөбүр кээмэйэ Арассыыйа үрдүнэн биир тэҥ буолбат, хас биирдии регион аайы тус-туһунан буолуохтаах. Эбии төлөбүр кээмэйэ биэнсийэлээх сааһыттан, инбэлииттээҕиттэн, ханнык региоҥҥа олороруттан уонна олохтоох тэрилтэлэргэ үлэлиириттэн тутулуктаах.
Итини сэргэ, 2021 сыл алтынньы 1 күнүттэн, Арассыыйаҕа 3,7%-нынан байыаннай биэнсийэ үрдүүрэ күүтүллэр. Эбии төлөбүрдэри саастарынан эбэтэр хантараагынан сулууспалаабыттар ылаллар, урут Росгвардия, ИДЬМ, ЫБММ, ФСБ, ФСИН уо.д.а. биэдэмистибэлэргэ үлэлээбит гражданнар.
Уһук Хотугу уонна онно тэҥнэһэр регионнарга үлэлээбит дьон биэнсийэлэрэ эмиэ үрдүөхтээх. Манна сүрүн болҕомто үлэ ыстааһыгар ууруллар. Ол курдук дьахталларга – 20, эр дьоҥҥо – 25 сыл ыстаас ирдэнэр.
Биэнсийэ Пуондата иһитиннэрбитинэн, сотору кэминэн өлбүт кэргэттэрин биэнсийэлэрин огдообо хаалбыт дьон, бэйэлэрин биэнсийэлэрин оннугар (бэйэлэрин биэнсийэлэрин кээмэйэ кыра буоллаҕына) ылар кыахтаналлар. 
Ол эрэн бу сокуоҥҥа хааччахтааһын баар. Ол курдук, хотугу эбэтэр тыа сирин ыстааһынан биэнсийэҕэ барбыт дьон өлбүт кэргэттэрин оннуларыгар биэнсийэ эбии төлөбүрдэрин ылбаттар. 
2022 сыл тохсунньу 1 күнүттэн, тыа сириттэн куоракка көспүт биэнсийэлээхтэргэ, тыа сиригэр олороллорун иһин эбии харчы төлөбүрүн чөлүгэр түһэриэхтэрин сөп буолар. 
Биир кэлим төлөнөр суумматтан 25 %-на отуттан тахса сыл тыа хаһаайыстыбатыгар үлэлээбит уонна билигин да онно олорор дьоҥҥо бэриллэр.
Биэнсийэ икки сүрүн чаастан турар – страховой уонна мунньуу чаастан. Сүрүн өттүнэн страховой биэнсийэ буолар. Биллэрин курдук, үлэ биэрээччи үлэһит хамнаһыттан Биэнсийэ Пуондатыгар бырыһыан ыытар. Ол барбыт бырыһыан кэлин биэнсийэ быһыытынан төннөр. Биэнсийэ мунньуу чааһа – үлэһит анал усчуотугар мунньуллар, үлэ биэрээччи Биэнсийэ Пуондатыгар ыытар харчытыттан. 
Санатан эттэххэ, 2014 сылтан биэнсийэ мунньуу чааһа «тоҥоруллан», билигин үлэ биэрээччи туох баар ыытар бырыһыаннара биэнсийэ страховой чааһыгар түһэ тураллар.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Алгыстаан Аппанаас уола: «Кэскили түстүүр өбүгэ үтүө үгэһэ утумнана турдун!»
Дьон | 26.06.2025 | 10:00
Алгыстаан Аппанаас уола: «Кэскили түстүүр өбүгэ үтүө үгэһэ утумнана турдун!»
Бэс ыйа – ыһыах ыһар ый. Үрүҥ Тунах ыһыах – барыбытын түмэр, сомоҕолуур ытык тэрээһиммит. Итэҕэл уонна ыһыах туһунан Дьокуускай куорат олохтооҕо, Дархан, алгысчыт Алгыстаан Дуруһаалы кытта сэһэргэстибит. Алгысчыт санаатын, тус көрүүтүн сэҥээрэн, сэргээн ааҕаргытыгар ыҥырабыт. Алгыс тыла ураты иччилээх, күүстээх,алыптаах – Үтүө сайыҥҥы күнүнэн! Ыһыах суолтатын ааҕааччыларга кэпсээ эрэ. ...
Өбүгэ быстыспат ситимэ
Сонуннар | 28.06.2025 | 16:00
Өбүгэ быстыспат ситимэ
Биһиги, Никииппэрэптэр киэҥ аймах, Горнай улууһун Бэрдьигэстээҕэр 6 оҕолоох, 2 иитийэх уоллаах Мария Алексеевна Алексеева, Афанасий Николаевич Никифоровтар улахан дьиэ кэргэннэригэр истиҥ тапталга сууланан улааппыппыт, ыал буолан, оҕо төрөтөн, сиэн ыччаттарданан, тэнийэн олоробут.   Быйыл бэс ыйын саҥатыгар өбүгэбит Моруот Ньукулай төрөөбүтэ 165 сылын туолуутугар, олорон ааспыт дойдутугар – Алын Бүлүү...
Оҕуруот үлэтэ үчүгэй көрүүнү эрэйэр
Дьон | 04.07.2025 | 16:00
Оҕуруот үлэтэ үчүгэй көрүүнү эрэйэр
Кылгас сайыммыт барахсан сөрүүн тыалынан илгийэн, ардаҕынан балачча күндүлээн, бастакы ыйа ааһа оҕуста. Сайыҥҥы кэм тыа сирин, куорат да олохтооҕор оҕуруот, сибэкки үүннэриитин кытта ситимнээх.   Хаһыат бүгүҥҥү нүөмэригэр Дьокуускай куорат олохтооҕо, ХИФУ научнай-быыстапкалыыр комплексын инсектарийын сэбиэдиссэйэ Нюргуна Нюргуновна Килибееваттан оҕуруот көрүүтүгэр сүбэлэри ылыаҕыҥ: Баҕа санааттан саҕаламмыта Ис-испиттэн баҕаран туран 1990...
“Дыгын оонньуулара-2025” кыттыылаахтара сэрэбиэй тартылар
Сонуннар | 25.06.2025 | 21:14
“Дыгын оонньуулара-2025” кыттыылаахтара сэрэбиэй тартылар
Бүгүн, бэс ыйын 25 күнүгэр, “Сахамедиа” медиа-кииҥҥэ “Дыгын оонньуулара-2025” кыттыылаахтара оонньуу көрүҥнэринэн сэрэбиэй тартылар. Быйылгы үбүлүөйдээх күрэхтэһии Туймаада ыһыаҕар бэс ыйын 28-29 күннэригэр ыытыллыа. Бүгүҥҥү тэрээһини олохтоох дьаһалта физическэй култуураҕа уонна спорка управлениетын начаалынньыга Эдуард Ефимов иилээн-саҕалаан ыытта.  Манна мустубут “Дыгын оонньууларын” кыттыылаахтарын, бэрэстэбиитэллэрин СӨ спорка миниистирэ Леонид Спиридонов оонньуу...