20.09.2021 | 16:30

Кэлэр ыйга биэнсийэлээхтэргэ эбии төлөбүр көрүллэр

Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Сылын аайы, үгэс быһыытынан, алтынньы 1 күнүгэр Аҕам саастаах дьон күнэ бэлиэтэнэр. Быйыл ити күнү көрсө регионнааҕы былаастар биэнсийэлээхтэргэ эбии төлөбүрү көрөллөр. Төлөбүр кээмэйэ Арассыыйа үрдүнэн биир тэҥ буолбат, хас биирдии регион аайы тус-туһунан буолуохтаах. Эбии төлөбүр кээмэйэ биэнсийэлээх сааһыттан, инбэлииттээҕиттэн, ханнык региоҥҥа олороруттан уонна олохтоох тэрилтэлэргэ үлэлиириттэн тутулуктаах.
Итини сэргэ, 2021 сыл алтынньы 1 күнүттэн, Арассыыйаҕа 3,7%-нынан байыаннай биэнсийэ үрдүүрэ күүтүллэр. Эбии төлөбүрдэри саастарынан эбэтэр хантараагынан сулууспалаабыттар ылаллар, урут Росгвардия, ИДЬМ, ЫБММ, ФСБ, ФСИН уо.д.а. биэдэмистибэлэргэ үлэлээбит гражданнар.
Уһук Хотугу уонна онно тэҥнэһэр регионнарга үлэлээбит дьон биэнсийэлэрэ эмиэ үрдүөхтээх. Манна сүрүн болҕомто үлэ ыстааһыгар ууруллар. Ол курдук дьахталларга – 20, эр дьоҥҥо – 25 сыл ыстаас ирдэнэр.
Биэнсийэ Пуондата иһитиннэрбитинэн, сотору кэминэн өлбүт кэргэттэрин биэнсийэлэрин огдообо хаалбыт дьон, бэйэлэрин биэнсийэлэрин оннугар (бэйэлэрин биэнсийэлэрин кээмэйэ кыра буоллаҕына) ылар кыахтаналлар. 
Ол эрэн бу сокуоҥҥа хааччахтааһын баар. Ол курдук, хотугу эбэтэр тыа сирин ыстааһынан биэнсийэҕэ барбыт дьон өлбүт кэргэттэрин оннуларыгар биэнсийэ эбии төлөбүрдэрин ылбаттар. 
2022 сыл тохсунньу 1 күнүттэн, тыа сириттэн куоракка көспүт биэнсийэлээхтэргэ, тыа сиригэр олороллорун иһин эбии харчы төлөбүрүн чөлүгэр түһэриэхтэрин сөп буолар. 
Биир кэлим төлөнөр суумматтан 25 %-на отуттан тахса сыл тыа хаһаайыстыбатыгар үлэлээбит уонна билигин да онно олорор дьоҥҥо бэриллэр.
Биэнсийэ икки сүрүн чаастан турар – страховой уонна мунньуу чаастан. Сүрүн өттүнэн страховой биэнсийэ буолар. Биллэрин курдук, үлэ биэрээччи үлэһит хамнаһыттан Биэнсийэ Пуондатыгар бырыһыан ыытар. Ол барбыт бырыһыан кэлин биэнсийэ быһыытынан төннөр. Биэнсийэ мунньуу чааһа – үлэһит анал усчуотугар мунньуллар, үлэ биэрээччи Биэнсийэ Пуондатыгар ыытар харчытыттан. 
Санатан эттэххэ, 2014 сылтан биэнсийэ мунньуу чааһа «тоҥоруллан», билигин үлэ биэрээччи туох баар ыытар бырыһыаннара биэнсийэ страховой чааһыгар түһэ тураллар.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Екатерина Семенова: «Ылдьаананы аһынным ээ...»
Дьон | 08.02.2025 | 12:00
Екатерина Семенова: «Ылдьаананы аһынным ээ...»
Бу күннэргэ «Саха» НКИХ көрөөччүлэрэ «Уот Дьулустаан» диэн саҥа сериалынан олоробут диэтэххэ, омун буолбатах. Киэһэ аайы: «Киинэбит кэлэрэ чугаһаата», – диэн бассаап бөлөхтөр оргуйа түһэллэр. Саҥа сериалга киҥнээх, кырыктаах Ылдьаана хотун оруолун чаҕылхайдык толорбут Екатерина Семенова көрөөччү киэҥ биһирэбилин ылла.   Бүгүҥҥү сэргэх сэһэргэһээччибит –  СӨ Үүнэр көлүөнэтин тыйаатырын артыыһа, СӨ...
Саргылан Семенов: «Паралимпиада кыһыл көмүһүн ылларбын...»
Дьон | 01.02.2025 | 11:00
Саргылан Семенов: «Паралимпиада кыһыл көмүһүн ылларбын...»
Кини – 25 саастаах эдэр киһиэхэ олох ыараханын, аһыытын-ньулуунун билбит, ол охсууттан самныбатах, күүстээх санаалаах, сахалыы мындыр толкуйдаах, саастаах да дьоҥҥо холобур буолар киһи киэн туттар дьоруойа.   – Саргылан, бастатан туран, бэйэҥ тускунан билиһиннэриэҥ дуо? – 1999 сыллаахха Уус Алдан улууһун киинигэр Бороҕоҥҥо төрөөбүтүм, улааппытым, оҕо, эдэр сааһым барыта онно...
Саха түмэлигэр ураты быыстапка турда
Сонуннар | 07.02.2025 | 22:12
Саха түмэлигэр ураты быыстапка турда
Саха АССР оскуолаларын 1985 сыллааҕы выпускниктара быйыл оскуоланы бүтэрбиттэрэ 40 сылын туолар. Кыайыы 40 үбүлүөйдээх сылыгар Саха сирин оскуолаларын бүтэрбит  тыһыынчанан оҕо бүгүн бэйэлэрэ олохторун орто омурҕанын ааһан, үүнэр көлүөнэни, эдэр ыччаты дойдуга тулхадыйбат таптал, бэриниилээх буолуу тыыныгар үлэлэһэр ытыктанар дьон. Кинилэр бу үтүө дьулуурдара атыттарга холобур эрэ буолар аналлаах....