14.10.2023 | 10:00

Күһүҥҥү киһи күлбүтүнэн!

Үүнүү хомуллан, ас-үөл дэлэйэн, хаһаайкаларга кыһыҥҥы хасааһы оҥостор түбүктээх кэм кэллэ. Хаппыыстаны тууһааһын сезона аһыллыбытынан!
Күһүҥҥү киһи күлбүтүнэн!
Ааптар: Айыына ДОНСКАЯ
Бөлөххө киир

Тууһаммыт хаппыыста

Эһиэхэ наада (быһа холоон):

хаппыыста – 2,5 киилэ;

моркуоп – 1 устуука;

туус – 2 ост. ньуоска;

саахар – 1 ост. ньуоска;

төгүрүк хара биэрэс –15 устуука;

уу – 800 мл.

Хаппыыстаны таһынааҕы сэбирдэхтэриттэн ыраастыыбыт. Аҕыйах чараас сэбирдэҕи хаалларабыт, атынын сытыы быһаҕынан чараас гына кырбыыбыт. Эмалированнай миискэҕэ уган, туустаан баран, сүмэһинэ тахсыар диэри илиинэн мэһийэбит. Манна теркаламмыт моркуобу эбэбит. Таас эбэтэр эмалированнай иһиккэ толору симэбит уонна үрдүгэр хаалбыт хаппыыста сэбирдэхтэрин уурталаан, ыйааһынынан баттатабыт. Дьиэ иһинээҕи температураҕа 2-3 күнүнэн аһыйан барар. Минньигэс буоларын курдук, укуруоп сиэмэтин эбэтэр дьаабылыканы кырбаан кутуохха сөп.

Маринадтаммыт хаппыыста

Эһиэхэ наада (быһа холоон):

3 киилэ хаппыыста;

4 моркуоп;

2 ост.ньуоска туус;

0,5 ыстакаан 9% -наах уксуус;

3 өлүү чеснок;

800 мл итии уу.

Рассол оҥорорго итии ууга бытарытыллыбыт чесногу, тууһу, саахары эбэн оргутабыт. Онно кырбаныллыбыт хаппыыстаны, моркуобу, уксууһу эбэбит уонна икки күн туруорабыт, онтон сөрүүн сиргэ уурабыт.

Битэмииннээх салаат

Эһиэхэ наада:

1 киилэ помидор;

600 г моркуоп;

500 г эриэппэ луук;

1 киилэ хаппыыста;

500 г минньигэс биэрэс;

500 г сибиэһэй оҕурсу;

1 ыстакаан мас арыыта;

5 ост. ньуоска 9%-наах уксуус;

2 ост. ньуоска туус;

4 ост. ньуоска саахар.

Оҕуруот аһын барытын бөдөҥ гына кырбастыыбыт, тууһу, саахары, уксууһу уонна мас арыытын эбэбит. 10 мүнүүтэ курдук буһарабыт уонна стеризацияламмыт бааҥкаларга кутан уурталыыбыт.

Маринадтаммыт сүбүөкүлэлээх хаппыыста

Эһиэхэ наада:

700 г хаппыыста;

600 г сүбүөкүлэ;

Маринада:

1,5 уу;

2 ост.ньуоска туус;

0,5 ыстакаан 9%-наах уксуус.

Сүбүөкүлэни кырбастыыбыт, хаппыыстаны түөрт өлүүгэ арааран быһабыт. Эмалированнай иһиккэ хаппыыста сэбирдэҕин сүбүөкүлэни кытары уурталыыбыт уонна үрдүгэр итии маринады кутабыт. Ыйааһыннаан тэриэлкэнэн сабабыт уонна 7 күн туруорабыт.

Сүбүөкүлэ сокууска

Эһиэхэ наада:

1 киилэ сүбүөкүлэ;

1 киилэ моркуоп;

1 киилэ биэрэс;

1 киилэ помидор;

3 ост. ньуоска туус;

1 ост.ньуоска саахар;

0,5 ыстакаан 9%-наах уксуус.

Састааппытын кырбастаан баран, 0,5 ыстакаан 9%-наах уксууһу эбэн баран 5 мүнүүтэ буһарабыт. Стеризияцияламмыт бааҥкаларга кутуталаан хаһаанабыт.

Тыква барыанньата

Эһиэхэ наада:

1 киилэ тыква;

1 киилэ саахар;

1,5 ыстакаан уу.

Бастаан сироп буһарабыт. Ууга саахары кутабыт, булкуйабыт, оргутабыт. Сироп ньуоскаттан сап курдук синньигэстик түһэр буоллаҕына – бэлэм.

Онтон тыквабыт хаҕын хастаан ылабыт, сиэмэтиттэн ыраастыыбыт. Быһа холоон 1 см кээмэйдээх гына кырбастыыбыт.

   Тыквабытын көстүрүүлэҕэ уурабыт уонна үрдүгэр сироппутун кутан мөлтөх уокка оргутабыт. Барыанньабыт хараҥа янтарь курдук өҥнөннө да, сөп буолар, ол аата буспут.

Барыанньабытын бэлэмнээбит истикилээҥкэҕэ кутаттыыбыт, хаппахтыыбыт уонна сойбутун кэннэ сөрүүн сиргэ туруорабыт.

Минньигэһи сөбүлүүр дьон састаабын уларытыаххытын, саахарын элбэтиэххитин сөп. Оччотугар 1 киилэ тыкваҕа 1,5 киилэ саахары, 1 ыстакаан ууну кутаҕыт.

Тыква наһаа түргэнник аһара буһан, илдьирийэн хаалар идэлээх. Оннук буолбатын курдук кырбастаммыт тыкваны 1,5%-наах сода суурадаһыныгар (быһа холоон 1 лиитирэ ууга 1,5 чайнай ньуоска соданы кутабыт) 10-15 мүнүүтэ  сытыарыллар.

Дьаабылыкалаах тыква барыанньата

Эһиэхэ наада:

0,5 киилэ тыква;

300 г дьаабылыка (50 г элбэх-аҕыйах буолуон сөп );

450 г саахар;

4 г корица;

120 г грецкэй эриэхэ;

600 г уу.

Тыкваны уонна дьаабылыкалары сууйабыт, хахтыыбыт, сиэмэлэрин ыраастыыбыт. Барытын хайдах баҕарарбытынан кырбастыыбыт.

Эриэхэни ыраастыыбыт уонна хайдах сатанарынан кырбастыыбыт, ол эрэн бөдөҥ гыммаппыт. Онтон хобордооххо арыыта суох  5-7 мүнүүтэ ыһаарылыыбыт.

Көстүрүүлэҕэ уу кутабыт, тыквабытын угабыт уонна мөлтөх уокка буһара туруорабыт.

 Уубут оргуйаары гыннаҕына саахарбытын кутабыт, булкуйабыт.

Оргуйбутун кэннэ дьаабылыкабытын эбэн биэрэбит уонна  30 мүнүүтэ оргутабыт, күүгэнин баһабыт.

Ити кэнниттэн эриэхэбитин уонна корицабытын кутабыт. Булкуйа-булкуйа, өссө 20 мүнүүтэ бытаан уокка оргутабыт.

Буспут барыанньабытын бааҥкаларга кутабыт, хаппахтыыбыт, сөрүүн сиргэ уурабыт.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Иван Туласынов:  Муусука дьикти алыбар куустаран
Дьон | 23.11.2023 | 14:00
Иван Туласынов: Муусука дьикти алыбар куустаран
Тапталлаах «Киин куорат» хаһыаппыт бүгүҥҥү нүөмэригэр быйылгы «Алампа» аатынан норуот бириэмийэтин «Бастыҥ  ырыа айааччы» лауреата, Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын туйгуна, үтүөлээх үлэһитэ, самодеятельнай композитор, Саха Өрөспүүбүлүкэтин ырыа айааччыларын түмсүүтүн чилиэнэ, Бүлүү куорат бочуоттаах олохтооҕо Иван Туласыновы кытта кэпсэтиибин ааҕыҥ.   – Иван Иванович, үтүө күнүнэн! Быйыл бэһис сылын норуот номох оҥостубут, таптыыр...
Эргиччи талаан баар киһитэ — Карл Нутчин!
Дьон | 23.11.2023 | 21:00
Эргиччи талаан баар киһитэ — Карл Нутчин!
Бу интервьюга Карл Алексеевич тута сөбүлэспитэ, туох эрэ саамай күндүнү кытта көрсүһэр курдук – оҕо сааһа, үөрэммит сыллара, тапталлаах кэргэнэ, талан ылбыт идэтэ, олоҕо-дьаһаҕа барыта бу биһиги кылгас кэпсэтиибитигэр ахтыллан ааһар. Кини сахалыы сэмэйэ, холкута, муударайа хайдах эрэ сэбиэскэй кэм  дьиҥнээх эр киһитин, саха саарынын, биһиги аҕаларбытын санатта.   Карл Алексеевич...
«Харчы» сериал туохха үөрэтэрий?
Сонуннар | 23.11.2023 | 10:00
«Харчы» сериал туохха үөрэтэрий?
Бу күннэргэ “Саха” Национальнай көрдөрөр-иһитинэрэр хампаанньа ханаалыгар “Харчы” сериал көстө турар. Чахчы олоххо баары ойуулуур-дьүһүннүүр киинэни көрөөччү олус сэҥээрдэ. Тустаах уорганнар “Массыанньыктартан сэрэниҥ!” диэн хас муннук аайы да үөгүлээтэхтэринэ, албыннаппыт дьон ахсаана аҕыйыа суох курдук... Ол туһунан ИДьМ нэдиэлэтээҕи субуоккалара сэһэргииллэр, дьон оҕуруктаах өйдөөх массыанньыктар угаайыларыгар киирэн биэрэн, нэдиэлэҕэ холбоон...
Сыаналаах түүлээҕи да солбуйар, туһалаах даҕаны
Дьон | 19.11.2023 | 16:00
Сыаналаах түүлээҕи да солбуйар, туһалаах даҕаны
Түүнү хатайдаан (валяние из шерсти) малы-салы оҥорон таһаарыы киһи аймах историятыгар 8000 сыл анараа өттүгэр үөдүйбүтэ диэн баар. Бэл, түүттэн хатайдаммыт бастакы көбүөр Ной ковчегар баара диэн номоххо кэпсэнэр. Билигин да олохпутугар киэҥник туттар боолдьохпут (войлок) эмиэ бу ньыма холобура. Оттон былыргы сахалар кылы, сиэли хаталлара эмиэ бу ньыманы кытта...