05.02.2020 | 13:28

ИЙЭ ТЫЛЛААХ ОҔО ОЛОХХО ЭЛБЭҔИ СИТИҺЭР

ИЙЭ ТЫЛЛААХ ОҔО ОЛОХХО ЭЛБЭҔИ СИТИҺЭР
Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Наталья Сергеевна – элбэх оҕолоох Ядрихинскайдар дьиэ кэргэн ийэтэ:

  • Биһиги 3 оҕолоохпут. Бэйэм Чурапчыбын, аҕабыт Нам – иккиэн тыа сириттэн төрүттээхпит. Оҕолорбут бары куоракка төрөөтүлэр, улааттылар уонна сахалыы саҥараллар. Оҕо төрөөбүт тылын илдьэ сылдьара төрөппүттэн быһаччы тутулуктаах. Ханнык да интэриниэти, тэлэбииһэри буруйдуур наадата суох. Барыта бэйэбититтэн эрэ тахсар. Биһиги оҕолорбутун сорунан туран сахалыы уһуйааҥҥа, сахалыы оскуолаҕа киллэрэр этибит. Бары билэргит буолуо, сахалыы буолла да, барыта эккирэтиһиилээх, туруорсуулаах.

Улахан оҕобут 23 саастаах. Быйыл үрдүк үөрэҕин бүтэрэр. Москваҕа университекка үөрэнэ сылдьан, Арассыыйа уонна Кытай судаарыстыбатын холбоһуктаах үөрэтэр бырагыраамаларыгар киирэн “Норуоттар икки ардыларынааҕы бизнес” диэҥҥэ үөрэнэ Кытайга баран турар. Оскуолаҕа киирэрин саҕана сахалыы кылааска биэрбиппит, онтон бэйэтэ лицейгэ туттарсан киирбитэ. Ол тухары тылын умнубатаҕа, нууччатыйбатаҕа. Бэйэтэ билигин “төрөөбүт тылбын билэрим наһаа үчүгэй эбит” диэн биһиэхэ махтанар. Алын кылаас кэннэ атын оскуолаҕа туттарсан киирэригэр кылааһыгар 25 оҕо баарыттан 2-3 оҕо эрэ сахалыы саҥарар эбит этэ. Кини “Ийээ, мин нууччалыы олох билбэт эбиппин!” дии сылдьыбыта. Оттон билигин кэлэн: “Мин оҕолорбун кытта тэҥҥэ нууччалыы саҥарарбар 3 эрэ күн наада буолбута”, – диэн кэпсиир. Оскуоланы бүтэрэригэр оҕобут нуучча тылын эксээмэнин 98 баалга суруйбута. Оскуола оҕолоругар нуучча эрэ тылынан ыытыллар дебаттарга кыттан, дойду күрэстэригэр кытта бастыыра. Итинэн “Оҕобут кэнники нууччалыы сатаан саҥарыа суоҕа” диэн санааттан саха оҕотун нуучча кылааһыгар биэрэн бутуйан кэбиһэр төрөппүттэргэ долгуйумаҥ диэхпин баҕарабын. Ийэ тылын иҥэриммит оҕо ханнык да омук тылын кэбэҕэстик ылынар эбит. Кыыспыт эмиэ сахалыы саҥарар, нууччалыы бэркэ санаатын этэр, кытайдыы, английскайдыы холкутук кэпсэтэр.

Уолбут 14-дэ, кыра кыыспыт 12 саастаах. Иккиэн Саха-политехническай лицейга үөрэнэллэр. Бу оскуолаҕа кэнники уонча сыллар устата наһаа  үчүгэй сахалыы эйгэ олохтонно. Бастакы оҕобут эмиэ иннэ үөрэммит буолан, тэҥнээн көрөр кыахтаахпыт. Оскуола оҕону иитиигэ уонна тылбытын тыыннаах хаалларыыга оруола улахан. Ол эрэн төрөппүт оруола хас да төгүл улахан эбит.

Оҕо үрүҥтэн хараны, куһаҕантан үчүгэйи араарар буолуоҕуттан төрөөбүт тылын эйгэтигэр улааттаҕына, чахчы ситиһиилээх буолар. Биһиги да оҕолорбут телевизор, ютуб көрөллөр, суотабайы тутталлар. Саамай сүрүнэ – дьиэбитигэр, бэйэ икки ардыгар ийэ тылбытынан кэпсэтэбит. Уонна биир холобуру туһанабын: коза оҕотугар бөрө тириитин саба быраҕан кэбиспиттэр. Дьон көрөн: “Оо, бөрө оҕото эбит”, -  дииллэр. Онтон үчүгэйдик көрбүттэрэ, коза буолан хаалар. Син ол кэриэтэ, саха буолан баран нууччалыы саҥара сырыттаххытына, эһигини атыттар туох диэхтэрэй...

Аны туран, оҕо обургу сааһыгар тиийдэ да, төрөппүттэрин кытта өйдөспөт түгэнэ элбиир диэн баар. Чахчы оннук эрээри, сахалыы иитиилээх оҕо бу сааһыгар улаханнык оҕустарбат эбит. Кини тирэхтээх, дьонун кытта ситимэ бөҕө буолан, тугу барытын тулуһар кыахтанар.

Атын төрөппүттэри кытта өссө биир үллэстиэхпин баҕарар уопутум – оҕо кыра сааһыттан саха классиктарын айымньыларын ааҕыахтаах эбит. Улахан кыыспыт “Уус уран тыл” куруһуокка сылдьыбыта. 1 кылаастан Ойуунускайы, Кындылы уонна да атыттары ааҕар этэ. Онтон ыла оҕолорбор улахан дьон айымньыларын аахтарар буолбутум. Маннык уустук айымньыларга оҕо өйдөөбөт тылын да аахтаҕына, сэрэйэн көрүүтүнэн (интуитивно) айымньы ис хоһоонун өйдүүр эбит. Син биир төрөөбүт тылын сүмэтэ киниэхэ киирэр, иҥэр, онтон кэлин наада буоллаҕына тахсан кэлэр.

Оҕолорбутун бастаан нууччалыы ааттаабыппыт. Сахалыы иккис ааттарын бастаан дьиэ иһигэр, онтон кэлин сокуонунан сурукка киирэр буолбутугар докумуоннарыгар эптэрэн биэрбиппит. Холобур, кыыс – Ангелина-Айталы Куо, уол – Дмитрий-Одун диэннэр. Нууччалыы да ааттарын мээнэ талбатахпыт, эһэбит аата эбэтэр түүлбэр “Ангелина диэ” диэбиттэрин иһин иҥэртим. Онтон улааттахтарына, ыырдара кэҥээтэҕинэ, оҕолорбор омуктарын туоһулуур, харысхал буолар дьиҥнээх сахалыы аат наада эбит диэн өйдөөн, маннык дьаһаммыппыт. Биллэн турар, оҕолорбут сөбүлэҥнэрин ылан туран.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Сыана үрдээһинэ
Сонуннар | 22.03.2024 | 18:00
Сыана үрдээһинэ
(2024 сыл олунньу ыйдааҕы көрдөрүүтүнэн)
Сергей:  «Уолаттар санаалара-оноолоро харахтарыгар көстөр»
Дьон | 21.03.2024 | 18:00
Сергей: «Уолаттар санаалара-оноолоро харахтарыгар көстөр»
Оҕо сылдьан разведчиктаах киинэлэри умсугуйан көрөрбүт, кинилэр курдук буолуохпутун баҕаран, сэриилээх оонньуурбут, саһа, сыбдыйа, сыылла сылдьан өстөөхтөрбүтүн самнарарбыт.  Разведчик диэн тылы иһиттэхпинэ, тута харахпар Штирлиц уобараһа көстөр. Кини өстөөхтөр уйаларыгар тиийэн, былааннарын, дьайыыларын биһиги дьоммутугар тиэрдэн, кыайыыны ситиһэргэ улахан кылаатын киллэрсэр.   Ол аата дьиҥнээх разведчик хайдах буолуохтааҕый? Кини боростуой саллаат...
Социальнай биэнсийэ эбиллэр
Сонуннар | 16.03.2024 | 18:00
Социальнай биэнсийэ эбиллэр
Муус устар 1 күнүттэн социальнай биэнсийэ 7,5 бырыһыан үрдүүр. Бу туhунан 262 N-дээх уурааҕы кулун тутар 5 күнүгэр Арассыыыйа Бырабыыталыстыбата бигэргэттэ. Индексация кээмэйэ ааспыт сылга биэнсийэлээхтэргэ олох таһымын алын кээмэйин улаатыытынан ааҕыллар. Бу төлөбүргэ анаан социальнай пуонда бүддьүөтүгэр 37,5 млрд солк. көрүлүннэ. Статитстика көрдөрөрүнэн, Арассыыйаҕа 4 мөлүйүөнтэн тахса киһи социальнай...
Рулет арааһын астыахха
Тускар туһан | 23.03.2024 | 10:00
Рулет арааһын астыахха
Бүгүн ааҕааччыларбытыгар астыырга чэпчэки уонна судургу, ол эрээри олус минньигэс уонна тотоойу сокуускалар ырысыаптарын бэчээттиибит. Бырааһынньыктааҕы сандалыгытын киэргэтиэхтэрэ, өрөбүллэргэ сонун бүлүүдэ буолуохтара.