Ил Түмэн дьокутааттарын аҕыйаталлар

Билигин Ил Түмэн дьокутааттарын талыы уонна киһитин ахсаанын аҕыйатыы туһунан элбэх кэпсэтии барар турар. Норуокка дьокутаат уобараһа хобдоҕурбута, түспүтэ ыраатта. Дьокутаат буолла да сытыйа байбыт, тугу да күттүөннээҕи гыммат эрээри, нолуок төлөөччүлэр суоттарыгар, хамнас аахса сылдьар киһи курдук саныыр дьон элбэх...

Дьокутааттары талыы бириинсибин уларытыы буолан эрэр. Уопсастыбанньыктар номнуо “Ил Түмэн – 70” хамсааһыны тэринэн үлэлээн эрэллэр, улуустарга сылдьан дьону кытта көрсөллөр. Саатар бу дьаҥ тарҕанан, элбэх мэһэйдэри үөскэтэр курдук.

Дьокутаат ахсаанын аҕыйатыыга боростуой норуот сөбүлэһэр курдук. Ил Түмэн өрөспүүбүлүкэ олохтоохторун интэриэстэрин кыайан көмүскээбэт буолла, онон аҕыйаатахтарына даҕаны олохпут уларыйыа суоҕа диир. Ону кытта Ил Түмэн профессиональнай дьокутааттартан таҥылыннаҕына үлэтэ тупсуо диэччилэр бааллар. Маны таһынан дьокутаат ахсаанын аҕыйаттахпытына ороскуот кыччыыр, баһаам экономия буолар диэччилэр эмиэ бааллар.

Маннык санаа барыта Ил Түмэн суолтатын, норуот бэрэстэбиитэллээх былааһын оруолун ситэ өйдөөбөттөн тахсар эбит. Норуоту кураанах дойҕоҕунан, аҥаардас демагогиянан бутуйуу элбээтэ. Ону кытта бэрэстэбиитэллээх былаас уонна ситэриилээх былаас уратыларын өйдөөбөт буолуу эмиэ тахсар буолла. Көрдөрөр-иһитиннэрэр сириэстибэлэр оруоллара улахан.

Сайдыылаах демократическай дойдуларга баһыйар партия дьокутааттарын ахсаана парламент аҥаарыттан кыраны ылар. Холобур, Скандинавия дойдуларыгар баһыйар партиялара парламеҥҥа 20-30 бырыһыаны ылан олороллор. Биһиэхэ Судаарыстыбаннай дуумаҕа билигин, Сэттис ыҥырыыга,  450 дьокутаат баарыттан, былаас баартыйатын бэрэстэбиитэллэрин ахсаана 76 бырыһыаҥҥа тэҥнэстэ. Алтыс ыҥырыыга 53 бырыһыан этэ, оччолорго демократия син баар диэхпитин сөп эбит... Алтыс ыҥырыыга, 2012 сыллаахха,  Госдуума демократияҕа төннөр дьаһалы ылыммыта – субьектар баһылыктарын быыбара төннүбүтэ, бу иннинэ федеральнай киин аныыра.

Ил Түмэҥҥэ билигин 70 дьокутаат үлэлиир. 47 дьокутаат “Биир ньыгыл Арассыыйа” партия бэрэстэбиитэллэрэ, ол аата 67 бырыһыана былаас партията. 70 киһиттэн 48-һы хаалларыахха дииллэр...

Дьиҥэ, Саха сирэ территорията киэҥинэн, улуустарын спецификатынан, ыраах-ыраах сыталларынан, олохторо-дьаһахтара уратыларынан 70-тан аҕыйах дьокутааттанара сыыһа диэччилэри кытта сөпсөһөбүн. Уонна бэрт судургу санааны этиэхпин баҕарабын: билигин ити 70 дьокутааттан 19 киһи хамнас ылар. 48 буоллахтарына, 25 киһи хамнас ылар буолар – бу экономия буолбатах. Бу биһигини салаллар, талбыттарынан дьаһайыллар регион оҥоро сатыыр быһыылара.

Политическай плюрализм диэн өйдөбүл баар. Күрэстэһэр кыахтаах элбэх партияттан турар бэрэстэбиитэллээх уорган бириинсибэ үлэлиэхтээх этэ. Биһиэхэ, хомойуох иһин, ол суох.

Тыал ханна үрэринэн баран испэккэ, толкуйдуу үөрэниэххэ, доҕоттоор! Оччоҕо эрэ кэскиллээх инникибитин оҥостуохпут.