28.02.2022 | 16:00

Ил Дархан олох-дьаһах уонна экэниэмикэ түмүктэрин мунньаҕар кытынна

Ил Дархан олох-дьаһах уонна экэниэмикэ түмүктэрин мунньаҕар кытынна
Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Өрөспүүбүлүкэбит баһылыга Айсен Николаев 2021 сыл түмүктэрин таһаарыыга уонна 2022 сылга торумнанар соруктарга анаммыт сүбэ мунньахха кытынна. Мунньаҕы Бырабыыталыстыба Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы – Уһук Илиҥҥэ Бэрэсидьиэн боломуочуйалаах бэрэстэбиитэлэ Юрий Трутнев ыытта. Бу туһунан Саха Өрөспүүбүлүкэтин Баһылыгын уонна Бырабыыталыстыбатын пресс-сулууспата иһитиннэрдэ.
Ааспыт сылга Саха сирин экэниэмикэтэ коронавирус дьаҥын кэнниттэн чөлүгэр түспүтэ көстөр: ис регионнааҕы бородуукта кээмэйэ 1 трлн 459 млрд солк. тэҥнэстэ. Өрөспүүбүлүкэ промышленнай оҥорон таһаарыыга инники күөҥҥэ иһэр (7 миэстэ) уонна Уһук Илиҥҥэ иккис миэстэлээх. Промышленнас оҥорон таһаарыытын индексэ кэнники 11 сылга муҥутуур чыпчаалга тиийэн 116,1 бырыһыанынан сыаналанар буолла. Саха Өрөспүүбүлүкэтэ Инвест-килиимэт туругунан национальнай рейтиҥҥэ үһүс сылын эрэллээхтик көрдөрүүтүн тупсаран ааспыт 2021 сылга ТОП-10 иһигэр киирдэ. Инвестиционнай бырайыактары олоххо киллэриинэн сибээстээн Саха сиригэр идэтийбит каадырдар дьулуһаллар. 2021 сылга Саха сиригэр миграция үүнүүтэ 84,7 %  тэҥнэстэ, ити Арассыыйа орто көрдөрүүтүн 3 төгүлтэн ордук куоһарда. 
Итини сэргэ региоммут Уһук Илиҥҥэ нэһилиэнньэ бэйэтин элбээһининэн инники таҕыста. Саха сиригэр Уһук Илин федеральнай уокурук субъектарын ортолоругар дьон үйэтин уһунунан үрдүк көрдөрүүлээх – 71,1 саас уонна өлүү көрдөрүүтэ намыһах – 1 тыһыынча киһиэхэ 10,8. Экэниэмикэ үүнүүтэ судаарыстыба бүддьүөтүгэр үп-харчы бигэтик киириитин хааччыйда. 2021 сылга дохуот киириитэ 320,8 млрд солк. тэҥнэстэ, ити 28 бырыһыанынан 2020 сыллааҕар намыһах, ол иһигэр бэйэ дохуота 47% тиийэн 190,2 млрд буолла. 
Сүбэ мунньах кыттыылаахтара 2022 сылга социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыы сүрүн соруктарын торумнаатылар: медицина, промышленнас сайдыытын, тырааныспар эбийиэктэрин тутуу боппуруостарын. Бу мунньахха Уһук Илин федеральнай уокурук регионнарын губернатордара, Арассыыйа Бырабыыталыстыбатын миниистирдэрэ (үрдүк үөрэх уонна наука миниистирэ Валерий Фальков уонна Арктика миниистирэ Алексей Чекунков) уонна “Уһук Илин сайдыытын корпорациятын” бэрэстэбиитэллэрэ кытыннылар.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

«Кэлиэм, эргиллиэм буоллаҕа дии» ...
Дьон | 12.04.2025 | 10:00
«Кэлиэм, эргиллиэм буоллаҕа дии» ...
Ийэ барахсан... Анал байыаннай дьайыы саҕаланыаҕыттан төһөлөөх ийэ утуйар уута көппүтэ, аймаммыта, хараҕын уутунан сууммута буолуой? Уол оҕону төрөтөн, иитэн, үөрэттэрэн баран эдэр сааһыгар илиитин соттуута ийэҕэ, аҕаҕа, чугас дьонугар олус абалаах, кыһыылаах. Бүгүн кэпсэтэр ийэм Евдокия Андреевна Баишева оҕотун, сүрэҕин чопчутун туһунан кэпсиири олус ыарырҕаттар да, сөбүлэҥин биэрбитигэр улаханнык...
Эр дьоммутун харыстыыбыт дуо?
Сонуннар | 04.04.2025 | 14:00
Эр дьоммутун харыстыыбыт дуо?
Соторутааҕыта социальнай ситимҥэ эр киһи суруга тахсыбытын аахпытым: «Наар эр дьону абьюзер дии-дии хас муннук аайы айдаараллар да, мин ойохпуттан атаҕастанан олоробун. Кини баар, дьиҥнээх абьюзер, киҥнээх, куруук хаһыытыы-ыһыытыы сылдьар, оҕолорун сахсыйар, киһини уһаты-туора хаамтарбат», – диэн.  Муус устар 6 күнүгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Аҕа күнүн бэлиэтиэхпит.   Олох арааһынай. Биллэн турар,...
Оҕурсу ыам ыйын  5 күнүттэн ыһыллар
Дьон | 11.04.2025 | 16:00
Оҕурсу ыам ыйын 5 күнүттэн ыһыллар
Билигин ханна да тиий, хаһаайкалар биир сүрүн түбүктэрэ – оҕуруот аһын олордуута. Социальнай ситимнэргэ анал бөлөхтөргө мустан, кэпсэтии эрэ барыта арассаада, сибэкки тула. Оттон олох сатабыллаахтар түннүккэ олордубут оҕурсуларын амсайан эрэллэр, клубникалара хайыы-үйэ сибэккилээн ыраатта.  Бүгүн биһиэхэ Мэҥэ Хаҥалас Ороссолуода сэлиэнньэтин олохтооҕо, анал идэлээх оҕуруотчут Тамара Михайловна Степанова ыалдьыттыыр.   –...
Куруппа барыта туһалаах буолбатах
Тускар туһан | 05.04.2025 | 10:00
Куруппа барыта туһалаах буолбатах
«Сарсыардааҥҥы аһылыкка хааһыттан ордук суох» диэн этиини кыра сааспытыттан истэбит. Билигин, төһө даҕаны лааппы аайы бэлэм ас дэлэйбитин иһин, күннэрин хааһыттан саҕалыыр дьон элбэх. Углеводунан баай ас, чахчы даҕаны, эрчими эбэр, тотоойута да сүрдээх. Оттон ханнык куруппаттан хааһы ордук туһалааҕын бары билэбит дуо?   Мааннай Дьон-сэргэ сөбүлээн сиир хааһыта. Сатабыллаах хаһаайкалар...