Хатас хатан дьоно — Бэрдьигэстээххэ

Сахабыт сирин уостан түспэт уратыларыттан биирдэстэрэ - күн-дьыл көстүүтэ. Биһиэхэ эрэ кыһын 60 кыраадыска диэри тыйыс тыыннаах тымныы түһэр, онтон сайын 30 тахса кыраадыс куйааһырар. Дьэ, санаан кэбиһиҥ, бу кыраадыстар хальаҥнааһыннарын. Төрүт дойдубут уратытын эппит-хааммыт, өйбүт-санаабыт кыайар  буолан тулуйабыт. 

Бу күннэргэ сайыммыт оройугар дьиҥ-чахчы сырылатар куйаас күннэр тураллар, кыра наадалаах киһи таһырдьа быкпат  итиитэ. Күрэхтэһиэхтээҕэр, күөн көрсүһүөхтээҕэр буолуох, хамсанар да ыарахаттардаах курдук. Дьэ маннык түгэҥҥэ, маннык кэмҥэ тулуур-дьулуур, олоххо баҕа, кытаанах санаа баар дьоно Горнай улууһун Бэрдьигэстээх нэһилиэгэр муһуннулар. XX-с төгүлүн ыытыллар СӨ доруобуйатынан хааччахтаах дьонун спортивнай бэстибээлигэр 15 улуустан муһуннулар. Айан бөҕөтүн айаннаан, хомунан-тэринэн, күүстэрин-уохтарын мунньунан тиийдилэр. Бу манна даҕатан эттэххэ, өрөспүүбүлүкэбит салалтата сылын аайы үгүс элбэх үтүө тэрээһиннэри ыытар буолан, улуустарбытыгар ханнык баҕарар таһымҥа ыытыллар спортивнай да, култуурнай да тэрээһиннэри ыытарга усулуобуйа баара олус үчүгэй. Горнайдар былырыын Манчаары оонньууларын сүрдээх үрдүк таһымҥа ыыппыттара. 

XX-с СӨ доруобуйаларынан хааччахтаах дьон спортивнай бэстибээлигэр хатастар кыттыыларын туһунан "Саха" НКИХ кэрэспэдьиэнэ, биир дойдулаахпыт Михута сэһэргиир: 

— Үлэм чэрчитинэн ыытыллар тэрээһиннэргэ ханна да тиийдэхпинэ Хатас дьонун-сэргэтин хайаан да көрсөбүн. Бу да сырыыга оннук буолла. Андрей Анатольевич Петров уопсай тэрээһиҥҥэ, Константин Дмитриевич Гаврильев судьуйалааһыҥҥа, Туйаара Люминаровна, Василий Иванович Копыриннар, Павел Осипов Дьокуускай куорат хамаандатыгар  кыттааччы быһыытынан кэлбиттэр. Тэрээһин аата да этэринии, спортивнай, култуурунай бэстибээл диэн буоларын быһыытынан  спорт көрүҥнэрин (волейбол - олорон эрэн, дартс, дуобат, хабылык, хаамыска уо.д.а) таһынан Ийэ хотун уонна Эрчимэн Бэргэн диэн күрэхтэрдээх.

Василийдаах Туйаара спорт да өттүгэр кытталлар,култуура өттүгэр да бааллар. Онон волейболга оонньуохтара, түөртүү түһүмэхтээх Ийэ хотун, Эрчимэн Бэргэн диэн күрэхтэргэ кыттыахтара. Тэрээһин үс күннээх. Бүгүн түмүк күн. Дьоммутугар ситиһиилэри баҕарыаҕыҥ уонна олоххо дьулуурдарыгар, кытаанах санааларыгар сүгүрүйүөҕүҥ. Ох курдук оҥостон көрсүбүт, усулуобуйаны олохтообут  Горнай улууһун дьонугар-сэргэтигэр барыбыт аатыттан махтаныаҕыҥ.