Хас биирдии ыйытыы, кыһалҕа көрүллүөҕэ уонна болҕомтоҕо ылыллыаҕа

Кулун тутар 15 күнүгэр Дьокуускай куораттааҕы Дуума Бэрэссэдээтэлэ, Автодорожнай уокурук дьокутаата Альберт Семенов 25 №-дээх орто оскуолаҕа уокурук олохтоохторун иннигэр 2021 сыллааҕы үлэтин отчуоттаата.

Альберт Семенов көрсүһүүгэ бүддьүөт сүрүннээн социальнай хайысхалааҕын ыйан туран, сиһилии кэпсээтэ. Ол курдук, олохтоох бүддьүөт дохуота 22,9 млрд солкуобай, ороскуот  22,8 млрд солкуобай, дефицит 714 мөл. солкуобай таһымнаах буолбуттарын иһитиннэрдэ.

Итини таһынан, өрөспүүбүлүкэ киин куората судаарыстыба бүддьүөтүттэн үбүлэнэрин чопчулаата. Ол курдук, 2021 сылга 476,5 мөл. солкуобайдаах субсидия бэриллибит, ити үп суолу көрөргө-истэргэ, уулуссалары сырдатыыга уонна оптуобус тохтобулларын туруорууга туттуллубут.

Дьокуускай куорат балысханнык улаатар, толору хааччыллыылаах олорор дьиэлэр тутуллаллар, суол кэҥиир уонна тупсар, саҥа оскуолалар уонна уһуйааннар эбиллэллэр. Ааспыт сылга куорат нэһилиэнньэтин ахсаана 7,5 тыһыынча киһинэн улаатан, 350-ча тыһыынчаҕа тиийбит. Киин куоракка өрөспүүбүлүкэ нэһилиэнньэтин 35%-на олорор. Муус устар ыйга Росстат чуолкай дааннайдарын билиэхпит, диэн эттэ Альберт Семенов.

Өрөспүүбүлүкэ киин куоратыгар 5 инвестиционнай бырайыак олоххо киирэр: аныгы гостиница комплексын, «убойнай» пууннаах агропромышленнай комплекс уонна крематорий тутуута. Итини сэргэ былааҥҥа баанньыктаах чэбдигирдэр комплекс уонна «Якутск деревянный. Залог» бырайыак бааллар.

Альберт Семенов, Дьокуускай куораттааҕы Дуума Бэрэссэдээтэлэ:

- 2021 сыл сүҥкэн суолталаах түгэнинэн өрөспүүбүлүкэ Ил Дархана Айсен Николаев «Саха Өрөспүүбүлүкэтин киин куората – Дьокуускай 2032 сылга диэри сайдыытын туһунан» Ыйаахха илии баттаабыта буолар. Бу докумуон Дьокуускай Арассыыйа биир улахан регион таһымнаах киин куоратын быһыытынан сайдыытыгар, нэһилиэнньэтин олоҕун хаачыстыбата үрдүүрүгэр уонна бары өттүнэн табыгастаах буоларыгар олук уурар. Манна сайдыы алта сүрүн хайысханан торумнанна:

Бары өттүнэн табыгастаах, бигэ туруктаах куорат эйгэтэ ;

Аан дойду бастыҥ хотугу куораттарын халыыбыгар сөптөөх инфраструктураны сайыннарыы;

Табыгастаах уонна куттала суох тырааныспар систиэмэтэ;

Сайдыылаах социальнай инфраструктура;

Куорат нэһилиэнньэтин олоҕун, материальнай кыаҕын тупсарыы;

Хас биирдии киһиэхэ сайдар кыаҕы биэрэр куорат.

Альберт Семенов куорат уокуругар национальнай бырайыактар олоххо киириилэрин, дьэллик кыыллар кыһалҕаларын быһаарарга ыытыллыбыт үлэ, нэһилиэнньэ социальнай өйөбүлүн миэрэлэрин уонна куораты тупсарыы тустарынан кэпсээтэ.

Итини сэргэ дьокутаат уокурук олохтоохторугар 2022 сыллааҕы былааннары билиһиннэрдэ – уопсайа 35,8 км усталаах уулусса-суол ситимин саҥардан оҥоруу уонна хапытаалынай өрөмүөн,  75 тиэргэни тупсаран оҥоруу, сырдатыы ситимнэрин саҥардыы, элбэх оҕолоох ыалларга 200-чэ сир учаастагын тыырыы.

Дьокутаат информациятынан, Автодорожнай уокурукка олохтоох көҕүлээһиннэри өйүүр бырагырааманан 5 бырайыак олоххо киирбит. Кыбаартал иһинээҕи суоллары кутуу уонна грейдердээһин, ону тэҥэ тупсаран оҥоруу уонна ууну ыытыы үлэлэрэ,  «Подснежник» оҕо уһуйааныгар спорт балаһааккатыгар эрэһиинэ бытархайдарынан бүрүөһүн оҥоһуллубут. Итини сэргэ оскуоланы бүтэрээччилэргэ анаан «В добрый путь!», итиэннэ ыччат сквердэрэ тутуллубуттар.

Луговой, Иван Кульбертинов, Эргэ Покровскайдыыр тракт, Нагорнай, Студенческай, Иосиф Николаев уулуссаларыгар хапытаалынай өрөмүөн ыытыллар. Альберт Семенов кэпсээбитинэн, уокурукка баар оҕо балаһааккаларыгар хапытаалынай өрөмүөн ыытыллар, элбэх оҕолоох ыалларга аадырыстаах көмө оҥоһуллар.

Көрсүһүүгэ Сайсары уокурун олохтоохторо кыттыбыттарынан, Сайсарыга элбэх кыбартыыралаах 9 мас дьиэ көтүрүллүбүтүн, ону кытта 17 уулусса суолун тэҥнээһин ыытыллыбытын, сатыы дьон сылдьар тротуардара оҥоһуллубутун кэпсээтэ.

Альберт Семенов сиһилии отчуотун истэн баран, Автодорожнай уонна Сайсары уокуруктарын олохтоохторо дьокутаакка өйөбүлүн, таһаарыылаах үлэтин иһин махталларын биллэрдилэр уонна куорат кэнники кэмҥэ улам киэркэйэн иһэрин, суол тутулларын, уопсастыбаннай туоналар тупсарыллалларын астынан туран бэлиэтээтилэр.

Маны сэргэ уокурук олохтоохторо баҕа санаа быһыытынан хаһыс да сылын култуура-сынньалаҥ киинин тутуутун кэтэһэллэрин, чааһынай сектортан хаары кэмигэр хомуйаллара наадатын, үөрэнээччилэргэ куорат тырааныспарыгар айанныыр проездной ахсаанын элбэтэллэрин уонна оптуобустар сырыыларын кэҥэтэллэрэ ирдэнэрин туһунан эттилэр. Олохтоохтор бэлиэтээбиттэринэн, сорох оптуобустары 20-40 мүнүүтэ кэтэһэргэ күһэллэллэр, аны тохтобулларга олорорго ыскамыайкалар суохтар. Итиннэ даҕатан 3-с уонна 8-с №-дээх оптуобустар сырыыларын Ирбэт тоҥ Институтугар диэри уһаталларыгар көрдөстүлэр.

Култуура-сынньалаҥ киинин туһунан этэр буоллахха, бу эбийиэк тутуута 2032 сылга былааннаммыт, ол иһин олохтоохтор ити боппуруоһу тэтимирдэри туруорсаллар. Кинилэр өссө биир баҕа санааларынан Оҕо-үнүгэс киинин тутуута буолар. Оччотугар оҕолор оскуола кэнниттэн уулуссаҕа таах сылдьыбакка, дьарыктаах буолуох этилэр диэн санааларын үллэһиннилэр. Итини таһынан уокурук сорох оройуоннарыгар киэһэ өттүгэр итирик киһи элбэҕэ, онон сибээстээн уулусса сырдатыытын кэҥэтэри уонна куорат уулуссаларыгар куттал суох буолуутун хааччыйары туруорустулар.

Альберт Никандрович олохтоохтор баҕа санааларын истэн баран хас биирдии ыйытыы, кыһалҕа көрүллүөҕэ уонна болҕомтоҕо ылыллыаҕа диэтэ. Дьокутаат билигин дойду үрдүнэн буола турар быһыыны-майгыны таарыйан туран, уустук кэм кэлбитин бэлиэтээтэ уонна дойдубут салалтата санкцияттан гражданнар, ордук элбэх оҕолоохтор, биэнсийэлээхтэр уонна кыра дохуоттаах араҥа эмсэҕэлээбэттэрин курдук туһааннаах миэрэлэри ылыаҕа диэн тоһоҕолоон бэлиэтээтэ. Төһө да уустук экономическай балаһыанньа үөскээбитин иһин, бары бииргэ сомоҕолоһон ыарахаттары этэҥҥэ туоруохпут, оннооҕор 90-с сыллары ааспыппыт, салгыы куорат нэһилиэнньэтин нус-хас олоҕун туһугар үлэлиэхпит диэтэ.

Көрсүһүү түмүгэр Альберт Семенов Автодорожнай уонна Сайсары уокуруктарын саамай көхтөөх, куорат тэрээһиннэригэр көтүппэккэ кыттар олохтоохторугар куорат Дууматын Бочуоттаах грамоталарын уонна Махтал суруктарын туттарда.

Дьокуускай куораттааҕы Дуума Бочуоттаах грамоталарын уонна «Үтүөлэрин билинии» түөскэ анньынар бэлиэлэринэн наҕараадаланнылар:

Кузьминых Татьяна Эдуардовна – 51 №-дээх «Кэскил» оҕо уһуйаанын медсиэстэрэтэ;

Иванов Аян Геннадьевич – Автодорожнай уокурук Управатын салайааччытын олох-дьаһах хомунаалынай хаһаайыстыбатын боппуруостарыгар солбуйааччы;

 Дьокуускай куораттааҕы Дуума Бэрэссэдээтэлин Махтал суругунан уонна өйдөбүнньүк бэлиэнэн наҕараадаланнылар:

Аргунова Юлия Сергеевна – Автодорожнай уокуруктааҕы Дьахтар сүбэтин чилиэнэ;

Евсеев Илья Ильич – Автодорожнай уокурук Управатын землеустроителэ;

Заболоцкай Вячеслав Михайлович – АГАТУ информатизацияҕа салаатын начаалынньыга;

Иванова Оксана Викторовна – Сайсары уокуругун эдэр педагогтарын Сүбэтин чилиэнэ, «Аскул» волонтердар этэрээттэрин салайааччыта;

Сидорова Вероника Анатольевна – Сайсары уокуругун Управатын делопроизводителэ