24.06.2022 | 14:00

Үгэһи тутуһуу умнуллубатар ханнык

Үгэһи тутуһуу умнуллубатар ханнык
Ааптар: Вера Канаева, Күннэй Маркова хаартыскаҕа түһэриилэрэ
Бөлөххө киир

Бэс ыйын 10-12 күннэригэр ытык Таатта кырдьаҕас Чөркөөҕүн аһаҕас халлаан анныгар турар өрөспүүбүлүкэҕэ бастакынан тэриллибит Политссылка музейын уһаайбатыгар бастакы “IIS.UUS.AS.fest” этнографическай бэстибээл буолан ааста.

Бэстибээл түһүлгэтэ саха үгэһин, сатабылын көрдөрүүгэ туһаайылынна. Саха үгэстэрин тутуһуннаран көрдөрөр “Ытык ымыым – хомуһум”, “Өбүгэм мындыра – имигэс талахха”, Өбүгэм олоҕун ситимэ – айар кут иэйиитэ”, “Сылаас иэйиилээх дьөһөгөйүм бэлэҕэ”, “Уу оҕуһун оһуора”, “Үрүлүйэр үрүҥ аспыт – үрүмэбит барахсан”, “Туос тойуктаах оһуора”, “Күкүр уус утума”, “Өбүгэм үрүҥ ииһин иэйиитэ, хара ииһин хайҕала”, “Саха төрүт аһа – доруобуйа төрдө”, “Кыстыгы көтөҕүү”, “Балта быраҕыы”, “Саха хотуурунан от охсооччулар” диэн түһүлгэлэр уонна научнай-практическай конференция тэриллэн, Таатта, Анаабыр, Абый, Өлөөн, Бүлүү, Эдьигээн, Чурапчы, Мэҥэ Хаҥалас, Уус Алдан улуустарын уонна  Дьокуускай куорат уустарын, иистэнньэҥнэрин, асчыттарын түмтэ.

Петр Софронов (Эдьигээн улууһа):

— Эксперт быһыытынан дьүүллүүр сүбэҕэ үлэлиибин. Хотугу норуоттар многоборьеларыгар туттуллар сүгэ, наарта, маамыкта оҥоһууларын ааҕыыларга кэпсээтим. Ытык Таатта сирин айылҕата олус да кэрэ көстүүлээх эбит. Маннык бэстибээллэр инникитин да тэриллэллэрэ буоллар, үгэһи тутуһуу умнуллуо суох этэ.

Альбина Федорова (Сунтаар улууһа):

— Сунтаартан ыҥырыы тутан, сэттэ улууһу уҥуордаан, үһүө буолан кэллибит. Этнобэстибээлгэ ат ыҥыырын симэҕин-киэргэлин уонна Таатта Оруоһуттарын кыыстарын сонун үүт-үкчү үтүктэн быыстапкаҕа көрдөрө аҕаллыбыт. Сергей Зверев аатынан музей иһинэн үлэлиир түмсүүгэ иистэнньэҥнэр, түүлээҕи таҥастааччылар Ньургустаана Иванова, Саргылана Константинова, Эмма Васильева, салайааччы – мин, Альбина Федорова буолан үлэлиибит. Ат симэҕин толору симээммит, Таатта кыыһын таҥыннаран, дьон дьүүлүгэр таһаардыбыт. Кэнэҕэһин даҕаны уус-иис үлэтэ сүппэтин туһугар маннык улахан тэрээһин ыытылла турдун.Таатта дьонугар махталбытын тиэрдэбит.

Зинаида Андросова, Антонина Петрова (Анаабыр улууһа): 

— Элбэх киһи бэстибээл аһыллыытыгар кыттыыны ыларыттан сөхтүбүт. Биһиги “Долганская национальная кукла” диэн научнай ааҕыыга кытынныбыт. Долганнар Анаабырга эрэ олороллор, төрүт ииспитин көрдөрө кэллибит. Тэрээһин үчүгэй, аҥаардас айылҕата да кэрэтэ киһини үөрдэр.

Прасковья Бурнашева (Таатта улууһа):

— Баайаҕалар Оруоһуттар кыыстарын Маарыйа сүктэн кэлэригэр аҕалбыт маллаах иһитин үтүгүннэрэн тиктибит. Маллаах иһит 1871 сыллаахха атырдьах ыйыгар  тигиллибит. Хаппаҕар сурулла сылдьар. “Испэ туос” түмсүү (сал. П. Макарова) Моҕол ураһа кэнниттэн күүскэ туос тигиитинэн ылсан үлэлиибит.

Бу курдук,  таатталар, саха төрүт сатабылын  уус, иис, ас нөҥүө көрдөрөр, тыыннаах хаалларар инниттэн, өрөспүүбүлүкэҕэ бастакынан этнографическай бэстибээл ыыттылар.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Үлэ олоҕу киэргэтэр, дьарык киһини сайыннарар
Дьон | 14.09.2023 | 12:00
Үлэ олоҕу киэргэтэр, дьарык киһини сайыннарар
Быйыл Таатта нэһилиэгин олохтоохторо, үлэни өрө туппут Екатерина, Михаил Бурнашевтар ыал буолбуттара үйэ аҥаара буолла. Хаһыат бүгүҥҥү нүөмэригэр дьиэ кэргэн истиҥ ийэтин, эйэҕэс эбэтин кытта сэһэргэһиибитин ааҕыҥ.
Дария Маркова:  «Сахам омуга кэтит кэскиллэниэ, уһун тускулланыа»
Дьон | 20.09.2023 | 18:00
Дария Маркова: «Сахам омуга кэтит кэскиллэниэ, уһун тускулланыа»
Туһунан, ураты өйдөөх-санаалаах, кэскиллээх, инникигэ эрэллээх, дойдум туһа диэн көмөҕө инники күөҥҥэ сылдьар ыччат, эдэр дьон баалларыттан киһи эрэ үөрэр, санаата көтөҕүллэр. Үгүс киһи билиҥҥи ыччаты мөҕөр-этэр да, тулабытын көрүннэххэ, дойдубутун тутан хаалыах, чөл толкуйдаах, булугас өйдөөх, күүстээх санаалаах оҕолорбут элбэхтэр эбээт. Мин биир оннук эдэр киһини, “Аламай” аһымал пуонда...
Грипп уонна ОРВИ ыарыыларын утары сэрэтэр миэрэлэри дьүүллэстилэр
Сонуннар | 15.09.2023 | 13:00
Грипп уонна ОРВИ ыарыыларын утары сэрэтэр миэрэлэри дьүүллэстилэр
Куорат баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччы Наталья Степанова Олохтоох дьаһалта санитарнай-эпидемиологическэй хамыыһыйатын мунньаҕын ыытта диэн Олохтоох дьаһалта пресс-сулууспата иһитиннэрдэ.
Йога олоҕу уларытар күүһэ
Дьон | 15.09.2023 | 12:00
Йога олоҕу уларытар күүһэ
Аныгы балысхан сайдыылаах үйэҕэ туох барыта көрүөх бэтэрээ өттүгэр уларыйар-тэлэрийэр. Тас эйгэ дьайыытыгар баһыйтаран, бириэмэ сырсыытыгар сылдьан, сорох киһи бэйэтин көрүммэт, онтон сылтаан ис туруга ыһыллар, ыарыыга түргэнник бэринэр.