24.06.2022 | 14:00

Үгэһи тутуһуу умнуллубатар ханнык

Үгэһи тутуһуу умнуллубатар ханнык
Ааптар: Вера Канаева, Күннэй Маркова хаартыскаҕа түһэриилэрэ
Бөлөххө киир

Бэс ыйын 10-12 күннэригэр ытык Таатта кырдьаҕас Чөркөөҕүн аһаҕас халлаан анныгар турар өрөспүүбүлүкэҕэ бастакынан тэриллибит Политссылка музейын уһаайбатыгар бастакы “IIS.UUS.AS.fest” этнографическай бэстибээл буолан ааста.

Бэстибээл түһүлгэтэ саха үгэһин, сатабылын көрдөрүүгэ туһаайылынна. Саха үгэстэрин тутуһуннаран көрдөрөр “Ытык ымыым – хомуһум”, “Өбүгэм мындыра – имигэс талахха”, Өбүгэм олоҕун ситимэ – айар кут иэйиитэ”, “Сылаас иэйиилээх дьөһөгөйүм бэлэҕэ”, “Уу оҕуһун оһуора”, “Үрүлүйэр үрүҥ аспыт – үрүмэбит барахсан”, “Туос тойуктаах оһуора”, “Күкүр уус утума”, “Өбүгэм үрүҥ ииһин иэйиитэ, хара ииһин хайҕала”, “Саха төрүт аһа – доруобуйа төрдө”, “Кыстыгы көтөҕүү”, “Балта быраҕыы”, “Саха хотуурунан от охсооччулар” диэн түһүлгэлэр уонна научнай-практическай конференция тэриллэн, Таатта, Анаабыр, Абый, Өлөөн, Бүлүү, Эдьигээн, Чурапчы, Мэҥэ Хаҥалас, Уус Алдан улуустарын уонна  Дьокуускай куорат уустарын, иистэнньэҥнэрин, асчыттарын түмтэ.

Петр Софронов (Эдьигээн улууһа):

— Эксперт быһыытынан дьүүллүүр сүбэҕэ үлэлиибин. Хотугу норуоттар многоборьеларыгар туттуллар сүгэ, наарта, маамыкта оҥоһууларын ааҕыыларга кэпсээтим. Ытык Таатта сирин айылҕата олус да кэрэ көстүүлээх эбит. Маннык бэстибээллэр инникитин да тэриллэллэрэ буоллар, үгэһи тутуһуу умнуллуо суох этэ.

Альбина Федорова (Сунтаар улууһа):

— Сунтаартан ыҥырыы тутан, сэттэ улууһу уҥуордаан, үһүө буолан кэллибит. Этнобэстибээлгэ ат ыҥыырын симэҕин-киэргэлин уонна Таатта Оруоһуттарын кыыстарын сонун үүт-үкчү үтүктэн быыстапкаҕа көрдөрө аҕаллыбыт. Сергей Зверев аатынан музей иһинэн үлэлиир түмсүүгэ иистэнньэҥнэр, түүлээҕи таҥастааччылар Ньургустаана Иванова, Саргылана Константинова, Эмма Васильева, салайааччы – мин, Альбина Федорова буолан үлэлиибит. Ат симэҕин толору симээммит, Таатта кыыһын таҥыннаран, дьон дьүүлүгэр таһаардыбыт. Кэнэҕэһин даҕаны уус-иис үлэтэ сүппэтин туһугар маннык улахан тэрээһин ыытылла турдун.Таатта дьонугар махталбытын тиэрдэбит.

Зинаида Андросова, Антонина Петрова (Анаабыр улууһа): 

— Элбэх киһи бэстибээл аһыллыытыгар кыттыыны ыларыттан сөхтүбүт. Биһиги “Долганская национальная кукла” диэн научнай ааҕыыга кытынныбыт. Долганнар Анаабырга эрэ олороллор, төрүт ииспитин көрдөрө кэллибит. Тэрээһин үчүгэй, аҥаардас айылҕата да кэрэтэ киһини үөрдэр.

Прасковья Бурнашева (Таатта улууһа):

— Баайаҕалар Оруоһуттар кыыстарын Маарыйа сүктэн кэлэригэр аҕалбыт маллаах иһитин үтүгүннэрэн тиктибит. Маллаах иһит 1871 сыллаахха атырдьах ыйыгар  тигиллибит. Хаппаҕар сурулла сылдьар. “Испэ туос” түмсүү (сал. П. Макарова) Моҕол ураһа кэнниттэн күүскэ туос тигиитинэн ылсан үлэлиибит.

Бу курдук,  таатталар, саха төрүт сатабылын  уус, иис, ас нөҥүө көрдөрөр, тыыннаах хаалларар инниттэн, өрөспүүбүлүкэҕэ бастакынан этнографическай бэстибээл ыыттылар.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Медик: «Бааһырбыт байыаспын дөйүтэн баран соһорум»
Дьон | 20.12.2024 | 12:00
Медик: «Бааһырбыт байыаспын дөйүтэн баран соһорум»
Олус ыарахан кэпсэтии буолла. Ааҕааччыга тиэрдэр гына суруйуохха наада. Дьоруойум сөбүлэҥин ылыахпын наада. Тоҕо диэтэххэ кини анал байыаннай дьайыыга сылдьыбыт кэрэ аҥаар,  ийэ, медик. Кэпсии олорон ытаатаҕына, сырҕан бааһын таарыйаммын диэн кэмсинэн ылабын, онтон эмиэ чочумча буолан баран салгыыбыт.   Кини позывнойун кистиир, ханна баарын, билигин ханна олорорун эмиэ эппэппит. Сөбүлэһэн...
Үчүгэйи көрөргө хаһан үөрэнэбит?
Сонуннар | 14.12.2024 | 13:15
Үчүгэйи көрөргө хаһан үөрэнэбит?
Сиэн көрө куоракка кыстыыбын. Күн аайы оптуобуһунан оҕобун оскуолаҕа илдьэбин-аҕалабын. Быйыл, дьэ, этэргэ дылы, үйэ тухары хамсаабатах маршруттарга уларыйыылар таҕыстылар. Бассаапка үөхсэн туох туһа кэлиэй, төттөрүтүн, дьону күөртээн эрэ биэрии курдук. Ол иһин бу турунан туран Дьокуускай куорат сахалыы тыллаах хаһыатыгар санаабын тиэрдэргэ соруннум.  Бииринэн, нэһилиэнньэбит ахсаана күн-түүн улаата турар....
Сатаан салайыы, тэрийии — эмиэ талаан
Дьон | 14.12.2024 | 18:00
Сатаан салайыы, тэрийии — эмиэ талаан
Харах ыларынан хаһан да бүппэттии көбүүс-көнөтүк тыргыллар бэс чагда устун айан суолунан сыыйылыннаран иһэн, «Дьиикимдэ» диэн суруктаах бэлиэҕэ биирдэ баар буола түстүбүт. Туох-хайдах дьарыктаах, тугунан тыынар нэһилиэккэ киирэн эрэрбитин аартыкка баар суруктаах бэлиэ кэпсииргэ дылы.  Бүгүн биһиги “Дьиикимдэ дьээбэлэрэ” көр-күлүү тыйаатырын артыыһа, режиссера, продюсера Артур Николаевич Егоровтыын нэһилиэк култуурунай олоҕун...