Эпэрээссийэҕэ тиэрдибэт ордук

Өрөспүүбүлүкэтээҕи харах клиническэй балыыһата социальнай ситимнэргэ араас тиэмэҕэ кэпсэтиилэри, быһа эфирдэри тиһигин быспакка ыытар. «Киин куорат» хаһыаппыт ааҕааччыларыгар үрдүк категориялаах оҕо офтальмолога, клинико-диагностическай салаа бырааһа Светлана Николаевна Потапова сүбэлэрин кылгатан таһаарабыт.

Бастакы хардыы

– Биһиэхэ приемҥа “Госуслуги” портал нөҥүө эбэтэр колл-кииҥҥэ эрийэн суруйтарыаххытын сөп. Клинико-диагностическай салаа быраастара сарсыарда 8.30 чаастан киэһэ 18.00 чааска диэри икки сменанан үлэлиибит. Манна сааһыттан тутулуга суох, саҥа төрөөбүт кырачааннартан саҕалаан 18-гар диэри саастаах оҕолору көрөбүт. Биһиги салаабыт улахан дьон көрдөрөр сирдэриттэн туспа, үһүс этээскэ баар. Стационарбыт оҕоҕо, төрөппүккэ табыгастаах, кырачаан ыарыһахтарга усулуобуйа барыта баар.  Бастакы приемҥа оҕоҕут урут бырааска көрдөрбүт бэлиэтээһиннэрин илдьэ кэлэргит ордук. Диагноһы туруорарга, салгыы эмтииргэ ол көмө буолар.

Аппараат элбэх ыарыыны кыайар

– Бу – клинико-диагностическай салаа үлэтин биир ураты хайысхата. Амблиопияҕа (харах “утуйар” туруктаах буолуута) стимуляция араас көрүҥүн аныыбыт: лазернай, магнитнай, электростимуляция. Ону таһынан көмпүүтэргэ анал эмтиир бырагыраамалар бааллар. Биһиги бу араас ньыманы тэҥинэн туһанар уопуттаахпыт. Хас биирдии оҕону эмтиир тус-туспа бырагырааманы аныыбыт.

Аппараатынан эмтээһин – төлөбүрдээх өҥө. 10 сеанстаах куурус быһа холоон 6800 солк. тэҥнэһэр (2000 солк. эбиллиэн эбэтэр көҕүрүөн сөп, ыарыы патологиятыттан тутулуктаах). Прайс-лиискэ барыта сурулла сылдьар.

Иккиһинэн, харалҕан (близорукость), миопия, астенопия, спазм аккомодации диэн патологиялар бааллар. Ону эмтииргэ эмиэ туспа бырагырааманан үлэлиибит.

Үһүс хайысхабыт – кылар (кыччаҕар) хараҕы эмтээһин. Бу уһун кэми эрэйэр уустук процедура. Онуоха наадалаах аппараат барыта баар. Улахан муннуктаах кылар харах аппараатынан эмтээһиҥҥэ бэриммэт. Кыра муннуктаах буоллаҕына, эпэрээссийэ кэнниттэн эбэтэр эрдэттэн, ыарыы сибикитэ саҥа билиннэҕинэ эмтиэххэ сөп.

Ханна босхо эмтииллэрий?

– Аппараатынан эмтээһин Дьокуускай куоракка хас да балыыһаҕа оҥоһуллар. Ол курдук, бастатан туран, урукку Оҕо реабилитационнай киинигэр (Петровскай уул.), билигин куорат 3 №-дээх балыыһатын подразделениетыгар эмтииллэр. Онно аппараатынан эмтээһин анал кабинета баар. Оҕолор 10 күннээх кууруһу ааһаллар.

Ону таһынан Өрөспүүбүлүкэтээҕи 1 №-дээх балыыһа (Медицина национальнай киинигэр) офтальмология салаатыгар аппараатынан босхо эмтэниэххэ сөп.   

Лазернай коррекция

– Дьиҥинэн, анизометропиялаах эрэ оҕолорго оҥоһуллар. Ол аата оҕо хараҕа атын-атыннык (биирэ арыый үчүгэйдик, иккиһэ мөлтөхтүк) көрөр буоллаҕына. Лазернай коррекцияны оҕо араастык аһарынар. Сорох оҕо ачыкытыгар таас туруоруллубутун кэннэ үс мүнүүтэнэн: “Хараҕым, төбөм ыалдьар, ачыкыбын кыайан кэппэппин”, – диэҕэ. Оччоҕуна мөлтөхтүк көрөр өттүн уларытан биэриэхпитин наада. Инньэ гынан эмтээһин үчүгэй түмүгү аҕалбат. Маннык түгэҥҥэ эксимерлазернай коррекция эрэ көмөлөһөр кыахтаах. Ол эрээри бу көрүҥ оҕолорго туттуллубат, 18-тан үөһэ саастаах дьоҥҥо эрэ оҥоһуллар. Ону таһынан төлөбүрдээх.

Астигматизм

– Оҕо астигматизмнаах да буоллаҕына үҥсэргиэ, муҥатыйыа суоҕа. Кини тугу эрэ көрө сатаан төбөтүн кыҥнатар, эргичиҥниир буоллаҕына эбэтэр сүүһүн аннынан көрөрүн бэлиэтээтэххитинэ, тута сэрэхэдийиэххитин наада. Бу барыта – астигматизм сибикитэ.  Маныаха оҕо хайаан да ачыкы кэтиэхтээх.

Кылар (кыччаҕар) харах

– Үксүн оҕо 3 сааһыттан биллиэн сөп. Биричиинэтэ араас буолар. Нейроинтоксикация, ангина (температураны таһаарар), сүһүрүү содула уо.д.а. Эбэтэр оҕо улаханнык оҕуннаҕына, эчэйдэҕинэ, туохтан эрэ соһуйдаҕына, куттаннаҕына үөскүүр. Манна кини хайдах көрөрө эмиэ улахан суолталаах. Үксүн мөлтөх хараҕа ордук охсууну ылыан сөп.

Кылар (кыччаҕар) хараҕы эмтиир өр кэмнээх (хас да сыллаах) үлэни эрэйэр. Төрөппүттэр офтальмолог тугу этэрин, сүбэлиирин толорон иһиэхтээхтэр. Оттон оҕо ачыкытын быраас эрэ күүһүрдэн эбэтэр мөлтөтөн биэриэн сөп.

Дьиҥинэн, кылар хараҕы оҕо сэттэ сааһыгар диэри (оскуолаҕа киириэн иннинэ) эмтэниллэр диэн ирдэбил баар.

– Манна окклюзия ньымата булгуччу ананар дуо? Төһө өр буоларый?

– 95% түгэҥҥэ аныыбыт. Бу бэлэмнэнии түһүмэҕин биир көрүҥэ диэххэ сөп. Быстах кэмҥэ (бастакы ыйдарга) ананар эбэтэр хас да сыл салҕаныан сөп. Эппитим курдук, кылар хараҕы тус-туспа бырагырааманан эмтиибит, барыта биир буолбат. Ол быраас быһаарыытыттан быһаччы тутулуктаах. 

Халязион

– Бу ыарыы үс сүрүн биричиинэлээх. Бастатан туран, харах мөлтөхтүк көрөрүттэн буолуон сөп. Иккис биричиинэ – иммунитет мөлтөөһүнэ, оһоҕос үлэтигэр кэһиллии (мөлтөх доруобуйалаах оҕо микрофлоратын антибиотиктарынан үлүһүйүү, сыыһа эмтэнии түмүгэр эбэтэр буортулаах ас алдьатар). Үсүһэ – хааҥҥа саахар үрдээһинэ, углевод атастаһыытын, ноор үлэтин кэһиллиитэ. Оҕо сиэри таһынан минньигэс аһынан (кэмпиэтинэн, сакалаатынан) аһыырын тохтотуҥ. Ууну элбэхтик иһэрдиҥ. Мааһынан, хааппыланан эмтээн, ыарыы сибикитин эрэ суох оҥоробут. Онон халязион төрүөтүн суох гынарга кыһаллыахтаахпыт. Сүтэ-сүтэ тахсыбатын, эпэрээссийэҕэ тиэрдибэт курдук.   

Сырдыгы көрбөт буолуу (светобоязнь)

– Оҕобут биир саастаах. Баччааҥҥа диэри хараҕа сырдыгы көрбөт. Хайдах гынабытый?

– Оннук буолуо суохтаах. Хайаан да офтальмолог бырааска көрдөрүҥ. Улахан киһи хараҕар кыра туох эмэ сыыс киирдэҕинэ да биллэр, кини чыпчылыҥныыр. Саҥа төрөөбүт (аҕыйах ыйдаах) оҕоҕо оннук рефлекс үчүгэйдик сайдыбатах буолар. Сырдыгы көрбөт буолуу рефлексэ хойут биллэр. Ити харах дьэҥкир бүрүөтэ (роговица) кэһиллиитин кытта ситимнээх буолуон сөп. Ол күүрэн сырдыгы көрбөт, хараҕа ууланар, ыалдьар. Ону роговичный синдром диэн ааттыыллар.

– Хараҕа мөлтөх оҕону хас сааһыттан инбэлииккэ таһааралларый? Онуоха туох ирдэнэрий?

– Бастатан туран, бу доруобуйа харыстабылыгар эрэ сыһыаннаах боппуруос буолбатах. Социальнай тэрилтэлэргэ ордук туһаайыллыан сөп. Бастаан офтальмолог бырааска көрдөрөҕүт. Кини медико-социальнай экспертизаҕа (МСЭК) ыытар. Онуоха элбэх докумуон (үгүс кэтээн көрүү, чинчийии, анаалыс түмүгэ) ирдэнэр.

Сааһыттан тутулуга суох. Оннооҕор быыкаа оҕолор (үксүн итэҕэс төрөөбүттэр) инбэлииккэ тахсыахтарын сөп.

Боппуруос эрдэ быһаарыллара ордук. Тоҕо диэтэххэ инбэлиит оҕону эмтиир уратылаах. Ону таһынан, оҕоҕо уонна кинини арыаллыыр киһиэхэ чэпчэтии көрүллэр, босуобуйа төлөнөр.   

Хараххын кыра сааскыттан харыстаа

Быһа эфир кэмигэр быраас оҕо уонна улахан дьон хараҕа туох уратылаахтарын быһаарда. Анестезия хаһан туттуллубатын, сорох ыарыы стресс, депрессия содула буоларын кэпсээтэ. Аны туран, офтальмолог невропатологы кытта ыкса ситимнээхтик үлэлииллэрин, сорох түгэҥҥэ психоневролог көмөтө наада буоларын бэлиэтээтэ.

Харах иччитэ (зрачок) өҥүн уларытара кутталлаах диэн сэрэттэ. Ону сэргэ итэҕэс төрөөбүт оҕолор харахтара хайдах буоларын, сорох кырачааннар күн сирин көрүөхтэриттэн катаракталаах төрүүллэрин бэлиэтээтэ. Ону таһынан быыкаа оҕолорго кытта ретинобластома (кутталлаах искэн) үөскүүр түгэннэрэ баар диэтэ.

Светлана Николаевна этэринэн, оҕо үксэ хараҕа мөлтөҕүн үҥсэргээбэт буолан, туох эрэ сибики баар түгэнигэр, төрөппүт уһата-кэҥэтэ сылдьыбакка, бырааска көрдөрөргө тиэтэйиэн наада диэн сүбэлээтэ.

– Билиҥҥи дистанционнай үөрэх кэмигэр оҕо хараҕа ордук ноҕуруускаланар. Харахха туһалаах эрчиллиилэри оҥоруҥ. Баһаалыста, оҕо хараҕын харыстааҥ, гаджекка олорор кэмин аҕыйатыҥ, – диэн кэпсээнин түмүктээтэ.

Хаартыскалар интэриниэттэн ылылыннылар.