Дыня кэһии

Доҕотторбор Галина уонна Василий Захаровтарга аныыбын

1990 сыл, атырдьах ыйа. Вася Советскай куоракка техникумҥа үөрэнэн киномеханик идэтин ылбыта. Онтон салгыы үөрэҕин үрдэтинээри Иркутскайга тиийэн туттарсыбыта. Оччолорго кини, кэргэннээх, икки кыра оҕолоох буолан, кэтэхтэн үөрэнэргэ быһаарыммыта. Ханнык да үөрэххэ буоларын курдук, үлэлии-үлэлии сылга иккитэ сессияҕа баран кэлэҕин.
Вася бастакы кууруһун эксээмэннэрин, зачеттарын үчүгэйдик туттартаан, настырыанньа бөҕөлөөх, сарсын төттөрү Дьокуускайыгар көтүөхтээх. Билиэтин эрдэ ылбыта. Оҕолорун, кэргэнин ахтан аҥаара эрэ хаалбыта. Хайа, уонна устудьуон киһи үөрэххэ да ыктаран, сүүрэ-көтө сылдьан, түптээн​ аһаабатаҕа ырааттаҕа дии. Бүгүн дьонугар кэһии ылаары анаан-минээн маҕаһыыннары кэрийдэ. Хата, талан ыларга оҕо таҥаһа да, оонньуур да дэлэй дойдута эбит. Сыаната да удамыр курдук. Онон Вася элбэх кэһиилэммит киһи быһыытынан дэлби астынан, биир чымыдааҥҥа бэйэтин таҥаһын кытары тобус-толору симэн кэбистэ. Переговорнайга тиийэн Галятыгар звоннаан,​ үөрэҕин этэҥҥэ туттарбытын, сарсын Дьокуускай бириэмэтинэн 4 чааска көтөн тиийиэхтээхтэрин биллэрбитэ. Аны харчы соччо наадата суох буолар ини диэн, наҕылыччы оҕолорун, дьоннорун туоһулаһан кэргэнин кытта уһуннук кэпсэппитэ.
Киэһэ табаарыс уолунаан балык кэнсиэрбэтин кытта​ килиэби мотуйан баран, айанныыр дьон быһыытынан, хомуна охсон сөпкө ороннорун булбуттара. Бу Петя диэн Вася биир дойдулааҕа, кыра эрдэхтэриттэн табаарыстыылар, иккиэн онус кылааһы бииргэ үөрэнэн бүтэрбиттэрэ. Сарсын иккиэн Дьокуускайдарыгар көтүөхтээхтэр. Дойдугуттан, дьоҥҥуттан-сэргэҕиттэн ыраах сырыттаххына, аттыгар бэйэ киһитэ баара үчүгэй даҕаны.
Сарсыарда наҕылыччы хомунан, автобуһунан айаннаабыттара. Аэропорка тиийбиттэрэ, киһи тобус-толору, биир кэм ап-аалыҥнастар. Киһи киһитин билсиэх үлүгэрэ буолбатах. Ол да буоллар Вася аҕыйах билэр дьонун көрсөн кэпсэппитэ. 12 чаас саҕана Васялаах регистрациялара биллэриллибитэ. Дьокуускайга барааччылар регистрация каассатын иннигэр өрө үөмэхтэһэ түспүттэрэ. Посадка биллэрбиттэригэр, пассажирдары оптуобуска олордуталаан​, улахан ТУ-154 сөмөлүөт аттыгар аҕалан түһэртээбиттэрэ. Вася трабынан дабайан тахсан сөмөлүөт иһигэр киирбитэ, бастакы салон туолбут, онон үөрэ-көтө иккис салоҥҥа ааспыта. Манна миэстэ элбэх эбит, хата, холкутук айанныыр дьон буолбуппут диэн астына саныы-саныы, Петятынаан талбыт миэстэлэригэр олорунан кэбиспиттэрэ.
Сөмөлүөттэрэ өр-өтөр буолбатаҕа, кыырай халлааҥҥа өрө дагдайан тахсан, Дьокуускай туһаайыытынан көтөн күпсүйэ турбута. Вася кэннилэригэр сахалыы кэпсэтэллэрин истэн эргиллэн көрбүтэ, эдэркээн уоллаах кыыс олороллор эбит. Кыыс төбөтүн уол кэтит санныгар уурбутуттан сылыктаатахха, чугастыы дьоннор быһыылаах.
Вася бөлүүн дьиэлээри өрүкүйэн хаалан, сотору-сотору уһуктан аанньа утуйбатаҕа таайан, нуктаан барбыта. Петя эмиэ сурунаал көрбүтэ буола олорон, мунна тыаһыахча буолан эрэрэ.
Чаас курдук көппүттэрин кэннэ бастакы салоҥҥа туох эрэ үлтүрүйбүтүн курдук улахан тыастан уһуктан кэлбитэ, ол диэки маатыры-куутуру былаастаах дьон туох эрэ диэн бардырҕаһар саҥалара иһиллибитэ. Вася наһаа дьиктиргээн иһиллии сатаабыта, мотуор куугунугар туох да аанньа иһиллибэт этэ. Ол олордоҕуна Васялаах салоннарыгар эдэркээн нуучча кыыһа стюардесса киирэн кэлбитэ уонна, долгуйбутун туттуна сатыы-сатыы, эппитэ: «Табаарыс пассажирдар, сөмөлүөппүтүн хаайыылаахтар билиэн ыллылар. Ханна илдьэллэрин билбэппит. Табаарыстар, бука диэн, наһаа долгуйумаҥ, уоскуйуҥ. Айдаарбакка, хаампакка, чуумпутук миэстэҕитигэр олоруҥ. Барыта этэҥҥэ буолуоҕа!» -- диэт, тахсан барбыта.
Васялаах бастаан, истибиттэрин итэҕэйбэккэ, бэйэ-бэйэлэрин көрсөн кэбиспиттэрэ. Онтон: «Эс, хайдах? Ама, розыгрыш ини…» эҥин диэн санаталаабыттара. Бастакы салоҥҥа саҥа-иҥэ, маатыры хойдон барбытыттан дьэ чахчы сөмөлүөт угонугар түбэспиттэрин өйдөөбүттэрэ.
Бары дөйбүт курдук хамсаабакка олордохторуна, салоҥҥа бытыгын хорумматаҕа ырааппыт, сүүһүн аннынан дьүккүччү көрбүт киһи киирэн аптамаатынан далбаатана-далбаатана, инники тииһэ суох айаҕын оҥоҥнотон, хаһыытаан дэлби барбыта: «Мин баанда хамандыырын солбуйааччытабын. Олох хаамсымаҥ, аны биһиги илиибитигэр бааргыт, биһиги туох диирбитин истиэхтээххит! Ол-бу буолуоххут даҕаны, ытыалаталаан иһиэхпит!». Салон устун хаамыталаан, барыларын өһүөннээхтик сыныйа көрүтэлээн баран тахсан барбыта.
Киһилэрэ тахсыбытын кэннэ чочумча ах баран олорбуттара. Онтон сыыйа сыҥырҕаан ытааһын, ботугураһан кэпсэтии иһиллибитэ. Вася, кэннилэригэр эр киһи төлүтэ биэрэн ытыы-ытыы саҥарарын истэн эргиллэн көрбүтэ, били кэрэ кыыһын кэтит санныгар өйөөн олорбут уол эбит. Аны билигин кини көмүскэтиэхтии кыыһын түөһүгэр саба түспүт, кыыс уолу төбөтүттэн имэрийэ-имэрийэ уоскута сатыыр быһыылаах.
Итинник салгыҥҥа түөрт чаас курдук мучумааннана сылдьан баран Чульмаҥҥа кэлэн төттөрү түспүттэрэ. Чульман пуордугар түһээт да хаайыылаахтар олохтоох горисполком бэрэссэдээтэлин уонна лүөтчүктэри кытары кэпсэтэн, модьуйан, Чульман хаайыытыттан икки хаайыылааҕы эбии ыллаттарбыттара. Өссө рация, бронежилет, аптамаат, бэстилиэт, алта парашют ыллаттарбыттара. Уһун-киэҥ хардарыта туруорсуу, кэпсэтии түмүгэр, хата, оҕолору, дьахталлары босхолуур буолбуттара. Дьахталлары, оҕолору сөмөлүөттэн түһэртиир кэмнэригэр, Вася көрдөҕүнэ, биир тараҕай төбөлөөх саха киһитэ баанда тойонугар тиийэн туох эрэ кумааҕыны сиэбиттэн хостоон таһааран көрдөрөр, тугу эрэ саҥарар. Биирдэрэ сөбүлэһэр курдук кэҕис гынар. Тараҕай киһи Васялаах салоннарыгар тиэтэлинэн киирэн кыра үрүксээгин ылбытыгар, бу киһини түһэрэр буолбуттарын Вася сэрэйэ охсон көрдөспүтэ: -- Бука баһаалыста, оҕолорбор, кэргэммэр бу чымыдааны тиэрдээр эрэ, -- диэт, чымыдаан таһыгар аадырыһын суруйа охсубута, -- биһиги хайдах-туох буоларбыт биллибэт. Тыыннаах хааллахпытына, көрсүһүөхпүт, куораппыт да кыараҕас, – диэбитэ уонна чымыдаанын били киһитигэр туттаран кэбиспитэ. Киһитэ, хата, туох да кэтэмэҕэйэ суох чымыдааны сулбу тардан ылаат, тахсар аан диэки дьулуруйбута. Кэлин биллибитинэн, бу киһи хаайыыттан босхолонон тахсан иһэр кумааҕытын көрдөрбүт эбит.​ ​ ​ ​ ​ ​
Манна турар, заправкаланар кэмнэригэр бэрт холку, ыраас хааннаах, мааны таҥастаах, орто уҥуохтаах ачыкылаах киһи Васялаах салоннарыгар киирэн уоскуталаан тахсыбыта (Кэлин биллибитинэн, горисполком бэрэссэдээтэлэ киирэ сылдьыбыт). Кини: «Отой куттанымаҥ, тыыннаах ордуоххут, эрэннэрэбин», – диэбит аҕыйах тыла бу өлөбүн дуу, тиллэбин дуу дии саныы олорор дьоҥҥо олус күндүтүк иһиллибитэ. Уопсайа сөмөлүөккэ 29 эдэр дьон хаалбыттара, кинилэри кытта үс милииссийэ уонна муҥур тойон буола охсубут 16 хаайыылаах.
Били Васялаах кэннилэригэр олорор пааралар кыыһа Уля, уола Ганя диэн ааттаахтар эбит. Дьахталлары, оҕолору​ сөмөлүөттэн түһэртииллэригэр: «Суох, түспэппин. Бүтэһикпэр диэри Ганябынаан хаалабын» диэн Уля түспэтэх.
Итинник аамайдаһан баран сөмөлүөттэрэ аны Красноярскай диэки көтөн күпсүйбүтэ. Угонщиктар толору сэбилэнэн, хас да киһи рацияланан салоҥҥа хаһаайынныы хаамыталыыллара, аптамаатынан далбаатаналлара үксээн барбыта, маатыры-куутуру өссө бэргээбитэ.​ Стюардессалар холкутук тутта, дьону уоскута сатыыллара, угонщиктар тугу ирдииллэрин, тугу дьаһайалларын барытын хоп курдук толорон иһэллэрэ. Кинилэр сыаллара-соруктара диэн -- сөмөлүөтү үлтү тэптэрбэттэрэ эрэ буоллар диэн этэ. Кыргыттар барахсаттар, дьону уоскутаары гынар буоллахтара, хаайыылаахтары кытта, бэл, хаартылаабыттара. Вася балаһыанньа ыараабытын өйдөөбүтэ уонна Уляны, Петяны кытта сүбэлэһэн, заложниктар ааттарыттан​ Горбачевка аадырыстаан: «Сөмөлүөккэ дэлби тэптэриини оҥорторумаҥ, бары кэргэннээх, оҕолордоох дьоммут» диэн көрдөһүү телеграмманы лүөччүктэр рацияларынан ыыттарбыттара. Горбачевтан: «Дэлби тэптэрии оҥоһуллуо суоҕа, эрэннэрэбин»,- диэн ис хоһоонноох телеграмма кэлбитэ. Дьэ ол кэнниттэн заложниктар арыый эрэх-турах сананан, үөһэ тыыммыттара, арыый уоскуйбуттара («Эр бэрдэ» Ганя ити кэпсэтиигэ кыттар да кыаҕа суоҕа, салыбыраан, сирэйэ кубарыччы тардан, ытаан ыгыстартан атыны билбэтэ).
Красноярскайга түһэн заправкаламмыттара уонна Ташкеҥҥа көппүттэрэ. Ташкеҥҥа түһэннэр хонор буолбуттара. Бу ханна айаннаан иһэллэрин ким да билбэт этэ.
Заложниктарга ас биэрээччи буолан кубулунан, «Альфа» байыаһа сөмөлүөккэ киирэн чинчийэн, көрөн-истэн тахсыбытын кэлин истибиттэрэ. Ханна тиийбит сирдэригэр «Альфалар» бэлэм сэбилэниилээх бетон кэннигэр саһа сыппыттар үһү. Васялаах ону хантан билээхтиэхтэрэй? Ташкеҥҥа тиийэн угонщиктары кытта кэпсэтии кэнниттэн лүөтчүктэри гостиницаҕа хонноро ыыталаабыттара. Сарсыарда оруобуна 8 чааска сөмөлүөккэ баар буолбатахтарына, заложниктары биир биир таһааран ытаттаан иһиэхпит диэбиттэрэ.
Улялаах Ганя тустарынан кыратык кэпсиир буоллахха, 20-чэлээх эрэ букатын эдэркээн оҕолор, саҥа ыал буолаары сылдьаллар эбит. Уля Иркутскайга олорор төрөппүттэрин кытта Ганятын билиһиннэрэн баран бу төттөрү Дьокуускайдаан испиттэрэ… Иккиэн педучилищеҕа үөрэнэллэр, быйыл бүтэриэхтээхтэр.​ Уля дьылыгыр уҥуохтаах, хойуу хара суһуохтаах, арылыччы көрөн ис киирбэх дьүһүннээх кыысчаан. Ганя бааһынайдыҥы дьүһүннээх, бөдөҥ-садаҥ, киһи киһилээхпин дэниэх уола этэ эрээри, «Самолет захвачен» диэбиттэрин истээт, өйүттэн тахсыар диэри уолуйбута. Ойон тур да тур буола сатыырын Улята кууһан олорон уоскута сатыыра.
Сарсыарда 8 чаас буола да илигиттэн угонщиктар хаһыылара-ыһыылара элбээн барбыта, маатыры үөһэ маатыры бөҕө субуруйбута.
«Лүөтчүктэр аны 15 мүнүүтэнэн кэлбэтэхтэринэ, милииссийэлэртэн саҕалаан таһааран ытыалыахпыт, онтон сахалары кытары киирсиэхпит», -- дииллэрин истээт, Ганя букатын да буорайан турбута: «Суох, суох, мин саха буолбатахпын, ийэм нуучча!» -- дии-дии кимиэхэ эрэ албакааттата сатыыр курдук уоһун иһигэр ботугураа да ботугураа буолбута. Ити угонщиктар тоҕо сахалары өлөрүөхпүт диэбиттэрэ буолла? Сэрэйдэххэ, бу кинилэртэн хайаларын эрэ түбэһиннэрбит судьуйа саха киһитэ буолуон сөбө. Ганя кэнникинэн дьону паникалатан: «Син-биир өлөбүт» -- дии-дии истерикалаан турбута. Намчы бэйэлээх кыыс оҕо бу айылаах бөдөҥ-садаҥ эр бэрдин уоскута сатыыра көрөргө сүөргү​ этэ. Уля тулуйа сатаан баран Ганятыттан кэлэйэн барбыта. Кини күүстээх, халыҥ дурдата буолуохтаах киһитэ маннык кэбилэнэриттэн кыбыстар да курдуга. Уля: «Тоҕо эрдэттэн бас бэринэҕин, барыта этэҥҥэ буоларыгар мин эрэнэбин, биһиэннэрэ хайаан да быыһыыр суолу тобулуохтара!» -- дии сатыыр да, киһитэ истиэн да баҕарбат.
Уля бу түгэҥҥэ Ганятын Васяны кытта тэҥнээн көрбүтэ, бу икки киһи ырааҕынан да майгыннаспаттар эбит. Кини кыраһыабай, күүстээх Ганята бу Вася курдук тоҕо кытаанах санаалаах буолбатаҕый?..
Вася оскуолаҕа да, техникумҥа да үөрэнэ сылдьан инники күөҥҥэ сылдьара, онон куруук старостанан талаллара. Кини, маннык соһумар быһылааҥҥа түбэһэн да баран, бэйэ бодотун ыһыктыбатаҕа. Хата, үчүгэйи эрэ билгэлээн, холкутук туттан, дьон санаатын көтөхпүтэ.​ Уля даҕаны кытаанах санаалааҕын көрдөрбүтэ. Бу икки эдэр дьон бэйэлэрин холобурдарынан иэдээҥҥэ түбэспит дьоҥҥо күүс-көмө, өйөбүл буолбуттара.
Эмискэ угонщиктар атамааннара маатыры бөҕө буолан Нерюнгри милииссийэтин саҕатыттан харбаан ылан сөмөлүөт аанын диэки соспутунан барбыта. Таһырдьа тахсыбыттарын кэннэ бэстилиэт тыаһын курдук тыас иһиллибитэ. Дьон бары өлөрдүлэр быһыылаах диэн ах баран, соҥуоран олордохторуна, тыыннаах милииссийэни төттөрү түҥ-таҥ анньыалаан киллэрбиттэрэ. Ити аата дьону куттаатахтара буолуо. Оруобуна болдьоспут бириэмэлэригэр, 8 чааска, лүөтчүктэр кэлбиттэрэ. Сөмөлүөт эмиэ куугуначчы собуоттанан халлааҥҥа өрө көтөн тахсыбыта, хайа туһаайыыны туппуттарын ким да билбэт буоллаҕа. Көппүттэрин кэннэ утаакы буолаат Вася иллюминатор нөҥүө көрдөҕүнэ, ойоҕолуу МИГ-17 истребителлэр көстүбүттэрэ. Аны хараҥа күөҕэ өҥнөөх американскай сөмөлүөттэр Васялаах сөмөлүөттэрин арыаллаан барбыттара. Ол курдук уһуннук көппүттэрин кэннэ араадьыйанан: «Самолет приземляется в аэропорту Карачи» диэн биллэрбиттэрэ. Сөмөлүөттэрэ намтаатар намтаан автострадаҕа түһэн, чаас аҥаарын курдук сүүрэн баран, ыраах уһук сиргэ тохтообута. Трабы түһэрбиттэригэр угонщиктар бары тахсыбыттара. Вася көрдөҕүнэ, күөх өҥнөөх улахан оптуобус кэлэн турара. Ол аттыгар хотун, тойон курдук толуу көрүҥнээх дьоннор тураллара. Кылгас кэпсэтии кэнниттэн 16 киһи оптуобуска киирбитэ. Васялаах бу угонщиктарын бүтэһик көрүүлэрэ этэ. Илдьэ барбыттара, ханна илдьибиттэрин ким билиэ баарай? Ити курдук угонщиктары хапкааҥҥа киллэрбиттэр. Төһөлөөх уустук операция оҥоһуллубутун билбит суох эрээри, хайа да өттүттэн сиэртибэтэ суох сатабыллаахтык ааспыта улахан махталлаах. Бу биһиги дьоммут үчүгэй үлэлэрин түмүгэ буоллаҕа диэн сэрэйэҕин эрэ.
Васялааҕы барыларын транзитнай саалаҕа киллэртээбиттэрэ. Манна остолобуойга ас арааһын тардыбыттар этэ да,​ быыһаммыттарын ситэри итэҕэйэ илик, онно эбии улахан стреһи ылбыт буоланнар, кимири-хомуру аһыыр киһи суоҕа. Түһээн да баттаппатах сирдэригэр -- Пакистаҥҥа кэлэн аһыы олороллорун олох итэҕэйбэтэхтэрэ. Арыый уоскуйан баран, бары тыыннаах хаалбыттарыттан үөрэн, куустуһуу-сыллаһыы бөҕө буолбуттара. 29 заложник бары бииргэ төрөөбүттэр курдук буола түспүттэрэ. Манна 40 кыраадыс куйаас сатыылаан турара дьикти этэ. Бары детсад оҕолорун курдук субуруһа сылдьан көрүү-истии, сөҕүү-махтайыы бөҕө буолбуттара. Ити күн Васялааҕы дойдуларыгар төттөрү көтүппүттэрэ. Вася дьонугар Пакистаҥҥа тиийэ сылдьыбыт бэлиэтин дыня атыылаһан аҕалбыта.
Васялаах кэлин бу угонщиктарга инники түбэспит​ болдьохторугар эбии 25-тии сылы биэрбиттэр, сорохторо хаайыыга бэйэлэригэр тиийинэн өлбүттэр диэн сураҕы истибиттэрэ. Хаста да сөмөлүөттэрин дэлби тэптэрээри сыалга ыла сылдьыбыттар үһү, ону Горбачев быыһаабыта диэн кырдьыга да, сымыйата да биллибэт усках кэпсэл эмиэ баара. Оччолорго информацияны билиҥҥи курдук көҥүллүк тарҕаппат этилэр. Угоҥҥа сылдьыбыттарын да кэпсиир бобуулаах курдуга.
​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ *
Галя кэргэнин Васяны кэтэһэр да, били 4 чааска кэлиэхтээх киһитэ баччааҥҥа диэри биллибэтэ. Утуйар чаас буолуох буолла, Васята суох. Аэропорка төлөпүөннээн, маннык нүөмэрдээх рейс тоҕо кэлбэтэҕин ыйыта сырытта да, чуолкай эппиэти биэрбэтилэр. Васятыгар уурбут кэһиитэ холодильникка толору. Галяҕа тыаттан куһугар, сүөгэйигэр тиийэ аһылык кэлэ турара. Кини онтун барытын Вася кэллэҕинэ сиэхпит диэн ууран иһэрэ. Галя ийэтин батан асчыт бөҕө, торт астаабыта кэргэнин күүтэн остуол киэргэлэ буолан турбутун сөрүүн сиргэ таһааран уурбута.​ Оҕолорун утуталаан баран бэйэтэ кыайан утуйбакка сыппыта. Санаата эрэ биир, Вася тоҕо кэлбэтэ? Балыыһаҕа киирдэ дуу? Эҥин араас санааҕа эрийтэрэн, сарсыарданан эрэ хараҕын тымнытан ылбыта. Эбиэккэ диэри Васятыттан син-биир туох да биллибэтэ. Галя оҕолорун аһаталаан баран пуорка киирээри хомуна сырыттаҕына ааны тоҥсуйбуттара. Галя «Васям кэллэ!» диэбитинэн сүүрэн тиийэн ааны арыйа баттаабыта, арай, хара бараан сирэйдээх, тараҕай, уоһун үрдүнэн тор курдук бытыктаах хаһан да харахтаан көрбөтөх​ киһитэ кэлэн турар. Галя наһаа соһуйбутун көрөн буолуо, Вася чымыдаанын өрө көтөҕөн көрдөрдө уонна киирэн дьиэ ортотугар ууран кэбистэ. Галя бу киһини өйдөөн көрбүтэ, көстүүмүн иһинэн кини Васятын сорочкатын кэтэ сылдьар эбит!​ Бу былырыын Орто Азияҕа бара сылдьаннар Васяҕа олус барсыыһык диэн ылан биэрбит таҥаһын хайдах билиэ суоҕай? Эмискэ атаҕа нукаай курдук буолан хаалбыта. Киирбит киһи аҕыйах тылынан: «Сөмөлүөтү хаайыылаахтар угоннаан илдьэ бардылар, биэрбит киһи чымыдаанын аадырыһыгар аҕаллым»,- диэн баран тахсан​ барбыта. Галя ити киһи тугу-тугу эппитин кыайан өйдөөбөккө хаалбыта. Хараҕа чымыдааҥҥа хатаммыта. Чымыдааны арыйан көрбүтэ, кэргэнин уларыттар таҥаһа уонна оҕолоругар ылбыт кэһиитэ толору хааламмыт этэ. Бу киһиттэн сиһилии ыйыталаспакка хаалбыта кыһыытын! Галя сып-сап хомунан, оҕолорун ыаллара Маарыйалаахха таһаартаан баран, пуорка киирбитэ. Каассаҕа тиийэн ыйыппытыгар, «Күүтүҥ, кэлиэхтэрэ» эрэ диэнинэн муҥурдаммыттара. Каасса таһыгар ытыахча буолан турдаҕына, хайа эрэ дьахтар дьоҥҥо: «Сөмөлүөтү угуоннаан Пакистаҥҥа илдьибиттэр. Сөмөлүөккэ отучча киһи баар үһү»,- диэн кэпсиирин истэн букатын буорайан дьиэтигэр кэлбитэ. Ол эрээри Галя санаата бөҕөх этэ, оҕолоругар «паапабыт сотору кэлиэҕэ» диэбитэ уонна ол санаатын бэйэтэ да итэҕэйбит курдук буолан,​ «күүтүөххэ наада, кэлиэҕэ» диэн эрэмньи санаалаах бэрт кытаанахтык​ утуйан хаалбыта.
Сарсыҥҥы киэһэтигэр паапалара күлбүтүнэн-үөрбүтүнэн бу киирэн кэлбитэ. Илиитигэр дыня тутуурдаах. Вася ити үлүгэрдээх быһылаантан тыыннаах хаалан, иккистээн төрөөбүттүү санана сылдьара. Хайа, оннук буолумуна! Кини дьоллоох да киһи эбит!
Хайдахтаах курдук күндү дьоно кинини кэтэһэр эбиттэрий?! Дьолуттан өрүкүйэн, сүрэҕэ эппэйэн, оҕолорун, кэргэнин хам кууһан​ сыллаталыы-сыллаталыы өр кууһан турбута…
Оттон​ уйаҕас тапталга уйдаран, сүрэхтэрин холбуурга санаммыт Улялаах Ганя дьылҕалара, ити хаҕыс тургутуу кэнниттэн, хайаспытын билбэтим…