03.10.2020 | 09:40

ДЬОКУУСКАЙ БАСТЫҤ СКВЕРДЭРЭ

Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Дьокуускай куоракка сыл ахсын саҥа эбийиэктэр тутуллан, дьон сэҥээриитин ылаллар. Кэнники кэмҥэ киин куоракка элбэх турист, сири-дойдуну үөрэтээччилэр кэлэллэрэ элбээтэ. Бүгүн Туймаада туонатын саамай кэрэхсэбиллээх уонна олохтоохтор таптаан сылдьар сквердэрин сырдатабыт.

ТЫЫЛ БЭТЭРЭЭННЭРИН УОННА СЭРИИ ТУЛААЙАХТАРЫН СКВЕРЭ

Бу сквер 2018 с. “Комфортная городская среда” бырайыагынан уонна киин куорат төрөөбүт күнүгэр арыллыбыта. “Киин” киинэ театрын кэннигэр турар буолан, ааһан иһэр киһи, оҕо, ыччат бары сөбүлээн сынньанан ааһаллар. Сквер ис тутула, идиэйэтэ, оҥоһуута олус тупсаҕай. Ааспыт алдьархайдаах уот сэрии кыттыылаахтарыгар, сэрии оҕолоругар, ис сүрэхтэн этиллэр алгыс тыллар ыйанан тураллар. Өссө саамай кэрэхсэбиллээҕэ диэн, ыскамыайка-хачыаллар бааллар. Бу дизайнер-архитектор Любовь Игнатьева ураты көрүүтүнэн, бырайыагынан олоххо киллэрбитэ.

ЛОНГИНОВ ААТА ҮЙЭЛЭРГЭ ХААЛАР

Аҕыйах хонуктааҕыта Саха Өрөспүүбүлүкэтин Судаарыстыбаннаһын күнүн бэлиэтээбиппит. Бу күн Сэбиэскэй Сойуус Геройа Владимир Лонгинов аатынан сквер үөрүүлээх тэрээһинэ буолан ааспыта. Сквер Дьокуускай Сайсары уокуругар турар. Мантан ыла дьон-сэргэ сөбүлээн сылдьар, сынньанар буолуоҕа.

Санатан эттэххэ, бу эбийиэк Бэтэрээннэр сэбиэттэрин туруорсуутунан тутулунна. Болуоссат иэнэ 400 миэтэрэҕэ тиийэр. Лонгинов бюһа боруонсанан кутуллубут, ааптара – Арассыыйа Худуоһунньуктарын сойууһун чилиэнэ Виктор Федоров. Кыайыы 75 сылыгар бу эбийиэк биир саамай киэн туттар тутуута буолла диэн ааҕааччыларбыт үллэстэллэр.

ДЬААМСЫКТАРГА ӨЙДӨБҮННЬҮК

Быйыл күһүн Дьокуускай күнүн көрсө, Залог оройуонугар Краснояров уонна Чернышевскай уулуссалар быһа охсуһууларыгар оҥоһулунна. Саҥа эбийиэккэ былаан быһыытынан аттаах дьаамсык скульптурата, хачыаллар  уонна атыы-эргиэн дьаарбаҥкатын балаһааккалара оҥоһуллуохтаахтар. Историяны сэгэтэн аастахха, дьаамсыктар баар буоланнар сибээс тохтообокко, тиһигин быспакка тиийиэхтээх сиригэр тиийэрэ, айанньыттар айанныыллара, сонун киэҥник тарҕанара.

ИЙЭҔЭ МАХТАЛ, ТАПТАЛ

Ийэҕэ аналлаах сквер, бука, Дьокуускай куорат биир саамай киэн туттар, биллэр скверэ. Сайсары күөлүн үрдүгэр турар ийэҕэ тапталы, сүгүрүйүүнү кэрэһилиир кэрэ-бэлиэ пааматынньык 2012 с. тутуллан үлэҕэ киирбитэ. Түөрт кырыылаах трапецияҕа сахалыы симэммит дьахтар оҕотун көтөҕөн турар уонна биир илиитинэн үс мохсоҕолу көтүтэн эрэр – Ийэ дойдуларыгар ытык иэстэрин төлүү барар уолаттар уобарастарын бэлиэтиир. Манна үксүн оҕолоох дьиэ кэргэн күүлэйдиир, сынньанар. Сквер куорат кииниттэн арыый тэйиччи турар буолан, куруук ыраас, бөх-сах мустубат. Ытык сирдэрбитин киртитимиэҕиҥ!

УЧУУТАЛ, ЭН ҮРДҮК ААККАР

Туймаада хочотун Ярославскай уулуссатын 32-гэр турар саха норуодунай учуутала Михаил Алексеев аатын сүгэр «Учуутал бульвара»  сквер куорат олохтоохторо уонна ыалдьыттара күннэтэ тоҕуоруһар сирдэригэр кубулуйда. Норуодунай учуутал үрдүк аатыгар-суолугар билиҥҥэ диэри кыраттан саҕалаан аҕам саастаахха тиийэ сүгүрүйэллэр. Кини – саха дьоно үөрэхтээх, үлэлээх, өйдөөх, мындыр толкуйдаах буолалларыгар быһаччы суолталаах киһи. Бульвар киэҥ-куоҥ. Уурбут-туппут курдук ыскамыайкалардаах, хачыаллардаах. Бу барыта Дьокуускай нэһилиэнньэтин олоҕо тупсарыгар, үөрүүтэ үксүүрүгэр ананар.

Сылтан сыл Дьокуускайбыт тупсан, дьон олороругар табыгастаах буолан иһэрин бары кэтээн көрөбүт. Олохпут сайдарыгар, элбэх үлэ ыытылларын туһугар олохтоохтор бары биир санаанан кыһаллыахтаахпыт. Уопсастыбаннай сирдэргэ ыраас, сырдык эйгэ үөскүүрэ биһигиттэн тутулуктаах. Тулабытын тупсарыаххайыҥ, Дьокуускайбыт историятын үөрэтиэххэйиҥ!

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Хатас нэһилиэгэ үбүлүөйдээх ыһыаҕын Ойуу Хатыҥ  сиригэр ыытта
Сонуннар | 22.06.2025 | 15:03
Хатас нэһилиэгэ үбүлүөйдээх ыһыаҕын Ойуу Хатыҥ сиригэр ыытта
Бу дьиктилээх кэмнэргэ, сардаҥалаах сайыҥҥы күннэргэ күөххэ үктэммит, санныттан хаары түһэрбит киһи эрэ барыта сүргэтэ көтөҕүллэр, сүрэҕэ сүр күүскэ битигириир, сылы быһа тикпит мааны таҥаһын таҥнар, хамсаатар эрэ үрүҥ көмүһүн  күҥҥэ күлүмүрдэтэр, алтан чуораанын чугдаардар, уохтаах кымыһынан утахтанар, үтэһэлээх этинэн күндүлэнэр туоната – ЫҺЫАХ! Дьэ, манна буоллаҕа ахтылҕаннаах алтыһыы, үөрүүлээх...
Тааттаҕа Кыайыы ыһыахтара хайдах тэриллибиттэрэй?
Сонуннар | 19.06.2025 | 10:00
Тааттаҕа Кыайыы ыһыахтара хайдах тэриллибиттэрэй?
Таатта улууһун муниципальнай архыыбыгар харалла сытар сэдэх докумуоннарга олоҕуран, 1944-1945 сс. Кыайыы ыһыахтара хайдах  тэриллибиттэрин билсиэҕиҥ. Бу сырыыга Улуу Кыайыы 80 сылынан, ааспыты эргитэ, Кыайыы ыһыахтарын сырдатарга сананныбыт.   Бастакы докумуону көрүөххэ (оччотооҕу кэм суруйуута уларытыллыбата, хайдах баарынан бэчээттэннэ): Протокол №28. Очередного заседания Исполкома  Таттинского РСДТ. От 20 мая 1944 г.”...
Саргылана Слепцова: «Хаһан эрэ утуйан хаалбыт иэйиибин уһугуннарда...»
Дьон | 12.06.2025 | 16:00
Саргылана Слепцова: «Хаһан эрэ утуйан хаалбыт иэйиибин уһугуннарда...»
Олорор эйгэбитин киэргэтэр дьон олохпутун сырдаталлар, кэҥэтэллэр. Кинилэр нарын куоластарынан, уус тылларынан, уран оҥоһуктарынан биһигини угуттууллар, үөрдэллэр. Бүгүҥҥү нүөмэрбитигэр биир оннук киһи – СӨ Куукула оҥорооччуларын сойууһун чилиэнэ, уус-уран оҥоһук маастара Саргылана Слепцова хараҕы сылаанньытар, дууһаны кынаттыыр дьарыгын туһунан кэпсэтиэхпит.  – Самаан сайын салаллан кэлбитинэн, Саргылана Живкустовна! Сэһэргэһиибитин саха дьонун...
Сыдьаайа: «Хайдахтаах да уустук түгэҥҥэ сырдык туруккун ыһыктыма!»
Дьон | 11.06.2025 | 10:00
Сыдьаайа: «Хайдахтаах да уустук түгэҥҥэ сырдык туруккун ыһыктыма!»
«Талааннаах киһи барытыгар талааннаах» диэн мээнэҕэ эппэттэр. Бүгүҥҥү дьоруойбут, кырдьыга да, барытыгар дьоҕурдаах ийэ, эбэ, кэргэн, дьүөгэ. Баайар, иистэнэр, амтаннаах ас да астыыр. Уһанан да ылыан сөп, оннооҕор түннүк өстүөкүлэтин тарбаҕынан эрэ кээмэйдээн сөрү-сөп гына быһан олордоро. Эдэригэр тэлэбиисэри, магнитофоннары кытта өрөмүөннүүрэ үһү. Туруорар үҥкүүтүн муусукатын бэйэтэ сааһылаан, “нарылаан” быһан,...