Дьокутааттар бүддьүөккэ уларыйыылары киллэрдилэр

Куорат бүддьүөтүн көннөрүү Дуума дьокутааттарын ортотугар кэккэ ыйытыктары үөскэттэ. Алтынньы 26 күнүгэр олох-дьаһах хомунаалынай хаһаайыстыбатын, үөрэҕирии эйгэтин, экономика атын да салааларын үбүлээһин боппуруостарын Дьокуускай куорат Дууматын дьокутааттара бүддьүөт-экономика политикатын сис хамыыһыйатыгар дьүүллэстилэр.

2021 сыллааҕы уонна 2022-2023 сылларга былааннаммыт куорат уокуругун бүддьүөтүгэр уларыйыылары Куорат Дууматын 33-с уочарат суох сессиятыгар алтынньы 27 күнүгэр киллэрдилэр.

Дохуот улааппыт

Ааһан эрэр 2021 уонна былааннаммыт 2022-2023 сыллардааҕы бүддьүөккэ уларыйыылары киллэрэр туһунан толору информацияны Уокуруктааҕы дьаһалта үпкэ Департаменын начаалынньыга Ольга Максимова иһитиннэрдэ. Кини бүддьүөт дохуоттаах, ороскуоттаах чаастарын, муниципальнай бырагыраамалары үбүлээһин, муниципальнай иэс кээмэйин уонна бүддьүөт дефицитын сабыы туһунан кэпсээтэ. 

"2021 сыллааҕы чуолкайдааһыны учуоттаан туран, бүддьүөт дохуота 20,6 млрд солк., ороскуот кээмэйэ 21,1 млрд солк., дефицит 500 мөл. солк. тэҥнэһэр", – диэн иһитиннэрдэ кини. 

Куорат бүддьүөтүн 2021-2023 сыллардааҕы дохуоттаах чааһын улаатыннарар кэриҥнээхтэр. Ол курдук, 2021 сылга 1,2 млрд солк. улаатыннарар былаан баар, ол иһигэр нолуоктан киирэр уонна нолуоктан ураты дохуоттар 727 мөл. солк. үрдүүллэр. Төлөбүрэ суох киирии 544 мөл. солк. улаатар.

2022 сылга төлөбүрэ суох киирии 437 мөл. солк., оттон 2023 сылга 500 мөлк. солк. улааталлар.

Чуолкайдаммыт сыллааҕы былаан:

- 2021 сылга – 20,6 млрд солк., ол иһигэр нолуоктан киирэр уонна нолуоктан ураты дохуоттар – 8,8 млрд солк., төлөбүрэ суох киирии – 11,8 млрд солк.

- 2022 сылга – 18,8 млрд солк., ол иһигэр нолуоктан киирэр уонна нолуоктан ураты дохуоттар – 8,3  млрд солк., төлөбүрэ суох киирии – 10,4 млрд солк.

- 2023 сылга – 17,8 млрд солк., ол иһигэр нолуоктан киирэр уонна нолуоктан ураты дохуоттар – 8,7 млрд солк.,  төлөбүрэ суох киирии – 9,1 млрд солк. 

1 №-дээх орто оскуола саҥа дьиэҕэ көһүөҕэ

Айаан Васильев чуолкайдаабытынан, 70 мөл. солк. Ленин проспегар турар 1 №-дээх орто оскуола Кооперативнай техникум дьиэтигэр көһөр өрөмүөнүгэр ыытыллар. Кини өрөмүөн түмүктэнэр болдьоҕун интэриэһиргээтэ. Куорат баһылыгын солбуйааччы Наталья Степанова иһитиннэрбитинэн, "Главстрой" МХТ өрөмүөн түмүктэнэр болдьоҕунан олунньу 18 күнүн ыйбыт. Ол иһин 1 №-дээх орто оскуола саас диэки саҥа дьиэҕэ көһүөҕэ диэн эрэл баар.

Итини таһынан, Айаан Васильев учууталлар сэтинньи ыйдааҕы хамнастарын кэмигэр ылыа суохтарын сөп диэн долгуйарын биллэрдэ. Ити боппуруос куорат баһылыга Евгений Григорьев уонна өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбатын хонтуруолларыгар сылдьар. "Бастакы 50 мөл. солк. үөрэҕирии тэрилтэлэригэр бу нэдиэлэ бүтүөр диэри киириэҕэ, эбии үбүлээһин эмиэ киириэҕэ", – диэн чуолкайдаата  Наталья Степанова.    

ОДьКХ эйгэтигэр дефицит

Владимир Аммосов бэлиэтээбитинэн, сыл бүтүүтэ үгэс быһыытынан ОДьКХ эйгэтигэр дефицит үөскүүр.

"ОДьКХ  үлэтин уонна сайдыытын хааччыйар муниципальнай бырагырааманан эбии 40 мөл. солк. кэриҥэ "Якутдорстрой" сириэстибэлэрин тиксэрэбит. Итини таһынан, тэрилтэлэр кредиторскай иэстэрин кыччатар стратегияны ырытан бэлэмниибит", – диэн хоруйдаата куорат баһылыгын солбуйааччы Егор Кардашевскай.

Кэккэ чуолкайдаһар ыйытыктар кэнниттэн дьокутааттар куорат уокуругун бүддьүөтүгэр уларыйыылары киллэрэр иһин куоластаатылар.

Саргылана Васильева түмүктээбитинэн, дохуот, ол иһигэр куорат бүддьүөтүгэр нолуоктан киирии улааппыта үөрдэр. Куорат Дууматын сис хамыыһыйаларын сүбэлэрэ бүддьүөт бырайыагар сабыдыаллаабыттар. Ити курдук, хамыыһыйа чилиэннэрэ куорат бүддьүөтүн бырайыагын өйүүр иһин биир санаанан куоластаабыттар.

Бүддьүөккэ чуолкайдааһыны киллэрдилэр

Уокуруктааҕы дьаһалта үпкэ Департаменын начаалынньыга Ольга Максимова информациятынан,  Куорат Дууматын быһаарыытын бырайыага 2021 сыллааҕы уонна 2022-2023 сыллардааҕы бүддьүөккэ уларыйыыны киллэрэр.

2021 сылга чуолкайдааһыны учуоттаан, бүддьүөт дохуота 20 675 мөл. солк., ороскуот – 21 175 мөл. солк., олохтоох бүддьүөт дефицита – 500 мөл. солк. буолбуттар. 2022 сылга бүддьүөт дохуота 18 812 мөл. солк., 2023 сылга  17 811 мөл. солк., 2022 сылга ороскуот – 18 812 мөл. солк., 2023 сылга ороскуот – 17 811 мөл. солк. былааннаммыт.

«2021 сылга бүддьүөт дохуота 1 252 мөл. солк. улааппыт, ол иһигэр 727 мөл. солк. бэйэ дохуота уонна 525 мөл. солк. төлөбүрэ суох киирии 8830 мөл. солк. тэҥнэһэллэр», – диэн бэлиэтээтэ Ольга Максимова.

2021 сылга төлөбүрэ суох киирии бигэргэтиллибит былаантан 525 мөл. солк. улааппыт уонна 11 845 мөл. солк. тэҥнэһэр, ол иһигэр маннык киириилэртэн:

- олохтоох бүддьүөт балансатын хааччыйыыны өйүүр миэрэлэр дотациялара – 220 мөл. солк.;

- субсидиялар – 16 мөл. солк.;

- субвенциялар – 216 мөл. солк.;

- бүддьүөттэр икки ардыларынааҕы трансфертар – 66 мөл. солк.;

- уоннааҕы төлөбүрэ суох киирии – 7 мөл. солк.

2021 сылга олохтоох бүддьүөт дефицитын эбии дохуот киириитин суотугар (олохтоох бүддьүөт туолуутугар 280 мөл. солк. киирбит, ол эбэтэр  Бүддьүөт кодексатын 92.1 ыстатыйатын чэрчитинэн 500 мөл. солк. эбэтэр бэйэ дохуотун сыллааҕы уопсай кээмэйиттэн 5,7 %) намтатар этии киирбит.

«2021 сылга бүддьүөт ороскуота 972 мөл. солк. улаатар, ол иһигэр бүддьүөттэр икки ардыларынааҕы трансфертар 518 мөл. солк. уларыйыыларын суотугар уонна олохтоох бүддьүөт 454 мөл. солк. ороскуотунан, ороскуот уопсай кээмэйэ 21 175 мөл. солк. тэҥнэһэр», – диэн бэлиэтээтэ Ольга Николаевна.

«О бюджете городского округа «город Якутск» на 2021 год и на плановый период 2022 и 2023 годов» куорат Дууматын быһаарыытын бырайыага үгүс куолаһынан ылылынна уонна бастакы ааҕыыга көрүллэр буолла.

Куорат Дуумата предпринимателлэри кытта бииргэ үлэлиэхтэрэ

Алтынньы 26 күнүгэр Дьокуускай куорат Дууматын предпринимательствоҕа, промышленнаска, эргиэҥҥэ, тырааныспарга уонна инновацияларга сис хамыыһыйатыгар предпринимателлэр уһун өрөбүллэртэн дьиксинэллэрин биллэрдилэр, куорат оптуобустарыгар бырайыас сыанатын, дьоҕус уонна орто биисинэһи өйөөһүнү дьүүллэстилэр.

Уокуруктааҕы дьаһалта предпринимательствоҕа, потребительскай ырыынакка уонна туризм сайдыытыгар Департаменын начаалынньыга Ирина Седова иһитиннэриитинэн, дьоҕус уонна орто биисинэһи өйүүргэ 2021 сылга 3 186,3 тыһ. солк. көрүллүбүт.

"Үп «Фонд развития городского округа «город Якутск» микрокредитнай хампаанньа олохтооччутун баайга-дуолга усунуоһун быһыытынан ыытыллыбыта. Бу сыл 9 ыйдааҕы түмүгүнэн пуонда дьоҕус уонна орто биисинэс субъектарыгар 28 300 тыһ. солк. суумалаах 11 заемы биэрбит", – диэн кини чуолкайдаата.

Туризмы өйөөһүн

Ирина Седова эппитинэн, куорат уокуругар туризмы өйөөһүҥҥэ 931,3 тыһ. солк. көрүллүбүт. Ити үп тэрээһиннэри ыытыыга барбыт, холобур, «Полюс Холода» ралли-эриэйдэ уонна «Кыһын Саха сириттэн саҕаланар» бэстибээл ыытыллыбыттар. Ол эрэн, ралли-эриэйдэ коронавирус дьаҥынан сибээстээн ыытыллыбатах. Итинэн сибээстээн, 261,3 тыһ. солк. кээмэйдээх кэмчилэммит үбү «Кыһын Саха сириттэн саҕаланар» тэрээһиҥҥэ ыытыахха сөп диэн этилиннэ.

Потребительскай ырыынак уонна өҥөлөр сайдыыларыгар 1 412,7 тыһ. солк. көрүллүбүт. Ол эрэн дьаарбаҥкалары уонна маассабай тэрээһиннэри  ыытыыга хааччахтааһын киирэн, "Уха" бэстибээл уонна "Золотая пора 60+" ыытыллыбатахтар. Кэмчилэммит үбү эмиэ «Кыһын Саха сириттэн саҕаланар» бэстибээл чэрчитинэн ыытыллар тэрээһиннэргэ туттарга этии киирбит.

Быһыыны көхтөөхтүк ылыахха

Куорат Дууматын дьокутаата Александр Яковлев бэлиэтээбитинэн, предпринимателлэр ортолоругар уһун өрөбүллэртэн дьиксинии баар. Кини үлэлээбэт күннэри биллэриэхтэрин иннинэ тоҕо куорат предпринимателлэрин кытта сүбэлэспэттэрий диэн ыйытта.

"Бары куорат олохтоохторо булгуччу быһыыны тэтимнээхтик ылыахтаахтар, кэлэктиип иммунитета эрэ баар буоллаҕына, COVID-19 ыалдьыы намтыаҕа. Сорох дойдуларга нэһилиэнньэ быһыыны ылыыта 75% тиийэр, биһиэхэ аҥаарыгар да тиийбэт. Хааччахтыыр миэрэлэр ыарыыны эрэ буолбакка, өлүү таһымын намтатар сыаллаахтар", – диэтэ куорат баһылыгын экономикаҕа уонна үпкэ солбуйааччыта  Георгий Гаврильев.

Дуума бэрэссэдээтэлин эбээһинэһин толорооччу Евдокия Евсикова иһитиннэрбитинэн, предпринимательство координациялыыр сүбэтэ уонна  Куорат Дуумата бииргэ үлэлиир туһунан сөбүлэҥи түһэрсибиттэр.