26.03.2022 | 14:00

Дефолт эбэтэр инфляция буоллаҕына, кирэдьиит сотуллар дуо?

Дефолт эбэтэр инфляция буоллаҕына, кирэдьиит сотуллар дуо?
Ааптар: Розалия Томская
Бөлөххө киир

Билигин, сурах-садьык элбэхтик уонна түргэнник тарҕанар үйэтигэр, “судаарыстыбаҕа дефолт эбэтэр инфляция буоллаҕына, кирэдьииттэрбит сотуллан хаалыахтарын сөп үһү” диэн сурах туох да оруна суоҕун быһаарабыт.

Сокуон иннигэр бары биирбит – иэс ылыллыбыт харчы син биир төннөрүллүөхтээх, ким да эһиги кирэдьииккитин сотон кэбиспэт.

Арай 1998 сыллааҕы курдук дефолт буоллаҕына даҕаны, кирэдьииттэри соппоттор. 1998 сыллаахха буолбут дефолт – нэһилиэнньэ иэһин буолбакка, судаарыстыба иэһин сотуу этэ.

 

Инфляция көмөлөһүөн сөп дуо? Инфляция иэстээхтэргэ көмөлөһүөн сөп, өскөтүн инфляцияны кытта саппай уопсан, дьон дохуота инфляциятааҕар тэтимнээхтик эбиллэр буоллаҕына. Холобур, ипотекаҕа 15-30 сылларга биир суумалаах кирэдьиит  бэриллэр, онуоха инфляциянан дохуот эбилиннэҕинэ, ипотека төлөбүрэ чэпчиир. Ону тэҥэ кыбартыыра сыаната биллэ эбиллэ турар.

Ол эрэн дохуот эбиллиитэ дойду үгүс олохтоохторугар туолбат ыра санаа эрэ буолар. Бүддьүөт эйгэтин үлэһиттэригэр уонна биэнсийэлээхтэргэ дохуоттарын судаарыстыба сыллата индексациялыыр, ол эрэн төһө харчы эбиллэрин бары билэбит. Сыллата ыытыллар индексация үрдүнэн нэһилиэнньэ дохуота 2014 сылтан намтыырга эрэ барарын сыыппаралар көрдөрөллөр.

Фрилансердары, ол аата бэйэлэригэр үлэлиир дьону уонна предпринимателлэри индексация таарыйбат. Кинилэр дохуоттара нэһилиэнньэ төһө атыылаһар кыахтааҕыттан быһаччы тутулуктанар.

Онон инфляция ипотека кирэдьиитин төлүүргэ көмө буолара саарбахтардаах. Сыана бас баттах баран аһылыкпытыгар улаханнык ороскуотурар буоллахпытына, ипотеканы төлүүр өссө ыарыан сөп диэн үп-харчы эйгэтин экспертэрэ суруйаллар.

 

Ол аата:

Ипотека – үчүгэй кирэдьиит эрээри, бэйэ кыаҕын сөпкө сыаналыахха наада.

Кирэдьииппит кыччаабат, ким да сотон кэбиспэт.

Билигин быыһык кэмҥэ улахан кыһалҕата суох кирэдьиити ылар наадата суох – инфляция хайдах да көмөлөспөт.

Харчыны сатаан тутта үөрэнии билигин хаһааҥҥытааҕар да наада буолла, үп-харчы аналитиктара нэһилиэнньэҕэ сүбэлиир суруйууларыттан саамай сүрүнүн сиидэлээн ыллахха, маннык:

Дохуоппутун хайдах гынан элбэтэри толкуйдуохха. Эбии хамнастанар суоллары тобулуохха.

Ороскуоппутун кыччатыахха.

Эбии кирэдьиит ылымыахха, иэспитин элбэтимиэххэ.

Харчыбытын туохха барыырбытын, ороскуоппутун ырытыахха уонна кыччатарга кыһаллыахха.

Сэрэххэ диэн уурунуулаах буолуохха.

Инвестициялыахха. Ол аата хамсаабат баайга-дуолга эрэ буолбакка, бэйэбитигэр инвестициялыахха – доруобуйабытыгар, үөрэхпитигэр, сайдыыга, тылы үөрэтиигэ о.д.а.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Иван Туласынов:  Муусука дьикти алыбар куустаран
Дьон | 23.11.2023 | 14:00
Иван Туласынов: Муусука дьикти алыбар куустаран
Тапталлаах «Киин куорат» хаһыаппыт бүгүҥҥү нүөмэригэр быйылгы «Алампа» аатынан норуот бириэмийэтин «Бастыҥ  ырыа айааччы» лауреата, Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын туйгуна, үтүөлээх үлэһитэ, самодеятельнай композитор, Саха Өрөспүүбүлүкэтин ырыа айааччыларын түмсүүтүн чилиэнэ, Бүлүү куорат бочуоттаах олохтооҕо Иван Туласыновы кытта кэпсэтиибин ааҕыҥ.   – Иван Иванович, үтүө күнүнэн! Быйыл бэһис сылын норуот номох оҥостубут, таптыыр...
Эргиччи талаан баар киһитэ — Карл Нутчин!
Дьон | 23.11.2023 | 21:00
Эргиччи талаан баар киһитэ — Карл Нутчин!
Бу интервьюга Карл Алексеевич тута сөбүлэспитэ, туох эрэ саамай күндүнү кытта көрсүһэр курдук – оҕо сааһа, үөрэммит сыллара, тапталлаах кэргэнэ, талан ылбыт идэтэ, олоҕо-дьаһаҕа барыта бу биһиги кылгас кэпсэтиибитигэр ахтыллан ааһар. Кини сахалыы сэмэйэ, холкута, муударайа хайдах эрэ сэбиэскэй кэм  дьиҥнээх эр киһитин, саха саарынын, биһиги аҕаларбытын санатта.   Карл Алексеевич...
«Харчы» сериал туохха үөрэтэрий?
Сонуннар | 23.11.2023 | 10:00
«Харчы» сериал туохха үөрэтэрий?
Бу күннэргэ “Саха” Национальнай көрдөрөр-иһитинэрэр хампаанньа ханаалыгар “Харчы” сериал көстө турар. Чахчы олоххо баары ойуулуур-дьүһүннүүр киинэни көрөөччү олус сэҥээрдэ. Тустаах уорганнар “Массыанньыктартан сэрэниҥ!” диэн хас муннук аайы да үөгүлээтэхтэринэ, албыннаппыт дьон ахсаана аҕыйыа суох курдук... Ол туһунан ИДьМ нэдиэлэтээҕи субуоккалара сэһэргииллэр, дьон оҕуруктаах өйдөөх массыанньыктар угаайыларыгар киирэн биэрэн, нэдиэлэҕэ холбоон...