04.12.2022 | 12:00

Дьүрүһүй, саха хомуһа!

Саха сиригэр Хомус күнэ 2011 сылтан бэлиэтэнэр. Бырааһынньык 1990 сыллаахха сэтинньи 30 күнүгэр Дьокуускайга аан дойду норуоттарын хомустарын музейа уонна киинэ аһыллыытыгар олохтоммута. Онтон ыла аан дойду ааттаах-суоллаах хомусчуттара бу дьоро күнү киэҥник бэлиэтииллэр.
Дьүрүһүй, саха хомуһа!
Ааптар: Айталина Софронова
Бөлөххө киир

2011 сыллаахха Гиннесс рекорда олохтоммута. Ол курдук, 1344 киһи хомуска биир тэҥҥэ оонньоон, саха хомуһун аан дойдуга суон сураҕырдыбыттара. 

Бүгүҥҥү күҥҥэ  Аан дойду норуоттарын хомустарын музейа – аан дойду үрдүнэн хомус үөскээбит историятын дьоҥҥо-сэргэҕэ билиһиннэрэр соҕотох тэрилтэ. Музей научнай пуондатын сэбиэдиссэйэ Вера Васильевна Бурнашева биһиги ааҕааччыларбытыгар хомус туһунан сэдэх уонна интэриэһинэй чахчылары кэпсээтэ.

 

Дьыл түөрт кэмэ

Софья Акимова Бүлүү улууһуттан төрүттээх, бу көстөр ураты айымньыта дьыл түөрт кэмин ойуулуур. Музей биир киэн туттар экспоната буолан турар. Бу тайах муоһуттан кыһыллыбыт оҥоһук.

 

Сэдэх көстүү

Хомус музейыгар киһи булбут хомуһун аҕалан туттарыан, быыстапкаҕа биэриэн сөп. Сэдэх экспонаттар ордук дьиэни көтүрэр, саҥа дьиэни тутар кэмҥэ көстөн кэлэллэр эбит. Сорохтор сири хорута сылдьан сир анныттан, сорохтор өтөхтөртөн, үрэхтэртэн, хонууттан булаллар.

Бу көстөр хомустар кимнээх уонна ханнык кэмҥэ кичэйэн оҥорбуттара биллибэт.

 

Күлүмүрдэс хомустар

Былыргы хомустар уһаарыллыбыт тимиринэн оҥоһуллаллара, ол иһин дьыл-хонук ааһан  истэҕин ахсын дьүһүннэрэ хараарара, дьэбин сиирэ. Николай Петрович Бурцев – сахалартан бастакынан хомус тас өттүн күлүмүрдүүр, килэбэчитэр гына оҥорбут уус. Кини «хромирование” диэни киллэрбит.

Кэрэ кыыска

Саха дьахтара хас ыһыах аайы сахалыы мааны таҥаһын кэтэр, киэргэллэрин иилинэр. Н.И. Потапов-Дабайар Уус үрүҥ көмүстэн илин кэбиһэри оҥорбут, саамай уратыта диэн хомус угар хармааннаах. Хомусчут кыыс кэтэ сылдьарыгар сүрдээх табыгастаах. Бу илин кэбиһэри өрөспүүбүлүкэ тас өттүгэр ыытыллар тэрээһиннэргэ, быыстапкаларга элбэхтик көрдөрөллөр.

 

Уустар уран тарбахтарынан

Саха уустара ноталарынан арааран сэттэ араас тыастаах хомуһу оҥорбуттар. Нуотаны билэр сэттэ оҕо хомуһу ыллатыан сөп.

 

Хахтаах хомус

Бу Үөһээ Бүлүү улууһугар олоро сылдьыбыт Агит Алексеев хомуһа. Кини хомус хаҕын хаппахчылаах гына оҥоробут.

 

Биир ураты көстүү

Үс оонньонор хомус 3D композициянан оҥоһуллубут. Ол эбэтэр үс өттүттэн көрдөххүнэ биир хомус турарын курдук.

 

Кыыл тииһэ

Хомуһу уус хайдах баҕарар кичэйэн оҥорор кыахтаах эбит. Ол, биллэн турар, кини маастарыстыбатын, мындырын, таһымын көрдөрөр. Сорох талба талааннаахтар, бэл диэтэр,  кыыл тииһиттэн, тиит олоҕуттан оҥороллор.

 

Космоска тиийэ

2011 сыллаахха ахсынньы 21 күнүгэр саха хомуһа космос куйаарыгар көппүтэ. Лоп курдук биир сылынан – 2012 сыллаахха от ыйын 1 күнүгэр эргиллибитэ. 

 

Фредерик Крейи өҥөтө

Фредерик Крейи уонна Хомус Уйбаан 1980-с сыллар бүтүүлэриттэн билсэллэр эбит. Бу киһи Америкаҕа Хомус конгреһын тэрийэр, ол саҕана Сэбиэскэй Сойуус, ыллыҥ даҕаны омук сиригэр тиийбэккин. 1991 с. иккис конгресс Саха сиригэр ыытыллар, манна араас дойдулартан элбэх кыттааччы тоҕуоруспут. Онно Фредерик Крейи бэйэтэ эмиэ кэлбит. Кэнники, 2000 сыллар саҕана, сахаларга бэйэтэ муспут коллекциятын, сүүстэн тахса хомуһу бэлэхтээбит.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

18 оҕо ийэтэ Людмила Слепцова:  «Оҕо үлэнэн иитиллэр»
Дьон | 01.06.2023 | 10:00
18 оҕо ийэтэ Людмила Слепцова: «Оҕо үлэнэн иитиллэр»
Дьааҥы хайаларын быыһыгар олорор, сибээстэрэ быста-быста холбонор, киэһэтин күүстээх уоттарын арааран 23.00 чааска мөлтөх уоту холбуур, интэриниэт диэн хонтуораҕа эрэ баар, биһиги киин куораппытыттан тыһыынчанан көс ыраах сытар Элгэс нэһилиэгин маанылаах хотуна, 6 оҕоҕо күн сирин көрдөрбүт, 12 оҕону иитэн киһи-хара оҥоро сылдьар сойбот сонуннаах, күүстээх санаалаах, оҕолорун кэпсииригэр дууһалыын...
НВК Саха бырагыраамата ыам ыйын 29 - бэс ыйын 4 күннэригэр
Сонуннар | 28.05.2023 | 10:00
НВК Саха бырагыраамата ыам ыйын 29 - бэс ыйын 4 күннэригэр
Понедельник, 29 мая 6:00 Новый день 6+ 9:00 Утро Якутии 6+ 10:00 Саха Сирэ 12+ 10:15 Саха сатаабата суох 6+ 10:45 ПроАвто 12+ 11:15 Репортаж 12+ 11:30 Бу Дьокуускай 6+ 12:00 Новости столицы 12+ 12:15 Баары баарынан 12+ 12:20 Эйгэ 6+ 13:30 "Саха Сирэ-Якутия" информационная программа 12+ 14:00 Тэтим 6+...
Худуоһунньук Иван Попов хаартыскаларыгар кимнээҕи түһэрбитий?
Сонуннар | 08.06.2023 | 12:00
Худуоһунньук Иван Попов хаартыскаларыгар кимнээҕи түһэрбитий?
СӨ Национальнай архыыба 2021 сыллаахха саха норуодунай суруйааччыта, Социалистическай Үлэ Геройа, өрөспүүбүлүкэ түмэллэрин тэрийээччи Дмитрий Кононович Сивцев-Суорун Омоллоон 1904-2008 сс. хабар архыыбын икки сыл устата наардаан, сурукка тиһэн, 12 салааттан турар Р-1650 №-дээх тус пуондатын дьон көрүүтүгэр таһаарбыта.  Дмитрий Кононович үйэ кэриҥэ холобурдаах кэрчиги сырдатар бу докумуоннарыгар духуобунай аҕата, ытыктыыр...