“БОЛЬНИЧНАЙ” ТӨЛӨБҮРҮГЭР УЛАРЫЙЫЫ КИИРДЭ
Арассыыйаҕа өссө 2011 сылаахтан Социальнай страховкалааһын пуондата “Прямые выплаты” диэн пилотнай бырайыагы олоххо киллэрэр. Ол аата булгуччулаах социальнай страховкалаах дьоҥҥо төлөбүрү быһаччы региональнай пуонда төлүүр систиэмэтигэр көһөрүү барда. Бу саҥа сүүрээн биһиэхэ 2020 сылтан киирэр буолла.
Пилотнай бырайыак сүрүн сыала – страховкаламмыт дьон босуобуйаларын ылалларын судургутутуу. Быһаччы төлөбүр бэрээдэгинэн, Пуонда Саха сиринээҕи салаата, сокуонунан көрүллэр болдьох иһинэн, дьоҥҥо харчыларын ыытар буолуо. Социальнай төлөбүрдэри тэрилтэ уһатара-кэҥэтэрэ, хойут төлүүрэ, хомойуох иһин, биһиги олохпутугар баар суол. Онон саҥа уларыйыы киирдэҕинэ, харчы кэмигэр түһэрэ мэктиэлэнэр.
Билигин бу бырайыакка Арассыыйа 39 региона кыттыһан олорор.
Эһиилги сылтан 50 регион быһаччы төлөбүргэ көһөр.
Страховкалаах киһиттэн (кини бэрэстэбиитэллэриттэн) босуобуйаҕа, төлөбүргэ сайабылыанньа киирдэҕинэ, Страховкалааччы 5 күн иһигэр Пуонда регионнааҕы салаатыгар электроннай реестр толорон ыытар.
Территориальнай пуондаҕа электроннай реестр толорон ыыппыт Страховкалааччыга 5 үлэ күнүн иһигэр пуонда ханнык докумуон тиийбэтин иһитиннэриэхтээх.
Тиийбэт докумуоннары Страховкалааччы 5 үлэ күнүн иһигэр ситэрэн биэриэхтээх.
Ханнык төлөбүрдэри пуонда быһаччы түһэриэҕэй:
- Ыалдьыбыт киһи босуобуйата (норуокка ааттанарын “больничнайбыт”);
- Хат буолбут уонна оҕоломмут дьахтар босуобуйата;
- Дьахтар хат буолан эрдэ учуокка турбутун иһин биирдэ бэриллэр төлөбүр;
- Оҕо төрөөтөҕүнэ биирдэ бэриллэр төлөбүр.
Страховкалаах киһиэхэ төлөнөр харчы социальнай страховкалыыр пуонда территориальнай салаатыттан киһи бааҥҥа баар счетугар түһэр. Счет реквизиттэрэ электроннай реестргэ эбэтэр сайабылыанньаҕа ыйыллаллар. Эбэтэр харчыны почтанан ыыттарыахха сөп буолар.
Харчы түһэр болдьоҕо – 10 күн
Оҕону көрөн олоруу бастакы босуобуйата сайабылыанньа киирбитин кэннэ 10 хонугунан түһэр.
Онтон салҕыы хас ый аайы 1-15 күннэригэр ыытыллар.
ИЙЭЛЭР БАРЫҺЫРАЛЛАР
Федеральнай социальнай страховкалааһыҥҥа ийэлэргэ 4 көрүҥ төлөбүр оҥоһуллар. Олортон иккитэ ийэ хамнаһыттан тутулуктаах: хат буолбут уонна оҕоломмут дьахтар босуобуйата уонна 1,5 сааһыгар диэри оҕону көрөн олоруу иһин төлөнөр ыйдааҕы босуобуйа.
Оттон икки атын босуобуйа сокуоҥҥа олоҕурбут, киһиэхэ барытыгар биир кээмэйдээхтэр. Бу төлөбүрдэр кээмэйдэрэ ийэ хамнаһын кээмэйиттэн туох да тутулуктара суох: оҕо төрөөтөҕүнэ биирдэ бэриллэр босуобуйа; хат буолан баран эрдэ учуокка турбут дьахталларга төлөбүр.
Онон, 2020 сыл тохсунньу 1 күнүттэн ыла ийэ буолбут дьахтарга, хат буолбут уонна оҕоломмут дьахталларга көрүллэр босуобуйалара кэнники үлэлээбит икки сыллааҕы (2018 уоннна 2019 сс.) хамнастарыттан көрөн ааҕыллыахтара. Маны ааҕарга “страховкалыыр усунуостар муҥутуур базалара” диэн өйдөбүл киирэр. Ол база дэммит суума бу этиллибит икки сылларга: 815 уонна 865 тыһыынча сылга, ол аата ыйга 67,9 уонна 72 тыһ. солк. буолар.
Инньэ гынан, хат буолбут уонна оҕоломмут дьахтар ылар босуобуйатын саамай улахан кээмэйэ (140 уоппуска күнүнэн ааҕан) – 322 191 солк. 80 харчы буолуоҕа.
1,5 сааһыгар диэри оҕону көрөн олоруу босуобуйатын саамай улахан кээмэйэ – 27 984 солк. 66 харчы буолуоҕа.
Биллэн турар, кыра хамнастаах дьон мантан кыра харчыны ылаллар.
Оҕоломмут ийэҕэ биирдэ бэриллэр босуобуйа - 17 749 солк.
Учуокка эрдэ турбут дьахталларга биирдэ бэриллэр босуобуйа – 655 солк.
Ыалдьан олорор киһиэхэ төлөнөр “больничнай” муҥутуур кээмэйэ билигин 2150, 68 солк. Эһиилгиттэн 2301,36 солк. буолар
Санатан эттэххэ, дэкириэт уоппускатын ийэ эрэ буолбакка, аҕа, бэл диэтэр, эбээ, эһээ кытта ылыан сөп. Федеральнай социальнай страховкалыыр пуонда дааннайынан, хас биирдии 50-ус аҕа дэкириэккэ барар эбит. Былырыын Арассыыйаҕа 13 тыһыынчаттан тахса аҕа, 670 тыһыынча ийэ оҕо көрүүтүн уоппускатын ылбыттар.