Биир күн Кырдьаҕас куоракка

Төһө да былыттаах, тымныы күн буоллар, куораппыт историческай түөлбэтигэр элбэх киһи тоҕуоруста. Быстах самыыр түһэн ааспыта, эмиэ да күммүт тахсан, күлүмнээн ылла.

Бырааһынньыгы самодеятельнай кэлэктииптэр кэнсиэрдэрэ ордук киэргэттэ. Дьон-сэргэ тэҥҥэ үҥкүүлээтэ, ыллаата-туойда. Көрөөччүлэр ытыстарын харыстаабакка таһыналлар.

Бырааһынньыкка доҕоттор, аймахтар, бииргэ үөрэнэр оҕолор көрсөн, үөрэллэр-көтөллөр, Кырдьаҕас куорат фонугар бэйэ-бэйэлэрин көрсө, хаартыскаҕа түһэллэр.

Дьаарбаҥкаҕа коллекционердар, антикварщиктар, худуоһунньуктар уонна иистэнньэҥнэр кытыннылар. Бачча элбэх малтан харах манньыйар, сөҕөр-махтайар. Урукку, сэбиэскэй значоктар тэлгэнэ сыталларын көрөн: «Коллекцияҕытын харыһыйбаккыт дуо?» – диэн ыйытабын. Онуоха: «Атын дьоҥҥо коллекцияларын саҕалыырга, былыргыны санатарга көмөлөһөбүт»,— диэн холкутук хоруйдууллар атыыһыттар.

Дьон ордук сэбиэскэй ойуулуктар дьоруойдардаах значоктары уонна былыргы мэтээллэри интэриэһиргииллэр.

Атыыга араас антикварнай мал-сал арааһа элбэх: бэспиэһинньиктэр, табах күллүүр иһиттэр, фарфор фигуркалар, вазалар, Ленин бюстара уо.д.а. Атыыласпат да буоллаххына мээнэ көрөн эмиэ дуоһуйаҕын. Дьон субу-субу: «Биһиэхэ оҕо эрдэхпитинэ маннык эмиэ баар этэ!»,— диэн саҥа аллайалларын хаста да истибитим.

Эдэр ыччат былыргы маллары эмиэ сэргии көрөр, ордук винтажнай киэргэллэри кичэйэн одуулуур.

Остуолларга саҥа оҥоһуктар эмиэ бааллар: туой иһит-хомуос, оонньуурдар, киэргэллэр, мас оҥоһуктар. Төлөпүөнү уурар тирээбиллэртэн саҕалаан, балыгы кыһар маска диэри.

Кыра, көрдөөх аттракцион ордук киэҥ сэҥээриини  ылла. Онно мас балыктары, кутуйахтары уонна ынахтары күөгүнэн тутуохха наада. Оҕолор кыһанан-мүһэнэн харамайдары “хаба” сатыыллар, оттон төрөппүттэр тулуурдаахтык хайдах сөпкө “бултуурга” үөрэтэллэр.

Эмиэ бу күн Дьокуускай куорат историятын түмэлигэр Василий Камшилин “Сюжеты повседневности” диэн быыстапката аһылынна. Худуоһунньук айылҕа кэрэтин, куорат көстүүлэрин хоһуйар. Кини хартыыналарыгар куорат олохтоохторо бэркэ билэр сирдэрин булуохтарын сөп: «Прометей» түөлбэ ыллыыр фонтана, Нуучча тыйаатыра, «Үс чооску» дьиэ, Кырдьаҕас куорат, эргэ мас дьиэлэр. Үрүҥ-хара кыраасканан уруһуйдаммыттарын да иһин буолуо, Камшилин үлэлэрэ чахчы хаартыска курдук көстөллөр.  «Чир» хартыына дьон-сэргэ болҕомтотун тардар. Худуоһунньук ким эрэ бу бүлүүдэни хаһыат үрдүгэр саҥа астаан эрэрин курдук, тоҥ балыгы уонна кыһыллыбыт тоҥ балыгы уруһуйдаабыт. Бу хартыынаны одуулуу туран, ааспыт сылларга тахсыбыт хаһыат сонуннарын ааҕан көрүөххэ сөп.

Оҕолорго түмэл үлэһиттэрэ экскурсиялары ыыттылар. Кырачаан куорат олохтоохторо сэргээн иһиттилэр уонна ыйытыыларга көхтөөхтүк хоруйдаатылар. Бырааһынньык буолан, оҕолор санаалара көтөҕүллэн экспонаттары, витриналары тутан-хабан эрдэхтэринэ, волонтердар тохтотор саҥалара кэмиттэн кэмигэр иһиллэр.
Киэһэлик, күн-дьыл туруга мөлтөөн, тымныйан, дьаарбаҥка атыыһыттара тиэтэллээхтик хомунан бардылар. Ол да буоллар, артыыстар кэнсиэрдэрин тохтоппотулар, бырааһынньыктааҕы бырагыраама толору ыытылынна.