09.09.2023 | 10:00

Бэйэҥ сааскын билэҕин дуо?

Бу тургутук киһи уйулҕатынан, дууһатынан, өйүнэн-санаатынан хас саастааҕын быһаарар. Омос көрдөххө, хартыынаҕа дьахтар сирэйэ барыта харахха быраҕыллыбат. Төһөнү булбуккун аах, түмүккүн аллара көр.
Бэйэҥ сааскын билэҕин дуо?
Ааптар: Айталина Софронова
Бөлөххө киир

4 сирэй

Психологическай сааһыҥ –  20-30. Саҥаны билэргин олус сөбүлүүгүн, сонуну сэргиигин, элбэҕи ааҕаҕын, билиини-көрүүнү, саҥа үөрүйэхтэри  чэпчэкитик ылынаҕын.

 

5 сирэй

Сааһыҥ 30-45 диэри буолуон сөп. Олох араас көстүүлэрин судургутук, чэпчэкитик ылынаҕын, ыарахаттартан чаҕыйбат буола сатыыгын.

Куттал суоһаабатын туруулаһаҕын уонна мэлдьи бэрэбиэркэлэммит быһаарыылары ылынаҕын. Тулалыыр дьону, оннооҕор доҕотторуҥ олохторун кытта хонтуруоллуу сатыыгын.

6 сирэй

Быһа холоон 45-60-чаҕа диэри саастааххын. Чиэһинэйгин, албыны утараҕын. Дьоҥҥо-сэргэҕэ араас сүбэни-аманы биэрэргин олус сөбүлүүгүн. Номнуо сиппит-хоппут киһигин, туохтан да чаҕыйбаккын. Холкутук сылдьаҕын, дьоҥҥо эйэ дэмнээхтик сыһыаннаһаҕын.

7 сирэй

Психологическай сааһыҥ 10-20 сааска тэҥнэһэр. Бэйэҕин оҕо курдук сананаҕын. Аан дойду аана эйиэхэ аһаҕас, туохха барытыгар иннигинэн сылдьаҕын.  Олоҕу оннук чэпчэкитик ылынаҕын. Ол иһин уларыйарга куруук бэлэмҥин.

Илииҥ тугу кэпсиирий?

Уруһуйу көр, мантан бэйэҥ илиигэр маарынныыры тал уонна тургутук түмүгүн аах.

1 №-дээх илии

Олус судургу майгылааххын. Эйиэхэ хаһан даҕаны табыллыбат, кыаллыбат диэн суох. Олоххо элбэҕи ситиһэҕин, соннук элбэҕи сүтэрэҕин.

Ханнык баҕарар киһини кытта биир тылы булаҕын. Ону тэҥэ, ханнык да ыарахаттартан толлубакка, куруук кыайыылаах-хотуулаах, ситиһиилээх тахсаҕын. Ол гынан баран санааҥ уонна эмоцияҥ биир тэҥник сылдьар, онтон сылтаан араас кыһалҕалары көрсүөххүн сөп.

2 №-дээх илии

Кыраттан үөрэҕин, кыраттан кыыһыраҕын. Ханнык баҕарар түгэҥҥэ бэйэҕин кыатана тутун. Чугас дьонуҥ, доҕотторуҥ куруук өйдүүллэр уонна эйигиттэн элбэҕи күүтэллэр.

3 №-дээх илии:

Эниэргийэҥ хара баһаам. Сорох ардыгар эмоцияҥ күүһэ бэрт буолан, араас быһыы-майгы тахсан хаалар. Ол эрээри дьону кытта биир тылы чэпчэкитик булаҕын, тэрийэр дьоҕурдааххын.

Дьон өйүн түргэнник сүүйэҕин. Ол эрээри атыттар санааларын учуоттуу үөрэн, бэйэҥ эрэ тускунан санаама, киһиттэн эрэ чорбойо сатаама.

4 №-дээх илии:

Сүрдээх ыарахан майгылааххын. Бэйэҕин куруук үрдүктүк тутаҕын. Сэрэйэр дьоҕуруҥ ордук сайдыбыт.

Миигин албыннаама! 

Эйиэхэ эрэммэт, итэҕэйбэт киһини тута быһаарыахха сөп. Кини илиитэ-атаҕа “күлүүстээх” буолар (быар куустар эбэтэр атаҕын эрийэ быраҕар) эбэтэр кулгааҕын тыыттар. Ити аата кини “лапсаны ыйаама” диир быһыыта. Өссө уоһун тарбанар, баһын быһа илгистэр, хараҕын куоттарар, күлүү гыммыттыы мичээрдиир, улахамсыйар. 

Маны бэлиэтии көрдөххүнэ, атыны кэпсээ, тиэмэҕин уларыт, итэҕэтиилээхтик тутун.

Сүргэни көтөҕөргө сүбэлэр

Үтүөнү оҥор

Соҕотох эмээхситтэргэ-оҕонньотторго, тулаайах оҕолорго, дьиэтэ суох кыылларга кыра да буоллар тугунан эмэ көмөлөстөххүнэ, бэйэҥ астыныаҥ.

Тугу эмит атыылас, бэйэҕин үөрт

Киһи кыраны да атыыластаҕына оҕолуу үөрэр айылгылаах. Бэл диэтэр, күннээҕи түбүгү,  кыһалҕаны умна быһыытыйар.

Ситиһиигин аах

Көмпүүтэри үчүгэйдик баһылаатыҥ? Ырдыҥ, 5 киилэни холкутук бырахтыҥ? Массыына ыыта үөрэнниҥ? Дьэ, оччоҕо ити ситиһиилэргин сурунар кэм уолдьаспыт. Сотору кэминэн испииһэгиҥ кэҥээн бардаҕына, үөрүүҥ-көтүүҥ үксүө.

Ыллыы-ыллыы суун

Уйулҕа үөрэхтээхтэрэ баанньыктана, сууна-тараана сылдьан, ырыа абылаҥар ылларар туохтааҕар да үчүгэй ньыма дииллэр. Манна эн төһө куоластааҕыҥ оруолу оонньообот. Ыллыыр киһи тыынара тупсар, куолаһа чөллөрүйэр, сүргэтэ көтөҕүллэр.

Төрөөбүт күҥҥүн бэлиэтээ

Төрөөбүт күн – бэйэҥ тускунан кэрэ тыллары истэргэ тоҕоостоох кэм! Сылга биирдэ буолар үтүө күнү умнуллубаттык атаар!

Сонуннар

25.07.2024 | 12:00
Сокуон-тойон

Ордук ааҕаллар

Мария Мигалкина:   «Кэлии сиэмэлэринэн үлүһүйүмэҥ»
Дьон | 19.07.2024 | 10:00
Мария Мигалкина: «Кэлии сиэмэлэринэн үлүһүйүмэҥ»
Мин бүгүн ааҕааччыларбар, ордук хаһаайкаларга, 35 сыл үлэлээбит уопуттаах агроном, билигин биэнсийэлээх, дойдутугар сайылыы сылдьар Мария Семеновна Мигалкинаны кытта тэлгэһэтигэр тиийэн, үүнээйитин, сибэккитин көрө-көрө, дуоһуйа, астына кэпсэттим.   Сибэккигэ уоҕурдууну хото туттабын Бастатан туран ааҕааччыларга циния диэн сибэкки туһунан кэпсиэҕим. Урут биһиги “Циния обыкновенная” диэни олордор этибит, билигин “Циния кустовая” диэн...
Изабелла Попова: Сүрэхпэр сөҥөрбүт дьүөгэлэрим
Дьон | 19.07.2024 | 12:00
Изабелла Попова: Сүрэхпэр сөҥөрбүт дьүөгэлэрим
Арассыыйа үөрэҕириитин туйгуна, Саха сирин үөрэҕириитин бочуоттаах үлэһитэ, хас да кинигэ ааптара Изабелла Ильинична Попова бүгүн өрөгөйдөөх үбүлүөйүн көрсө өссө биир кинигэтин сүрэхтиир. Дьэ, кырдьык, сүрэхтиир... Сүрэҕин сылааһын иҥэрбит кинигэтин!   Ахтар-саныыр дьүөгэлэрим, Аламаҕай сэгэрдэрим, Саһарҕалаах сарсыардабын Сандаарытар куоларым!   Сүр... Сүрэх, сүрдээх, сүрэхтиир... Сахабыт тыла барахсан тугун бэрдэй! Биир тылтан силистэнэн-мутуктанан...
Баһаар буруйдааҕын тыллыаҥ — наҕараада ылыаҥ
Сонуннар | 22.07.2024 | 14:00
Баһаар буруйдааҕын тыллыаҥ — наҕараада ылыаҥ
Ойуур баһаара – дьоҥҥо, кыылларга, окко-маска, үүнээйигэ улахан охсууну оҥорор. Ойуур хаһаайыстыбатын сулууспатын биир кэлим төлөпүөнэ: 8-800-100-94-00 Саха Өрөспүүбүлүкэтин ойуур хаһаайыстыбатын регионнааҕы диспетчерскэй сулууспата: 8(4112)44-74-76, 8(4112) 44-77-76 Маны таһынан оройуоҥҥутугар ойуур хаһаайыстыбатыгар эбэтэр лесничествоҕа биллэриэххитин сөп.  Ойуур баһаарын таһаарыыга буруйдаах киһи туһунан кырдьыктаах иһитиннэриини биэрбит гражданиҥҥа 10 тыһыынчаттан 50 тыһыынчаҕа...
Саха сиригэр мелиорация үлэтэ саҕаламмыта 75 сылын туолла
Сонуннар | 15.07.2024 | 14:00
Саха сиригэр мелиорация үлэтэ саҕаламмыта 75 сылын туолла
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын 2№-дээх дьиэтигэр Мелиорация уобалаһыгар уонна тыа хаһаайыстыбатын уунан хааччыйыыга судаарыстыбаннай управление тэриллибитэ 75 сылынан үөрүүлээх мунньах буолан ааста. «Саҥа тэриллэригэр баара суоҕа икки-үс испэлиистээх тэрилтэ 70-80 сылларга баараҕай мелиоративнай үлэлэри ыытар бөдөҥ салааҕа кубулуйбута. Мелиорацияҕа уонна уу хаһаайыстыбатыгар бүтүн министиэристибэ тэриллибитэ. Тыа хаһаайыстыбатын култуураларыттан өлгөм үүнүүнү ылары...