Баар ээ...
Туох күүс имнэнэн киһи биир чыпчылҕан түгэнигэр бу сабыс-саҥа көрбүт киһитигэр олорчу хам ылларан, абылатан, өйдүүн-санаалыын, эттиин-сиинниин ол тосту туора киһиэхэ дьулуһан эрэйдэнэрэ буолуой... Дьикти.
Тыынар тыыннаах сүппэтин диэн айыы эбитэ дуу, сэрэйдэххэ. Ол гынан баран кырдьаҕас дьон да таптыыллар быһыылаах...
Катя ыарыһаҕын илбийэрин быыһыгар, бу инсулллаан сытар, куукула курдук дьаһамыр эмээхсинин оҕонньоро отой оҕолуу бүөбэйдиирин сөҕө саныыр.
Күн аайы аны сибэккилээх кэлэн, туумба үрдүгэр турар маҕан вазаны сэргэхситэн иһэр. Бу билигин даҕаны Катя киирбитигэр баҕарбатах курдук туттан таска таҕыста. Оҕонньор орто уҥуохтаах, ыраас сэбэрэтин ыһыктыбакка сылдьар, били “тэп” курдук дэтэр кырдьаҕастардан биирдэстэрэ.
Таҥаһа-саба мааныта, культурата сүрдээх. Аны эмээхсин кыыһа, түөрт уончалаах Ирина эмиэ күн аайы ийэтигэр кэлэ турар. Хайаан да аһатан, сууннаран баран биирдэ араҕар. Сарсыҥҥыннан бу балаататтан Катя үлэтэ бүтэр.
Кырыйдахха маннык кэкэ-бука сымыытыныы бүөбэйдэнэр дьол тосхойоро дуу суоҕа дуу, киниэхэ...
Арай ый аҥаарын курдугунан Катяны били балаататыгар эмиэ анаабыттар. Балыыһа суруллубатах сокуонунан ааны сэрэнэ соҕус сэгэппитигэр оҕонньор орон сыҥаһатыттан бэрт сымсатык ойон туран, Катяны өрдөөҕүттэн билэр киһитинии эйэҕэстик көрүстэ. Ыарыһах ороҥҥо олорбут, сирэйэ - хараҕа лаппа сэргэхсийбит.
- Тоойуом, киир, киир. Бу кыысчаан барахсан илиитэ сымнаҕаһа, илбийэрэ чэпчэкитэ. Айылҕаттан айдарыылааххын ээ, сэгэттэй. Ол иһин көрдөһөммүн нэһиилэ анаттардым ээ. Эн баар буолаҥҥын бэттэх кэлэн олоробун, дьэ, бу көрөрүҥ курдук... Хайыаххыный чыычаах, хаһан да, үлэҥ буоллаҕа дии, - эмээхсин
Катяны көрөн саҥа аллайда.
Оҕонньоро бу сырыыга кэтэмэҕэйдээбэккэ хомунан, киэһэ кэлиэхтээҕин этэн баран балаататтан тахсан барда.
- Тоойуом, Ульяна Николаевна диэммин, Ылдьаана. Киһилии билсиһэр да кыах суоҕа ааспыкка. Бу сырыыга төрүттэрбэр айанныы сыстым быһыылаах да, бу эн курдук аанньаллар баалларын кэннэ өлөн чолойо сытыллыа дуо, - сыһыгыраччы күлэн баран, таҥаһын арынан, оронугар умса эргийэн сытынна.
Катя үөрүйэх илиилэрэ хаһаайкаларыттан тутулуга суох курдук эмээхсин чөкө көхсүн имитэн бардылар.
- Ульяна Николаевна, наһаа да үчүгэй дьоннордооххун. Чуолаан кэргэниҥ эйиэхэ наһаа да кыһаллар. Мин син үлэлээтим даҕаны, итинник кэргэнин бэрийэр эр киһини, аны саастаах эрээри, көрө иликпин, - Катя өр иитийэхтээбит санаатын быктарда.
- Дьэ, тоойуом, баҕар күлүөҥ. Кырдьан да баран киһи таптыыр эбит. Мин түһээн да баттаппатах суолум. Сэһэргиибин дуо, таах сытыахтааҕар?
- Саатар эрэ кэпсээриий, наһаа дьикти эбит дии, - Катя сэҥээрэ түстэ.
- Билигин сэттэ уон биэһим, Роман Васильевич аҕыс уонун туолла бу сайын. Мин тыаҕа улаатан, куоракка киирэн үөрэнэн, үргүлдьү үлэлии хаалтым. Архыыпка үйэм тухары үлэлээбитим. Төрөппүттэрбин иккиэннэрин харайбытым. Дьоммор соҕотох оҕо этим онон кимиэхэ сэлээннэниэхпиний. Онтон биир син диэбит куорат киһитигэр, ыал эрэ буолар санааттан кэргэн тахсыбытым да уһуннук олорботохпут. Хата дьахтарга иирэн баҕа өттүнэн барбыта. Мин да тута сатаабатаҕым. Өйө-санаата кыараҕаһа, күнүүһүтэ, киҥэ, күүлэйэ. Үлэһит этэ биир үчүгэйэ.
Чэ, уопсайынан, ыарахан салгыннаах эрэйдээх этэ. Онтон биир кыыстаахпын, ити Ирина сылдьар. Хата кыыһым кинини баппатах. Таҥараҕа махтал. Икки сиэннээхпин. Этэҥҥэ буоллахпына хос эбээ дэтэрим чугаһаан сылдьар. Ол курдук биэнсийэҕэ тахсан сиэннэрбин кытары бодьуустаһан, кыыспын үлэлэтэн, бары бииргэ тутуһан олорбуппут. Дьиэлээхпит хата. Арай биэс-алта сыллааҕыта, дьахтар күнүгэр дьүөгэм Лира Ивановна оһуохайга кучуйан, онно сырыттыбыт. Уруккуну-хойуккуну сэлэһэн, кыыспытыгар түһэммит дьэ дьэргэлдьиһии, санаабытыгар. Мин дьиэҕэ үөрэммит киһи эрдэ сылайан бара сатаатым да "кыргыттарым” ыытан бэрт. Ол олордохпуна биир киһи аны үҥкүүгэ ыҥырда. Хайыахпыный, дьэ үҥкүүлээн тэлээрии. Оҕонньорум бэрт сэргэх сирэйдээх-харахтаах, уруккута быраас эбитин эҥин кэпсээн, үҥкүү бүппүтүн билбэккэ да хааллыбыт. Ол кэннэ иккитэ хаста эмиэ ыҥырда. Онтон дьиэлээтэхпит дии.
Аныгыс өрөбүлгэ Лирам эмиэ ыҥыран, кыыһым хаайан, барыстым били сирбэр. Тиийээппин били оҕонньорум - Роман, отой аан айаҕар көрүстэ. Саараама, арахпата ол киэһэ. Чэ буоллун, улахан эбит үҥкүүлээбит, кэпсэппит аны кэлэн дэһии буолла. Киһим аны атаарабын диэн турда. Лирам ханна эрэ, соруйан быһыылаах, мэлис гыммыт, сирэҕэһиҥ баара. Хайыамый, саатар эрэ бэлэм массыынаннан, барбах дьиэм айаҕар эрэ кэлэн түстэҕим дии.
Оннук, син балайда кэм ааста. Арай биир күн, күнүс, дьонум суохтарыгар, ким эрэ сэмэй баҕайытык ааны тыаһатар. Арыйбытым Роман Васильевич турар эбит. Сибэккилээх, хоруопка сакалааттаах. Мааныта диибин диэн, отой сурунаалтан түспүт курдук көстүүмнээх, сэлээппэлээх.
Айакабын ньии, соһуйан, хайдах эрэ үөрбүт курдук көстүбүппүттэн бэйэбэр кыыһырына санаатым. Оччо сорунан кэлбит киһини киллэрдэҕим дии, үҥкүүлээбит, кэпсэппит буруйбар. Хоспор сүүрэн киирэн сэнэх былаачча кэттим, баттахпын хаптаттым эҥин чэ. Арбаллан-сарбаллан түһэн дьиэ бөҕө аанньа буолуом дуо.
Дьэ, онтон чэй иһэн сыймаартыбыт, кэпсэтии, дойҕох эҥин баһаам. Онтон киһим эмискэ "Миэхэ кэргэн тахсаҕын дуо?" диэн турда. Мин чэйбэр чачайа сыстым.
- Хайдах буоламмын, бу өлөөрү олорон, сэттэ уончабар эргэ тахсан эриллэҥнээтэхпиний. Дьон күлүө. Анньыы даҕаны! - үөскэ-батааска биэрбэттии хардардым. Киһим:
"Туох аньыыта кэлиэй, икки соҕотох киһи олоруо этэ буоллаҕа дии, мин тэһийбэппин, оҕолорбор билиҥҥэттэн киириэхпин баҕарбаппын. Аны Эйигин таптаан кээстим", - диэн олох даҕаны хой баһын туойан барда.
– Түөһэйбитиҥ чахчы эбит, бачча кырдьан баран тапталлаах баҕастаах. Эр дьон таҥхайа кырдьыаххытыгар дылы үөҥҥүт бараммат. Айа, киһиннэн оонньоомо, киирбит ааныҥ ити турар, - туран ииктиири барыларын холбоон, бэйэбиттэн бэйэм тэттэн, аны аһаҕастык холдьохтум ыалдьыппын. Кыйахаммыт уохпар, били культурам эрэ, тойум эрэ. Дьэгэ баабабын көрдөрөн кээстэҕим сол. Киһим, мин көрдөхпүнэ, сирэйэ-хараҕа саппаҕыран хаалла. Күлбүтэ-үөрбүтэ мэлийэн, мэктиэтигэр кырдьыбыкка дылы көрүҥнэннэ. Ол да буоллар, мин кэлиэ дуо, интилигиэн киһи, баһыыба-быраһаай түһэрэн тахсан бараахтаата...
Олохпут эмиэ салгыы уһунна. Оҕолорбун кытары бүөбэйдэһэн, үөрэх тайма мучумаана хам ылан, били үүрбүт оҕонньорбун төрүкү да умнан кэбистим.
Сааһыары, кыыһым Иринам "Дьэ ийээ, юбилейга ыҥырылынныбыт, тетя Надяҕа. Бары барар үһүбүт, оҕолору, Ваняны көрүөхтэрин баҕараллар, "- ыҥырыы суругу көрдөрөр. Ол били кыыһым аҕатын эдьиийэ.
- Ээ, мин барбаппын хайаабаппын. Аны кэлэн кийииттээн килбэйэн бэрт дии. Аймахтаах киһи бэйэҥ бардаҕыҥ, - ырааҕынан эргиппэкэ кыккыраччы аккаастаатым.
Кыыһым, били сымнаҕас бэйэтэ: "Мин аймахтарым эрэ үһү дуо, эн таптаан эргэ тахсан оҕолонноҕуҥ дии. Эйигин кэтэһэллэр, миигиннээҕэр буолуох. Оччоҕо биһиги да барбаппыт," – ситэри аһаабакка хоһугар киирэн хаалла. Аанын тыастаахтык сабынна. Соһуйан айахпытын аппытынан күтүөт Ванялыын остуолга олорон хааллыбыт.
Киэһээҥҥи чэйгэ кыыһым хоһуттан тахсыбата. Хайыамый, буруйдаах киһи сиэринэн хоһугар үөмэн киирбитим, утуйардыы оҥостон, суорҕанын бүрүнэн сытар:
- Тоойуом, чэ барыам, барыам. Тоҕо наһаа кыыһырдыҥ. Акаары эмээхсини хайыаххыный. Кырдьык мин эргэ тахсаммын оҕолонон, эһиги - чыычаахтарым баар буоллаххыт. Надя миэхэ туох да куһаҕаны оҥорботоҕо, – алы гынаарыбын, аҕай суорҕанын тардыалаатым. Кыыһым, суорҕанын хаһыйан олоро түстэ. Иллэстэхпит ол. Инньэ гынаммыт, хас эмэ хонугу быһа ол юбилей бэлэмигэр кутугунайдыбыт.
Тиийбиппит, дьиэлэрэ икки этээһинэн ыҥырыа уйатын курдук өрө оргуйан олорор. Иһинэн-таһынан астык-бастык тутуу иттэ. Кыанар ыал тыына бырылас. Ытыс үрдүгэр түстүбүт.
Билсиһии, той ырааппыт. Арай, ыалдьыттар бары оннубутун туойбутун булбуппут кэннэ өйдөөн көртүм, кытыы остуолтан, били Романым дьон быыһыттан миэхэ биир кэм мичээрдээн тииһэ килэйэн олорор эбит. Кыыспынан туоһулаһыннарбытым - юбилярша кылааһынньыга буолан таҕыста. Дьэ, буолар да эбит диэх курдук. Киһим, сынньалаҥҥа кэлэн эмиэ хам хатана түстэ ээ. Били муустаах ураҕаһынан үүрбүппүн түөһэйэн умнубут дуу диэхпэр дылы. Дьиҥэ эдэр, орто саастаах дьахтар талыыта кырыы кырыытынан этэ ээ. Бу миигин кыра-хара диэбиккэ дылы, сэттэ уончалаах эмэҕирбит эмээхсини ордордоҕо буолуо.
Үҥкүү-битии, хата сэргэх тэрээһин бэрдэ ньиргийдэ ол сылдьан. Сорох сиргэ киһи тэһийбэккэ, илиитин-атаҕын ханна да гыныан булбат чуҥкуга буолааччы дии. Киэһэ хойукка дылы үҥкүүлээн-ыллаан, бэри-бэрткэ сынньанан тарҕаспыппыт.
Ол аайы оҕонньорбут атаара эҥин сатаабата. Эдэрдэр эбии да хаалтара, быһыыта. Роман Васильевич, төһө да саастааҕын иһин, дьон ортотугар чорбойон көстөр эбит дии санаабыппын өйдүүбүн. Баттаҕа барбах эрэ маҥхайбытын, сирэйэ мачаакка курдук мыччыстыбатаҕын, арай хайдах эрэ сылаарҕаабыт харахтааҕын бэлиэтии көртүм.
Бэйи тохтоо, ол да буоллар сыана быһа сылдьар бу эмээхсиниҥ...
Арай ити кэнниттэн кыыһым:
- Ийээ, эн туспа олоруоххун баҕарбаккын дуо?" - диэн ыйытааччы буолла
- Суох, ол миигин билиҥҥэттэн абааһы көрөн туспа таһаара сатаатыҥ дуо, - кыыспын эмиэ ытаттым, кытаанах муҥутаан. Дьэ, эрэй диэтэҕиҥ...
Олохпор бары ыараханы бэйэм соҕотоҕун тыырына сылдьыбытым таайан быһыылаах, утарыннан соҕус майгылаахпын, сатаатахха.
- Роман Васильевич эйигин ыйыттарар. Кырдьар сааска бииргэ суулаһан олорон оҕолорбутугар таһыттан көмөлөсүһэн олоруо этибит. Биир эмээхсини баҕас көрөр-истэр, бүөбэйдиир кыахтаахпын, – диир диэтэ аны.
– Хайдах буолбут оҕонньоруй, һуой, кырдьык даҕаны. Аны оҕобун илэ абааһыга дылы буулаан сүгүн сырытыннарарыттан ааспыт, – мөҕүттүүлээх буоллум.
– Суох, ийээ, Роман Васильевич, үчүгэй киһи быһыылаах дии. Телефоммун ылбыта уонна эрийэ сылдьыбыта, мин санаабын истээри.
– Ону? Миигин биэрэр буоллуҥ дуо, ол малга дылы. Туһабыттан тахсан эрдэҕим, – кыыспын аны үгэргээн турдум.
– Бэйэтэ билэр диэтэҕим дии, ийээ, - оҕом сыыһа хараҕын уутун быыһынан өттүк тостор өһүргэс ийэтин ыратын унаарыччы көрөөхтүүр.
Ол сылдьан сайын кыыһым аах ыалынан соҕуруу сынньана көттүлэр. Мин даача иччитэ буолан хааллым. Айаны отой сөбүлээбэт көрүҥүм - Ылдьаана наҕыл саҥата массаас остуолун аннынан сыыйыллар.
- Даачабар ыалларым кэлэ илик буоланнар аны куттаныахча эҥин буолуталаатым. Кыыспар күҥҥэ сэттэтэ дакылааттыыбын. Арай биир күн оҕуруоппун бодьуустаһа сырыттахпына билэр баҕайы эр киһим куолаһа, даача кытыытыгар үүнэн турар мастар быыстарыттан миигин ыҥырар. Тиийбитим, мас олбуор быыһынан, били киһим - Роман ырбайыаҕынан ырбайан аҕай турар эбит:
– Ирина миигин көрдөстө, ийэбин тахсан билсис эрэ, баһаалыста диэн. Уоппускам, даачам мантан чугас ээ, – үөрүөхпүн да хомойуохпун да билбэт түгэҥҥэ киллэрдэҕэ үһү.
Хайатын муҥун, туох буруйдаах дуу, куһаҕаны оҥорбут дуу киһини булан дьаабыланыахпыный мин, ама даҕаны халыаным иһин. Кыыспар эрийбиппин "Чэ, ийээ,иотой солобут суох, кытаатыҥ", - диэннээх буолла.
Хата кэлэ-бара көмөлөһөн, чэйдэһэн, күө-дьаа буолсан абыраата ээ, маладьыаһыҥ. Ол аайы ойоҕурҕаабат.
Табаарыстыы сиэринэн эн-мин дэстибит. Миэхэ, эр киһи диэн халыҥ тириилээх, кыыл эрэ бэтэрээ өттүнэн өйдөбүллээх киһиэхэ, Роман Васильевич отой сонун буолла. Оо, олоҕу таптыыра, хас биирдии сибэккитин оҕолуу бүөбэйдиирэ, уйан кута, сымнаҕаһа, ычата киэҥэ-куоҥа, чэнчиһэ... Туппута барыта лоп-бааччы, үйэлээх. Кэргэнэ, быраас дьахтар эрдэ өлөн огдооботуйбута ырааппыт диэтэххэ, киһи киэнэ килбиэнэ буолан биэрдэ. Хата мин онно холоотоххо, олох обургу эриэн үөннүү эрийэ эмэн, күөх ньаалах бытыгыраабат буола кииллийбит халыҥ хатырыктаах бэрдийбит мас курдукпун дьэ билиннэҕим үһү. Киһи кыбыстыах...
Аны субу-субу сибэкки ойутан киллэрэн иһэр буоллаҕа оҕуруотуттан. Бастаан эмиэ эриссээри гынна диэммин сөбүлээбэтэҕим, кырдьыга баара. Ол миигин ким сибэккинэн көмөн. Билигин даҕаны сибэккитин хаһан да умнубат, көрөрүҥ курдук. Эрим буолуохсут, күнүүлээтэҕэ аатыран чэйдии олорон, оччолорго уһун өрүү баттахпыттан эрийэн муостаҕа быраҕар киһи ырата этэ буо, өлбүтүн аанньа. Дьаабы да дьону сир барахсан уйан тураахтаатаҕа эбээт.
Уонча хонукка саараама чуҥкуппата ээ, барахсаным. Кэнникинэн аны суохтуур буолан барбыппын бэйэм да сиилэнэ саныыбын даҕаны, соҕотохпунан куоһурданар курдукпун. Өтөр дьонум тиийэн кэллилэр. Сынньаммыт сирэй-харах үөһэ-аллара. Дьэ бэрт.
Күһүммүт обургу отой өйдөппөккө ардаан хайаан бу тирилэтэн кэллэ. Үөрэх, үлэ ыкта. Даачабытыттан көһүү сүпсүлгэнигэр ылларан, дьэ турар-турбат бары солото суох мөҕүстүбүт. Ромаммыт эмиэ көһөр диэн буолла. Күтүөт Ваня курусобуой аҥардаах саҥа массыынатыгар бөхпүтүн-сахпытын тиэнэн, таарыччы сэсиэппит малын эмиэ кыттыһыннаран, дьиэбитин, каликкабытын тир курдук хатаан эҥиннээн дьэ хоҥуннубут.
Бастакынан киһибитин илтибит дьиэтигэр. Мал таһыахтарыгар дылы дьиэтигэр киирсэн, дьиэ ис бараанын сонурҕаан одуулаһа сырыттахпына, арай дьонум массыыналарын собуоттаан баран эрэр тыастарын иһиттим. Сүүрэн таҕыс. Пахай, ырааппыттар. Эрийэн көр - ылан бэрт.
- Ити аата ханна ыксаан бардахтарай, кэлэллэр ини. Па, өссө бу аан кэннигэр мин таҥастаах, былыргыттан сөбүлээн илдьэ сылдьар сакыбайааһым чөкөллөн турар дии. Бээрэ, тугун муодатай ээ, Роман? ... -
Киһим тугу да саҥарбат, мичээрдиир эрэ:
– Чэ, чэйдиэх, – куукуна аанын тэлэччи арыйбытыгар, көрбүтүм, остуол хотойорунан ас тардыллыбыт. Ортотугар сампаан күлтэйэн турар –
Хайа бу, туох тэрээһини тэрийэн эрэҕиний. Бээ, мин такси ыҥырыам, манна мэһэй-таһай буола олоруом дуо, – түлүппүөн үрдүгэр түс.
- Эйиэхэ бэлэмнээбитим дии, Ульяна, киир, аас, – киһим хайдах эрэ таҥара үлэһиттэрин курдук ып-ыраас, сымнаҕас хараҕынан миигин көрөн тураахтыыр.
Ээ, чэ, туох ааттаах аатырыннахпыный, сарыыссаҕа дылы, аска өс суох – иһирдьэ киирэн олорунан кэбистим...
Бүттэхпит ол. Бэйэлээх бэйэм кыыһым сэттэ уоннаах ийэтин күүһүнэн эргэ биэрдэҕэ. Киһи да күлэр. Кэлин билбитим, көстүбэттэриҥ эрдэттэн киксибиттэр эбит. Аныгылыы эттэххэ, перед фактом туруоруохха дэспиттэр. Оо, Ромам барахсан, миигин дьэ, атаахтатан бөҕө. Күнэ мииигиттэн тахсаахтаата ээ. Туох сүүтүк үтүөлээх дуу, сүүһүгэр оонньуур күннээх дуу эмээхсинтэн. Таптаабыт ас-таҥас, сиэдэрэй симэх, сибэкки... Бастаан, мэктиэтигэр, түүл дуу диэхпэр дылы. Сыыйа аны бэйэм киниэхэ улам убанан, ханна эмэ бардаҕына, аҕыйах чааска тэһийбэккэ, түннүгү–үөлэһи бары манаһар буолтум. Дьон сиилээбэтэ буоллар дэлби киэргэнэн баран күнү да быһа сиэттиһэн, батыһа сылдьыахпын баҕарабын ээ, ханна баҕарар. Сороҕор отой оҕобутугар түһэн оонньоон, артыыстаан дэлби күлэбит. Кыыһырсыбаппыт даҕаны. Арай, кэм да мин, өлөрбүт чугаһаабытын субу-субу санатан эрэйдээхпин хомотобун быһыылаах. Иккиэйэх да буолларбыт, саараама, чуҥкуйар диэни билбэппит. Киинэҕэ көрдөххө омуктар биһиги курдук бүтэй ньүкэн, быта сииһит буолбатахтар. Култууралара, таһымнара быдан үрдүк. Кырдьаҕастар даҕаны таптыыр киһилэрин кытары куустуһан-сыллаһан, көҥүл босхо уопсастыбаҕа сылдьаллар ээ.
Ким да туора көрбөт. Таптаһар айылҕата барыта биир буоллаҕа дии, дьиҥэ. Биһиги онно тиийиэхпит быдан ыраах дьэ...
Били сиэннэриттэн эрэ күнэ тахсар эмээхсин сүрдэнэн, киһи да сонньуйар. Хайдах кинитэ суох олох олороохтообутум буолла, итиччэ уһуннук... Эрдэ да көрсүбүт буолбаппыт. Абаккалаах. Сэгэрим бэйэлээҕи сордооммун, бу ыалдьан хаалан бадьыыстаатаҕым. Сөбүн олорбохтообут түөһээҥки үргүлдьү баран хаалтым да буоллар аһыым ааһан эрэр буолуо эбит, да ити эрэйдээхпин аһынарым бэрт. Аны бу бэйэлээҕин аһыйан бэйэтэ сылаабайдыа диэммин... - Ылдьаана үөһэ тыынар. – Оҕолоро, бэйэтин курдук киһилии дьон. Ийээ, диэн ымманыйбатахтарын да иһин, кэлэ-бара, тэбис-тэҥҥэ тутан сыһыаннаһаллар...
Ити эйигин, Катюша, хайдах эрэ оҕом курдук сөбүлээн, иэйэн-куойан дойҕохтоотум аҕай быһыылаах дии, тоойуом. Кыыспар да быктарбаппын. Дьоҥҥо кэпсиир буолаайаҕын. Кыбыстыыта да бэрт. Дьэ, оннук, сэгэттэй...
Ылдьаана истиҥ саҥатыттан кэбирээн, Катя тус олоҕун санаан, бэйэтин аһынан уйадыйан хараҕа ууланна... Аһарынаары сөтөллүбүтэ буолла. Иккитэ кэргэннэнэ сылдьыбыта даҕаны, арыгы абааһыта дьоллооботоҕо. Кыргыттардаах эрэ буолан олоҕу таптыыр, кинилэр тустарыгар күн солото суох тиргиллээхтиир. Ким бэлэмигэр таалалыай. Катя таптал диэни бу сылдьар диэн билбэт даҕаны диэххэ сөп. Буолуохтааҕын эрэ курдук санаан, олоҕун оҥосто сатаабыта даҕаны, кумахха ууну куппут курдук олоччу кубарыччы мэлдьэһэн бүтэн-оһон хааллаҕа...
Бу лаппа сааһырбыт дьахтарга тиийбэккэ олордоҕо бу, түөрт уончалаах эрэ эдэрчи дьахтар. Тоҕо сүрэй. Туох оннук буолуохтаах диэн быһар дуу, аныыр дуу баҕайыный... Ол гынан баран баҕар кинини эмиэ хайа эрэ тоҕойго ити курдук дьиҥнээхтик таптыыр аналлаах киһилии киһи күүтэрэ буолуо дии, баҕар...
Сонуннар
Ордук ааҕаллар
