08.08.2024 | 14:00

Атырдьах ыйыгар туох уларыйда?

Атырдьах ыйыгар туох уларыйда?
Ааптар: Уйгулана БОЧОНИНА
Бөлөххө киир

Ый саҕаланыытыгар ааҕааччыларбытыгар саҥа киириэхтээх сокуоннары билиһиннэрэбит. Онон бүгүҥҥү нүөмэрбитигэр атырдьах ыйынааҕы уларыйыылары бэчээттиибит.

Биэнсийэ үрдээһинэ хас да категория биэнсийэлээхтэрин күүтэр

Атырдьах ыйын 1 күнүттэн үлэлиир биэнсийэлээхтэр биэнсийэлэрэ хаттаан ааҕыллар. Биэнсийэлээх былырыын үлэлээбит уонна үлэ биэрээччитэ биэнсийэ систиэмэтигэр страховой усунуоһун төлөөбүт буоллаҕына, биэнсийэтигэр эбиллии ааҕыллар.

Ол курдук, былырыын биэнсийэ систиэмэтигэр төлөммүт суумаҕа олоҕуран, үрдээһин быһа оҥоһуллар. Бэлиэтээн эттэххэ, үрдээһин биэнсийэлээх былырыын биир ый дуу, сылы толору дуу үлэлээбититтэн тутулуга суох ааҕыллар. Ол эрээри үрдээһин кээмэйэ ааспыт сыл төһө уһуннук үлэлээбиттэн уонна усунуос кээмэйиттэн тутулуктаныаҕа.

Маны таһынан, гражданскай авиация көтөр экипааһын чилиэннэригэр уонна чох промышленнаһын үлэһиттэригэр ыйдааҕы биэнсийэлэригэр эбии төлөбүр хаттаан ааҕыллар. Бу түгэн кинилэр үлэлэрэ доруобуйаҕа буортулааҕын, кутталлааҕын уонна үлэлиир усулуобуйалара ыараханын кытта ситимнээх.

 

Сыыппара солкуобайы нэһилиэстибэҕэ хаалларыахха сөп

Атырдьах ыйын 1 күнүттэн сыыппара солкуобайы нэһилиэстибэ быһыытынан хаалларыахха сөп. Кэриэс дьаһал диэн ааттанар кэриэс сурук биир көрүҥэр сыыппара харчы хаһаайына счетугар уонна уурунуутугар сытар сыыппара харчытын нэһилиэстибэ быһыытынан киллэриэн сөп. Оннук докумуон тустаах счет аһыллыбыт бааныгар оҥоһуллар.

Бырабыыталыстыба билиҥҥитэ маннык дьаһаллары оҥоруу бэрээдэгин тобула илик гынан баран, солкуобай атын көрүҥнэригэр оҥоһуллар докумуоннар бэрээдэктэриттэн улахан уратыта суох буолуо.

 

ОДьКХ тарыыптара

От ыйын 1 күнүттэн Арассыыйаҕа Санкт-Петербург куораттан ураты хомунаалынай өҥө тарыыптара үрдээбитэ. Онон атырдьах ыйыгар саҥа тарыыптарынан ааҕыллыбыт квитанциялар кэлиэхтэрэ. Быраабыла быһыытынан, ирдэнэр суума атырдьах ыйын 10 күнүгэр диэри төлөнүөхтээх.

Санатан эттэххэ, от ыйын 1 күнүттэн чэпчэтиинэн туһанар категорияҕа ОДьКХ квитанциятынан төлөбүргэ ылыллар баан хамыыһыйатын суох гыммыттара. Бу сүрүн төлөбүргэ уонна пенига сыһыаннаах.

 

От күөҕэ ГОСТ үлэлээтэ

Атырдьах ыйын 1 күнүттэн чааһынай дьиэ тутуутугар күөх (экологическай уонна энергияны харыстыыр) судаарыстыбаннай стандарт олоххо киирдэ. ГОСТ аҕыс категорияттан турар, ол иһигэр архитектура, инженернэй хааччыйыы, оҥорон таһаарыы уонна туһаныы бөҕүн-сыыһын нуормалара.

Санатар буоллахха, ГОСТ диэн булгуччулаах быраабылалар буолбатах, сүбэлэр эрэ. Тутааччылар бу быраабылалары бырайыактарыгар сөп түбэһии сертификатын ылыахтарын баҕарар буоллахтарына эрэ тутуһуохтаахтар. Саҥа сокуон чааһынай дьиэ тутуутун хаачыстыбатын үрдэтэр уонна энергияны туһаныы көдьүүһүн улаатыннарар сыалтан ылыллыбыт.

 

Израильга барарга электроннай көҥүл ирдэнэр

Атырдьах ыйын 1 күнүттэн Израильга айанныыр Арассыыйа олохтоохторо эрдэттэн көҥүл ылыахтаахтар. Көҥүлү ылыы онлайн-сервис нөҥүө дойдуга барыах 48 чаас иннинэ оҥоһуллуохтаах. Өҥө төлөбүрэ 25 шекелгэ тэҥнэһэр. Оттон визаны оҥорторор наадата суох — визата суох эрэсиим оннунан хаалар.

 

Таһаҕаһы тиэйии саҥа ньыманан тэриллэр

2024 сыл атырдьах ыйын 1 күнүттэн 2025 сыл бэс ыйын 1 күнүгэр диэри таһаҕаһы тиэйиигэ аналлаах “Национальнай цифровой тырааныспар-логистика платформата” (“ГосЛог”) информационнай систиэмэни оҥорорго, тэрийэргэ уонна олоххо киллэрэргэ эксперимент ыытыллыаҕа.

Манна тиэйээччилэр уонна ырыынак атын кыттыылаахтарын туһунан дааннайдар, нуорма-быраап баазата уонна хас биирдии тиэйии туһунан иһитиннэрии баар буолуоҕа. Тырааныспар министиэристибэтэ биир кэлим информационнай бааза оператора буолуоҕа.

Чиновниктар этэллэринэн, цифровизацияны киллэрии таһаҕас массыыналара кыттыылаах суол быһылааннарын аҕыйатыыга, докумуон эргиирин чэпчэтэргэ уонна логистиканы күлүктэн таһаарарга көмөлөһүөҕэ. Портал сыл устата эксперимент быһыытынан үлэлиэҕэ, ким баҕалаах регистрацияны ааһыан сөп.

 

Суут экспертизатын эрдэттэн төлүүр буолуохтара

Экспертизаны ыытар туһунан быһаарыыны суут сайабылыанньа биэрээччи анал счетка төлөбүрүн киллэрбитин эрэ кэннэ ылыныа. Маннык сокуон атырдьах ыйын 2 күнүттэн олоххо киирдэ.

Сайабылыанньа биэрээччи төлөбүрүн эрдэттэн оҥорботох түгэнигэр, судьуйа экспертизаны ыытыыны аккаастыан сөп. Харчы экспертэргэ экспертиза түмүгүнэн суут мунньаҕын кэнниттэн төлөнүөҕэ.

 

Дьокутааттар дьаһалтаны тэрийиигэ кыттыһар кыахтаныахтара

Муниципалитет бэрэстэбиитэллээх уоргана олохтоох дьаһалтаны тэрийиигэ кыттыһар кыахтаныаҕа. Бу сокуон атырдьах ыйын 2 күнүттэн киирдэ.

Дьокутааттар маны сэргэ дьаһалта баһылыктарын солбуйааччыларын, ону тэҥэ тустаах салаалар уонна территориальнай уорганнар салайааччыларын дуоһунастарыгар бигэргэтиигэ эбэтэр сөбүлэһиннэриигэ кыттыахтарын сөп. Бу быраап муниципальнай тэриллии устаабыгар бигэргэтиллиэхтээх. Устаапка итинник кыттыы көрүҥнэрин уонна бэрээдэгин киллэриэхтэрин сөп.

 

Оҕолорго биир кэлим төлөбүр быраабылатыгар уларыйыы киирдэ

Атырдьах ыйын 5 күнүттэн оҕолорго биир кэлим төлөбүргэ сайабылыанньа быстах кэмҥэ олорор эбэтэр дьиҥнээхтик олорор прописканан киирдэҕинэ, сайабылыанньа биэрээччи уонна оҕолоро дьиҥнээҕэ ханна олороллорун бэрэбиэркэлиэхтэрэ. Холобура, бигэргэтэр докумуоннары көрдүөхтэрин сөп.

Бу уларыйыы биир кэлим төлөбүр атын, муҥутаан тиийинэн олоруу алын кээмэйэ кыра субъекка анаммыт дьоҥҥо сыһыаннаах.

 

Кредитордар уонна иэстээх дьон кэпсэтиилэрэ суруллуоҕа

Кредитордар уонна иэстээх дьон кэпсэтиилэрэ атырдьах ыйын 5 күнүттэн суруллар уонна харайыыга ууруллар буолуоҕа. Ол курдук, микрофинансовай тэрилтэлэр информацияны суруйар уонна 3 сыл устата харайар тэриллээх уонна онуоха аналлаах бырагыраамалаах буолаллара модьуйуллуоҕа. Бу көмөтүнэн кинилэр иэстээх дьоннорун кытта тылынан кэпсэтиилэрин устубуттарын таһынан, суругунан кэпсэтиилэрин эмиэ харайар эбээһинэстэниэхтэрэ.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Якут Шурик: «Атахпын быстыбатаҕым буоллар, өлүөхтээх этим»
Дьон | 21.11.2024 | 12:00
Якут Шурик: «Атахпын быстыбатаҕым буоллар, өлүөхтээх этим»
Суруналыыс кэпсэтэр киһитин кытта кини олоҕун, үөрүүтүн, үлэтин-хамнаһын, кыһалҕатын тэҥинэн үллэстэр. Оннук эрэ сүрэҕэр чугастык ылынан суруйдаҕына, ааҕааччыга тиийэр ыстатыйа тахсар. Мин Александрдыын кэпсэтэрбэр, чэчэгэйим кэйиэлээн, төбөм ыараан да ылбыта, сотору атаҕын быстарын кэпсиир, ону хайдах эрэ тулуйан истибит киһи дии олорбутум. Хараҕым уута да сүүрэрэ, күөмэйбин туох эрэ кэлэн...
Аҕаа, бырастыы
Сынньалаңңа | 27.11.2024 | 10:00
Аҕаа, бырастыы
Уйбаан нэһиилэ сэттис этээскэ сынньана-сынньана кирилиэһинэн тахсан, кыыһа олорор ааныгар кэлэн, оргууй соҕус тоҥсуйда. Баҕардар дьиэҕэ ким да суоҕа дуу дии санаан, кулгааҕын ааҥҥа даҕайан иһиллээн тура түстэ. Киһи атаҕын тыаһа хааман кэлэн, сиэнэ уол куолаһа нууччалыы: «Кто там?» – диэн ыйыппытыгар: – Мин. Тоойуом, мин кэллим, ааҥҥын арый, –...
Кымыс Байбал ыра санаата туолуо дуо?
Сытыы муннук | 28.11.2024 | 14:00
Кымыс Байбал ыра санаата туолуо дуо?
Үөһээ Бүлүү улууһун Маҥаас нэһилиэгин 9 оҕолоох ыалын улахан уола Байбал Васильев оҕо эрдэҕиттэн эппиэтинэскэ үөрэммитэ, хайдахтаах да уустуктан чаҕыйбат, кыраларга холобур буола улааппыта күн бүгүнүгэр  диэри биллэр. Ытык киһибит быйыл 75-с хаарын санныгар түһэрдэ, сааһырда. Ол эрээри олоххо киллэрбит кыһыннары кымыстыыр дьарыгын тохтотуон, өбүгэ кымыстыыр үгэһин үйэтитэр баҕатыттан аккаастаныан...
Туох да мээнэҕэ буолбат
Сынньалаңңа | 25.11.2024 | 23:17
Туох да мээнэҕэ буолбат
Сардаана куруук да холку-наҕыл бэйэтэ, мэктиэтигэр хараҕын уута биллэ-көстө ыгыллан тахсыар диэри абатыйда. Кыһыйбытын омунугар „үөрүүлээх“ сонуну тиэрдибит суотабайын дьыбааҥҥа элиттэ. Хаарыан былаан!! Күүтүүлээх көрсүһүү хаалла!! Бүгүн үлэтигэр бардаҕына табыллар буолбут!   Саатар, бэҕэһээ биллибитэ буоллар. Түүҥҥү дьуһуурустубатын кэнниттэн сынньаммакка, түүннэри былаачыйа тиктэн „быччайан“ олоруо суох этэ! Кыргыттара төһө эрэ хомойоллор....