«Атахтаммыттар», «харахтаммыттар»... Кынаттаналлара эрэ хаалбыт…

Урут халампаастаах кусчут «курутуой» аатырара, массыыналаах, мотуоркалаах киһи ыҥырыкка сылдьара, сири билэр кырдьаҕас бастыҥ сирдьит буолара... Билигин өбүгэлэрбит, эһэлэрбит, аҕаларбыт түһээн да баттаппатах булка туттуллар гаджет арааһа дэлэйдэ.

Соторутааҕыта «Сахалыы Викторияҕа» биир рекламаны истэн, олус соһуйбутум. Булка аналлаах квадрокоптердар уонна тепловизордар атыыланар буолбуттар! Ол аата аныгы булчуттар ыраата хаампакка, көстөөх сиринэн кэрийбэккэ, бэйэлэрин оннуларыгар сүүрэр «атахтаммыттар», хараҥаҕа көрөр «харахтаммыттар», аны кынаттаналлара эрэ хаалбыт быһыылаах диэн санааҕа кэлэҕин. Эбиитин талбыт көлөлөрүнэн санаабыт сирдэригэр тиийэллэр, урукку дьон курдук суол-иис суоҕар кыһаллыбаттар, ууга-хаарга хаайтарбаттар. Каартаны GPS навигатор солбуйбута ыраатта, сыл аайы тупсарыллан, саҥаттан саҥа, сонунтан сонун тахсан иһэр. Сири-уоту билэр сирдьит наадата суох буолбут... 

Манна биир түгэни санаатым. Аҕыйах сыллааҕыта дойдубутугар дьэдьэннии тахсыбыппыт. Олохтоохтор эрэ билэр, икки атахтаах соччо-бачча сылдьыбат, этэргэ дылы, ыт мунна баппат ыркый тыалары уҥуордаан, массыынабытын аара хаалларан, ыраах сытар “хаһаас” сирбитигэр тиийбиппит. Баран иһэн массыына суола бөҕө сытарын көрөн, олус соһуйбуппут. Субу-субу тохтоон киирэн көрбүттэр. Арай уун-утары сүүнэ улахан оптуобус турар, ырааһыйаҕа ыһыах киһитэ сылдьар. Хаһан да харахтаан көрбөтөх, айах атан кэпсэппэтэх дьоммут. Бу сири хантан билэллэрин ыйыппыппытыгар, хата, бэрт холкутук: «2ГИС в помощь», – диэтэхтэрэ үһү. Өссө «олох үүммэтэх», «суох эбит» диэн мыыммыт курдук саҥарбыттара, сөтүөлүү бараары сылдьалларын кэпсээбиттэрэ. Иһиттэрэ улахана, элбэҕэ салыннарбыта, арааһа, баһан ылар санаалаах кэлбиттэр быһыылаах этэ. Кырдьык, урукку дьылларга сир аһынан күндүлүүр быйаҥнаах сирбит кураанаҕынан кэри-куру көрөн сытаахтыыра...               

Аныгы тэриллэр айылла тураллара туох куһаҕаннаах буолуой диэххит. Чахчы, тыалы-кууһу киллэрбэт, хаартан-ардахтан харыстыыр таҥас-сап абырыыра саарбаҕа суох. Арай ол куоталаһыыга эрэ кубулуйбатар, киһиргээһиҥҥэ эрэ тиэрдибэтэр. Уонна... күүтүүлээх-кэтэһиилээх булт ураты абылаҥын сүтэрбэтэр, сымсаппатар ханнык. Ол тоҕо сымсатыаҕай?

Чэ, санаан көрүҥ, бадарааҥҥа батыллыбат, ууга-хаарга хаайтарбат тимир көлөҕүтүнэн таптаабыт сиргитигэр көтүтэн тиийэҕит. Үүтээн оннугар аныгылыы тупсаҕай, ичигэс балаакканы көрүөх бэтэрээ өттүгэр «дьэндэтэн» кэбиһэҕит. Кутаа уоту, оһоҕу оттор наадата суох – массыынаҕа тиэйэ сылдьан туттуллар гаас билиитэ баар. Чэй өрүммэккит – хас эмэ суукканы мэлдьи итиини харыстыыр «супер» тиэрмэстээххит. Көстөөх сири кэрийбэккит, сылайбаккыт-элэйбэккит – квадрокоптеры ыытаҕыт, сатаан салайыаххытын эрэ наада. Халампааһынан кыҥаан муҥнаммаккыт – хайа да хараҥаҕа булду тепловизорынан тута булан ылаҕыт. Бүттэҕэ ол. Булт абылаҥа сүтэр, симэлийэр. Астыга суох буолбат дуо?

Аҕам урут кэпсииринэн, булчут киһи күнү быһа ырааҕынан-чугаһынан кэринэн кэлэн баран саҥа оргуйбут үүттээх чэйи сыпсырыйарын саҕа улахан дьол суох курдуга, сылаата тута ааһара. Кутаа тула олорон сэһэргэһии, үүтээҥҥэ сытан ыаһахтаһыы ханнык да бассааптааҕар күндүтэ. Квадрокоптера, тепловизора, манога суох кус түһэрин күүтүү, дурдаҕа сытан манааһын, сороҕор кэлтэйдии кэтэһии туспа кэрэлээҕэ, хайа да булчут сүрэҕин сылааһынан угуттуура. Үүтээн кэпсээннэрэ билиҥҥи селфилэр, социальнай ситимҥэ кэмэ суох «күүлэйдиир» хаартыскалар күлүктэригэр баһыйтарыахтара дуо?  

Дьэ, итинник алдьатыылаах буолуохтарын сөп эбээт, «абыраллаах» диэн аҥаардастыы арбыыр аныгы тэриллэрбит, сэппит-сэбиргэлбит!