13.04.2022 | 18:00

Норуоттар ыккардыларынааҕы научнай-прикладной семинар ыытылынна

Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

Муус устар 13 күнүгэр Олохтоох дьаһалта, Гуманитарнай чинчийиилэр уонна хотугу аҕыйах ахсааннаах норуоттар кыһалҕаларын үөрэтэр институт уонна «Арчы дьиэтэ» духуобунай култуура киинэ кыттыһан, Саха АССР төрүттэммитэ 100 сыллаах уонна Туймаада ыһыаҕын 25 сыллаах үбүлүөйдээх тэрээһиннэрин чэрчитинэн норуоттар икки ардыларынааҕы научнай-прикладной семинары ыыттылар.

«Традиционный праздник Ыhыах – нематериальное культурное наследие степной Евразии: ресурсы и стратегии репрезентации» диэн научнай-прикладной семинар сирэй уонна дистанционнай (zoom) көрүҥүнэн буолан ааста. Дистанционнай көрүҥүнэн өрөспүүбүлүкэ муниципальнай тэриллиилэрэ уонна атын регионнартан кытыннылар. Биһиги учуонайдарбытын сэргэ семинарга эксперт быһыытынан Новосибирскайтан, Улан-Удэттан, Казаньтан, СНГ дойдуларыттан:  Казахстантан, Кыргызстантан, Узбекистантан уонна  Азербайджантан учуонайдар үлэлэстилэр. 

Семинар чэрчитинэн ат култууратыгар (конная культура), Сибиир уонна Киин Азия көһө сылдьар норуоттарын кымыстаах бырааһынньыктарыгар сыһыаннаах кыһалҕалары дьүүллэстилэр. Ураты болҕомто Истиэп култууратын ураты бырааһынньыгар – ыһыахха уурулунна, ыһыах хотугу өрөспүүбүлүкэ бэлиэ суолталаах хапытаалын быһыытынан сайдыытын тула кэпсэттилэр. Ыһыах элбэх ресурсалаах ис кыахтаах бырааһынньык буолан, норуоттар икки ардыларынааҕы статустаах. Бу күннэргэ диэри тиийэн кэлбит саха норуотун сүрүн бырааһынньыга түүр омук төрүттээҕин  учуонайдар быһаарбыттар. Ыһыахха олоҕуран түүр норуоттарын сааскы үгэстэрин ситиһиилээхтик сөргүтүөххэ сөп диэн этилиннэ.

Семинар түмүгүнэн кыттааччылар этиилэри уонна сүбэлэри киллэрдилэр:

•              Ыһыаҕы киһи аймах материальнайа суох нэһилиэстибэтин репрезентативнай испииһэгэр киллэрэргэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын таһымыгар хамыыһыйаны тэрийэргэ, ити бырайыак олоххо киириитигэр туһуламмыт тэрээһиннэр былааннарын оҥорорго;

•              Научнай чинчийиилэргэ уонна музей кэллиэксийэтигэр олоҕуран, саха норуотун сиэрин-туомун, ойуутун-мандарын уонна бэлиэлэрин систиэмэлииргэ үлэни саҕалыырга;

•              Ыһыаҕы киэҥник тарҕатар сыаллаах:

      - «Энциклопедия традиционной культуры народов Якутии» үлэтин саҕалыырга;

      - Е.Н. Романова «Якутский праздник ысыах: истоки и    представления»  монографиятын (Новосибирскай, 1994), А.И. Гоголев  «Истоки мифологии и традиционный календарь» (Якутск, 2002) үлэтин хос бэчээттииргэ уонна «Ысыах Туймаады» кинигэни таһаарарга;

     -  Ыһыах туһунан документальнай киинэни устарга;

     - Кыраныысса таһыттан уонна Арассыыйаттан эксперт-учуонайдар кыттыылаах «Судьба национального праздника Ысыах (прошлое, настоящеее и будущее)» норуоттар икки ардыларынааҕы научнай конференцияны тэрийэргэ. Итини сэргэ семинарга уо.д.а. туһааннаах, кэскиллээх этиилэр киирдилэр.

Сонуннар

17.07.2025 | 08:57
Сурук киирдэ

Ордук ааҕаллар

Батыһыннара ыйар аналлаах Өлөөн буойуна — БатЫйа
Дьон | 10.07.2025 | 18:00
Батыһыннара ыйар аналлаах Өлөөн буойуна — БатЫйа
Батыйа позывнойдаах байыас билигин Украина Луганскай сиригэр Ийэ дойдубутун көмүскүү сылдьар. «Батыйа – батыһыннара ыйар, (указать направление)» диэн кини позывнойун суолтатын быһааран биэрбиттэрин, кырдьык да дии санаатым.  Кинини кытта дьиктитик кэпсэттибит. Тоҕо диэтэххэ кини олус уйан дууһалаах, кэрэни кэрэхсиир, айар үлэтин онно да сылдьан бырахпат – уруһуйдуур, уһанар, арааһы астыыр,...
Оҕуруот үлэтэ үчүгэй көрүүнү эрэйэр
Дьон | 04.07.2025 | 16:00
Оҕуруот үлэтэ үчүгэй көрүүнү эрэйэр
Кылгас сайыммыт барахсан сөрүүн тыалынан илгийэн, ардаҕынан балачча күндүлээн, бастакы ыйа ааһа оҕуста. Сайыҥҥы кэм тыа сирин, куорат да олохтооҕор оҕуруот, сибэкки үүннэриитин кытта ситимнээх.   Хаһыат бүгүҥҥү нүөмэригэр Дьокуускай куорат олохтооҕо, ХИФУ научнай-быыстапкалыыр комплексын инсектарийын сэбиэдиссэйэ Нюргуна Нюргуновна Килибееваттан оҕуруот көрүүтүгэр сүбэлэри ылыаҕыҥ: Баҕа санааттан саҕаламмыта Ис-испиттэн баҕаран туран 1990...
Былыргы чороон абылыыр күүһэ туохха сытарый?
Дьон | 04.07.2025 | 13:00
Былыргы чороон абылыыр күүһэ туохха сытарый?
Өбүгэ иһитин сөргүтүү үлэтэ утумнаахтык ыытыллар. Маныаха норуот маастардара улахан оруоллаахтар. Былыргы уустар ньымаларын хаҥатааччы уус Василий Лопатин бүгүн «Киин куорат» ааҕааччыларыгар  уус идэтигэр удьуордааһын, Ил Дархан Айсен Николаев үлэҕинэн оҥорбут чороонун туһунан кэпсиир, мас иһити харайыыга сүмэлээх сүбэтин үллэстэр.   – Үтүө күнүнэн, Василий Васильевич! Өбүгэттэн тардыллар ситим хас биирдиибит...
Кэлэр нэдиэлэҕэ «Работай в Якутии» ыччат бэстибээлэ күүтэр
Сонуннар | 08.07.2025 | 14:14
Кэлэр нэдиэлэҕэ «Работай в Якутии» ыччат бэстибээлэ күүтэр
От ыйын 16 күнүгэр Дьокуускайга СӨ Нэһилиэнньэ дьарыктаах буолуутугар судаарыстыбаннай кэмитиэтэ орто анал уонна үрдүк үөрэх кыһаларын бүтэрбит ыччаты «Работай в Якутии» бэстибээлгэ ыҥырар. Тэрээһин Үлэ кыбаарталыгар ыытыллыаҕа. Бэстибээл сыала — эдэр исписэлиистэри үлэ миэстэтинэн хааччыйыы, үлэ ырыынагар бэйэ миэстэтин булунарга көмөлөһүү. Бэстибээл алта араас хайысханан ыытыллыаҕа: #ПРО_ГЛАВНОЕ, #ПРО_РОДИНУ, #ПРО_РАБОТУ,...