13.12.2024 | 14:00

СФР үлэнэн хааччыйыы иһин субсидия аныыр

Ааптар: Татьяна Захарова-Лоһуура
Бөлөххө киир

Судаарыстыба нэһилиэнньэ кэккэ көрүҥ араҥатын үлэнэн хааччыйар туһугар РФ Биэнсийэҕэ уонна социальнай страховкаҕа пуондатын нөҥүө тустаах көрүҥҥэ киирсэр үлэтэ суохтары үлэҕэ ылар тэрилтэлэргэ – ол иһигэр кэмиэрсийэтэ суох тэрилтэлэр, биирдиилээн урбаанньыттар эмиэ хапсаллар –  субсидия көрөр. Субсидияны биэрии Быраабылата дойду бырабыыталыстыбата 2021 сыл кулун тутар 13 күнүгэр таһаарбыт 362 №-дээх уурааҕынан бигэргэммитэ. Кэлин онно эбии-көҕүрэтии киирбит.

Үөһэ ааттаммыт тэрилтэлэр нэһилиэнньэ ханнык категориятын үлэҕэ ыллахтарына, судаарыстыба субсидиятыгар хапсыахтарын сөп эбитий? Билсиэҕиҥ:

• РФ Үлэ кодексын (ТК) 81-с ыст. 1-кы уонна 2-с пууннарыгар үлэтэ суох хаалбыты үлэнэн хааччыйбыттар;

• Үлэлэриттэн ууратыллар туруктаах РФ гражданнарын эбэтэр ТК 77-с ыст. 5-с пуунугар олоҕуран, үлэнэн хааччыйааччылар икки ардыларыгар түһэрсиллибит сөбүлэҥ быһыытынан атын үлэҕэ, толорута суох үлэ эрэсиимигэр көһөрүллүбүт, хамнаһа төлөммөт тохтобулга эбэтэр төлөбүрэ суох уоппускаҕа ыытыллыбыт дьону ылбыттарга;

• Арассыыйаҕа быстах кэмҥэ куотан кэлэн олорорун туһунан сибидиэтэлистибэлээх биитэр “беженец” быһыытынан кэлбит, ол иннинэ Украина сиригэр-уотугар олорбут Украина гражданнара уонна гражданствота суох да дьону үлэҕэ ыллахтарына;

• Отутугар диэри саастаах ыччаты ыллахтарына;

• 2022 сыл олунньу 24 күнүттэн саҕалаан – ДНР, ЛНР уонна Украина, 2022 сыл балаҕан ыйын 30 күнүттэн ыла – Запорожье уонна Херсон уобалаһыгар байыаннай дьайыыга кыттыбыт,  көмөлөспүт уонна байыаннай сулууспаттан, үлэттэн босхоломмут   бойобуой дьайыы бэтэрээннэрин үлэнэн хааччыйдахтарына;

• ЛНР, ДНР публичнай былааһын быһаарыытынан, 2014 сыл ыам ыйын 11 күнүттэн саҕалаан, туһааннаах өрөспүүбүлүкэлэр Сэбилэниилээх күүстэригэр, народнай милииссийэлэригэр, байыаннай түмсүүлэригэр сулууспалаабыт, тустаах өрөспүүбүлүкэлэр уорганнарыгар үлэлээбит дьону ыллахтарына;

• СВО кыттыылаахтарын, ону тэҥэ СВО-ҕа сулууспалыы сылдьан эбэтэр онтон уурайан кэлэн баран, онно ылбыт эчэйиилэриттэн, СВО сулууспалыыр кэмнэриттэн саҕаламмыт ыарыыларыттан сэдиптээн суох буолбут дьон дьиэ кэргэннэрин чилиэннэрин ыллахтарына;

• РФ атын субъегыттан үлэлии кэлбит дойду гражданнара эбэтэр биир субъект иһигэр да буолбутун иһин, бастайааннай пропискалаах сириттэн 50 км итэҕэһэ суох ыраах сиргэ үлэлии кэлбит дьону үлэнэн хааччыйдахтарына;

• Олоҕурбут бэрээдэгинэн инбэлиитинэн билиниллибит дьону үлэҕэ ыллахтарына;

Ити аата, нэһилиэнньэ бу үөһэ суруллубут категориятыгар киирсэр үлэтэ суохтары үлэ миэстэтинэн хааччыйбыт тэрилтэ СФР-га субсидия ананарын туруорсар, сайабылыанньалаһар кыахтаах. Онуоха тэрилтэ туһааннаах гражданин үлэ дуогабарыгар олоҕуран, үлэлээн саҕалаабыт күнүттэн биир ЫЙ ааспытын кэннэ “Соцстрах” Кэлим интегрированнай иһитиннэрэр тиһиккэ сайабылыанньа ыытар. Ол эрээри оннук сайабылыанньаны ааһан эрэр “финансовай” сыл ахсынньы ыйын 15 күнүттэн хойутаппакка ыытыахтаах эбит. Иккиһинэн, сайабылыанньа күүһүрдүллүбүт квалификациялаах эбэтэр судургу да электроннай илии баттааһыннаах буолара ирдэнэр.

Оннук сайабылыанньаны тэрилтэ үлэтин-хамнаһын автоматизациялыырыгар туттар информационнай тиһигин туһанан эбэтэр СФР иһитиннэриини атастаһар сервиһин нөҥүө босхо туһаныыга сылдьар ПО көмөтүнэн ыытыан сөп.

Үлэһиккэ наадыйар тэрилтэ “Работа в России” Кэлим цифровой платформаҕа “Тус кэбиниэт” арынан, дьарыктаах буолуу сулууспатыгар сайабылыанньа ыытыахтаах. Ону кытта тэҥинэн туох идэлээхтэргэ наадыйалларын, туох дуоһунаска вакансия баарын туһунан иһитиннэриини эмиэ угар (Оччотугар дьарыктаах буолуу сулууспата үлэнэн хааччыйабын диэбит тэрилтэҕэ үлэһити таларыгар, буларыгар көмөлөһүөхтээҕэ этиллэр).

Дьэ, ол кэнниттэн тэрилтэ субсидия ананар тэрилтэлэрин реестиригэр киирэр гына, СФР-га сайаапка ыытыахтаах. Пуонда ол сайабылыанньаны тутан баран, үлэнэн хааччыйааччы тэрилтэ уонна үлэнэн хааччыллыбыт гражданнар дааннайдарын бэрэбиэркэлиир. Быһаарыы ылынар.

Бу маннык дьаһаныы иккис үтүө өрүтэ – үөһэ этиллибит, нэһилиэнньэ өйөбүлүнэн туһаныахтаах араҥата үлэ булунар кыаҕа биллэ улаатар.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Хатас нэһилиэгэ үбүлүөйдээх ыһыаҕын Ойуу Хатыҥ  сиригэр ыытта
Сонуннар | 22.06.2025 | 15:03
Хатас нэһилиэгэ үбүлүөйдээх ыһыаҕын Ойуу Хатыҥ сиригэр ыытта
Бу дьиктилээх кэмнэргэ, сардаҥалаах сайыҥҥы күннэргэ күөххэ үктэммит, санныттан хаары түһэрбит киһи эрэ барыта сүргэтэ көтөҕүллэр, сүрэҕэ сүр күүскэ битигириир, сылы быһа тикпит мааны таҥаһын таҥнар, хамсаатар эрэ үрүҥ көмүһүн  күҥҥэ күлүмүрдэтэр, алтан чуораанын чугдаардар, уохтаах кымыһынан утахтанар, үтэһэлээх этинэн күндүлэнэр туоната – ЫҺЫАХ! Дьэ, манна буоллаҕа ахтылҕаннаах алтыһыы, үөрүүлээх...
Тааттаҕа Кыайыы ыһыахтара хайдах тэриллибиттэрэй?
Сонуннар | 19.06.2025 | 10:00
Тааттаҕа Кыайыы ыһыахтара хайдах тэриллибиттэрэй?
Таатта улууһун муниципальнай архыыбыгар харалла сытар сэдэх докумуоннарга олоҕуран, 1944-1945 сс. Кыайыы ыһыахтара хайдах  тэриллибиттэрин билсиэҕиҥ. Бу сырыыга Улуу Кыайыы 80 сылынан, ааспыты эргитэ, Кыайыы ыһыахтарын сырдатарга сананныбыт.   Бастакы докумуону көрүөххэ (оччотооҕу кэм суруйуута уларытыллыбата, хайдах баарынан бэчээттэннэ): Протокол №28. Очередного заседания Исполкома  Таттинского РСДТ. От 20 мая 1944 г.”...
Саргылана Слепцова: «Хаһан эрэ утуйан хаалбыт иэйиибин уһугуннарда...»
Дьон | 12.06.2025 | 16:00
Саргылана Слепцова: «Хаһан эрэ утуйан хаалбыт иэйиибин уһугуннарда...»
Олорор эйгэбитин киэргэтэр дьон олохпутун сырдаталлар, кэҥэтэллэр. Кинилэр нарын куоластарынан, уус тылларынан, уран оҥоһуктарынан биһигини угуттууллар, үөрдэллэр. Бүгүҥҥү нүөмэрбитигэр биир оннук киһи – СӨ Куукула оҥорооччуларын сойууһун чилиэнэ, уус-уран оҥоһук маастара Саргылана Слепцова хараҕы сылаанньытар, дууһаны кынаттыыр дьарыгын туһунан кэпсэтиэхпит.  – Самаан сайын салаллан кэлбитинэн, Саргылана Живкустовна! Сэһэргэһиибитин саха дьонун...
Сыдьаайа: «Хайдахтаах да уустук түгэҥҥэ сырдык туруккун ыһыктыма!»
Дьон | 11.06.2025 | 10:00
Сыдьаайа: «Хайдахтаах да уустук түгэҥҥэ сырдык туруккун ыһыктыма!»
«Талааннаах киһи барытыгар талааннаах» диэн мээнэҕэ эппэттэр. Бүгүҥҥү дьоруойбут, кырдьыга да, барытыгар дьоҕурдаах ийэ, эбэ, кэргэн, дьүөгэ. Баайар, иистэнэр, амтаннаах ас да астыыр. Уһанан да ылыан сөп, оннооҕор түннүк өстүөкүлэтин тарбаҕынан эрэ кээмэйдээн сөрү-сөп гына быһан олордоро. Эдэригэр тэлэбиисэри, магнитофоннары кытта өрөмүөннүүрэ үһү. Туруорар үҥкүүтүн муусукатын бэйэтэ сааһылаан, “нарылаан” быһан,...