Ылдьаа Скрябин

Илья Ильич Скрябин Мэҥэ Хаҥалас ытык Төҥүлүтүн төрүт олохтооҕо. Тоҕус оҕолоох, ол иһигэр, аҕыс уоллаах, биир кыыстаах буойун-фронтовик, снайпер Илья Алексеевич уонна Марфа Николаевна Скрябиннар холкуостаах дьиэ кэргэн сэттис оҕолоро. Оҕолор тыа сирин үлэтигэр эриллэн, от-мас үлэтигэр буһан-хатан, спорду өрө тутан, сүүрэн-көтөн, мээчиктээн, билисэпиэттээн, күүс-күдэх көрүҥнэринэн дьарыктанан улааппыттара. Убайдара Николай Скрябин атах оонньуутугар спорт маастара буолбута. Ылдьаа убайдарын батыһан, оройуонугар, өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр спортсмен буола үүммүтэ-сайдыбыта. Нэһилиэгэр, оройуонугар үчүгэй саахымаччытынан, быһый атахтааҕынан биллибитэ. Түргэн-тархан хамсаныылардаах ыччат-уол, баскетболга утарсааччыларыгар таба туттарбакка, элбэх таба быраҕыыларынан оройуон бастыҥ оонньооччутун аатын ылбыта. Маҥнайгы кылаастан бииргэ үөрэммит, мээчиксит, спортсменка бэрдэ Паша кыыстыын – кэлин Парасковья Васильевналыын сүрэхтэрин холбоон, ыал буолбуттара.

Гражданскай ытык иэһин толорон аармыйаҕа сулууспалаан, Саха судаарыстыбаннай университетыгар геолог идэтигэр үөрэнэр сылларыгар Валерий Пантелеймонович Кочневка сүүрүүнэн дьарыктаммыта уонна 1974 сыллаахха Саха АССР норуоттарын сайыҥҥы 7-ис Спартакиадатыгар 200, 400 м сүүрүүлэргэ уонна 4х400 м эстафетаҕа спартакиада чөмпүйүөннэрин үрдүк ааттарын ылаттаабыта. Урал, Сибиир, Орто Азия Универсиадаларын сүүрэр суолларын финалиһа.

Спорду, чөл олоҕу өрө тутар, олоххо ураты көрүүлээх-истиилээх, дойдутун ис-сүрэҕиттэн таптыыр дириҥ патриотическай өйдөөх-санаалаах эдэр киһи үлэтин оройуонун комсомолуттан саҕалаабыта. Нэһилиэгин сэбиэтин бэрэссэдээтэлинэн талыллыбыта. Хамсатыылаах дьаһаллары ылаттаабытынан барбыта. Арыгылааһыны утары охсуһууну тэниппитэ. Күрэхтэһиилэр көхтөөхтүк ыытыллар буолбуттара. “Күүстээх Дэһээккин” аатын үйэтиппитэ. “Pаnаsоniк”, “Sony” видеокамераларынан устан, тыа сирин спордун күүскэ пропагандалаабыта. Ордук мас тардыһыытын, волейболу, хайыһар спордун кыайа-хото туппута. Эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһарынан, ыытыллар дьаһаллара мэлдьитин үрдүк тэрээһиннээхтик бараллар. Өрө күүрүүлээхтик кэпсиир, күлүүлээх сытыы түгэннэри таба кыбыталаан, көрөөччүлэр сүргэлэрин көтөҕөн, бар дьонун тапталын ылбыта. “Дыгын оонньууларыгар”, өрөспүүбүлүкэ чемпионаттарыгар кэпсээтэҕинэ, күрэхтэһиилэр таһымнара үрдүүргэ дылы буоллаллара, күүтүллэр-кэтэһиллэр куолаһынан буолбута. Олимпийскай оонньуулартан, аан дойду, Европа чемпионаттарыттан Саха араадьыйатыгар быһа биэриилэри оҥортуура.

Бүгүҥҥү уонна урукку мас тардаһыытын туһунан, мас тардыһыыта билигин улахан сайдыыны ылбытын, аҕыйах хонуктааҕыта түмүктэммит абсолютнай чемпионаты көрөн астыныыны-дуоһуйууну ылбытын санаата көтөҕүллэн кэпсиир. Тэҥ баайыылаах, күүстээх-уохтаах, киһи хараҕа туолар бөдөҥ көрүҥнээх уолаттара “интригалаах”, олус кыраһыабай киирсиилэри көрдөрбүттэрин, Эрчим Баппаҕай кыайбытын, “шоу” курдук ыытан, күүркэппит буоллар, “һуу-һаа” диэххэ  диэн санаатын үллэстэр.  

Билигин Ылдьаа Ылдьыыс Тааттаҕа буолар Манчаары Оонньууларыгар бэлэмнэнэр. Өйүн-санаатын саха спордун көрүҥнэрин түмэн көрдөрөр, статистическай матырыйааллардаах улахан кинигэ суруйуутугар үлэлэһэр.

Саха спордун көрүҥнэрин кэпсиир, сырдатар үлэни олоҕун аргыһа, үлэтин сүрүн идэ оҥостуммут Ылдьаа Ылдьыыс Скрябини 2024 сылы түмүктүүр “Чөмпүйүөннэр баалларыгар” “Спорка сулууспалааһын” номинация лауреата буолбутунан эҕэрдэлиибит, Саҥа 2025 сылга ситиһиилэри, чэгиэн-чэбдик туругу баҕарабыт!