Ыам ыйыгар киирэр сокуоннар

Ыам ыйын 1 күнүттэн үпкэ-харчыга, гражданскай эппиэтинэскэ уо.д.а. сыһыаннаах федеральнай сокуоннарга кэккэ уларыйыылар киирдилэр. Ол туһунан Госдуумаҕа иһитиннэрбиттэрин таһаарабыт.

Ким биэнсийэтэ үрдүөй?

Бу ыйга биэнсийэҕэ улахан уларыйыы, индексациялааһын оҥоһуллара былааннаммат.

Ол эрээри сорох биэнсийэлээхтэргэ кыра эбиллии баар буолуо. Ол курдук, муус устар ыйга 80 саастарын туолбут дьон ыам ыйыттан үрдэтиллибит биэнсийэни ылыахтара. Ол эбэтэр, биэнсийэҕэ киирэ сылдьар фиксированнай төлөбүрдэрэ икки төгүл улаатыа. Кээмэйэ – 8907,70 солк. 17 816 солк. диэри. Маны тэҥэ муус устарга бастакы группалаах инбэлииккэ тахсыбыт дьон эмиэ бу  фиксированнай төлөбүрдэрэ икки бүк улаатыа.

Муус устар ыйга үлэлэриттэн тохтообут биэнсийэлээхтэр бу иннинэ куоттарбыт индексациялара учуоттанан, биэнсийэлэрэ эмиэ биллэ үрдүө. Маны сэргэ гражданскай авиация көтөр экипаһыгар эбэтэр чох бырамыысыланнаһыгар үлэлээбит дьоҥҥо сорохторугар биэнсийэлэрэ эмиэ үрдүүрэ күүтүллэр.

Оҕо босуобуйатын көрүүгэ уларыйыылар

Ыам ыйын 15 күнүттэн босуобуйа ыларга дьиэ кэргэн дохуотун суоттааһыҥҥа сыллааҕы көрдөрүү буолбакка, 3 эбэтэр 6 ыйдааҕы көрдөрүү учуоттаныаҕа.

Чопчу хас ыйдаах дохуот көрдөрүүтэ ирдэнэрин босуобуйа көрүҥүттэн быһаарыахтара. Бу соторутааҕыта эрэ дохуота кыччаабыт дьиэ кэргэҥҥэ босуобуйа ананыытын түргэтэтэргэ көмөлөһүө. Бу иннинэ дьиэ кэргэн дохуота МРОТ кээмэйин аҕыйах да солкуобайынан куоһарар буоллаҕына, төлөбүр көрүллүбэт этэ. Билигин маннык МРОТ боруогуттан кыл мүччү да тахсар дохуоттаах дьиэ кэргэн босуобуйа ылар кыахтаныа. Боруогу куоһарыыга төһө кээмэйдээх суума көҥүллэнэрин бырабыыталыстыба быһаарара күүтүллэр.

Харчыны ыытыыга хааччах баар буолуо

Ыам ыйын 30 күнүттэн, түөкүннээһини бохсор соруктаах, баан счетун арыйбакка эрэ харчыны ыытыы 100 тыһ. солк. хааччахтаныа. Мантан элбэх сууманы ыытарга счету арыйыы уонна бэйэни бигэргэтии (идентификациялааһын) ирдэниэ.

Суол быраабылатын кэһии иһин сорох ыстараап үрдүө

Ыам ыйын 1 күнүттэн светофор кыһыл уотугар айаннааһыҥҥа көрүллэр ыстараап 2,5 төгүл улаатта: быраабыланы кэспит суоппар 1000 солк. оннугар 2500 солк төлүө.

Оттон утары балаһаҕа тахсыбыт суоппар 5000 солк. оннугар 7000 солк. ыстарааптаныа. Сатыы дьон туоруур суолугар тохтооһун иһин ыстараап 3 төгүл улаатан 3000 солк. тэҥнэһиэ.

Бу быраабылалары кэһиини фиксациялыыр автоматическай тиһик (кэтиир камера) бэлиэтиэ.

Элимиэҥҥэ иэстээхтэр аһаҕас испииһэктэрэ тахсыа

Бу испииһэккэ элимиэни төлөөбөккө административнай уонна холуобунай эппиэтинэскэ тардыллыбыт, суут бириистэптэрин көрдөбүлүгэр киирбит дьон ааттара киириэ.

Ол курдук, сокуоннай сааһын туола илик эбэтэр сокуоннай сааһын туолбут эрээри доруобуйаларын туругунан үлэлиир кыаҕа суох оҕолору уонна төрөппүттэри көрүү-харайыы иһин элимиэни төлүүртэн куотунар дьон ааттара анал аһаҕас реестргэ киириэ. Бу электроннай докумуоҥҥа иэстээх киһи толору аата, төрөөбүт күнэ-дьыла, миэстэтэ уонна иэһин кээмэйэ ыйыллыа, ону ким баҕарар киирэн көрөр кыахтаныа.

Маннык информацияны суут бириистэптэрин федеральнай сулууспата судаарыстыбаннай уорганнартан, пуондалартан уонна тэрилтэлэртэн ылыа. Инньэ гынан иэстээх киһи үлэҕэ киирэригэр, хамсаабат баайы-дуолу атыылыырыгар ыарахаттары көрсүөн сөп.

Кирэдьиит историятын ис хоһооно судургутуйуо

Киһи кирэдьиити туһаммытын туһунан историятыгар төрөөбүт миэстэтэ ыйыллыбат буолуо. Ыам ыйын 9 күнүттэн кини кирэдьиит ылбыт историятыгар толору аата, төрөөбүт күнэ-дьыла, пааспарын, ИНН уонна СНИЛС-ын эрэ дааннайдара хаалыахтара.

Толору хааччахтааһын оннугар лимиттээһин

Бу ыйтан баан РФ Киин баанын базатыгар саарбах эпэрээссийэни оҥорууга уорбаламмыт, ол эрээри холуобунай дьыала тэриллибэтэх баан карталаахтары блокировкалыа суоҕа.

Ол оннугар харчы ыытарга ыйга 100 тыһ. солк. диэри лимити туруоруохтара. Бу бэйэлэрин буруйдарынан буолбакка, түөкүттэр дааннайы уорууларын түмүгэр аата «алдьаммыт» дьоҥҥо көмөлөөх буолуо. 

Квалификациялаах инвестор статуһун ылыыга уларыйыылар

Ыам ыйын 23 күнүттэн квалификациялаах инвестор статуһун ыларга ирдэнэр киритиэрийдэр уларыйыахтара. Баайга-дуолга, дохуокка ирдэбиллэри таһынан киһи үөрэҕин, үлэҕэ уопутун, эргиэҥҥэ баар эргиирин уонна үп-харчы ырыынагар квалификациятын учуоттуур буолуохтара.

Сорох табаардар ирдэбил маркировкаланыахтара

Ыам ыйын 1 күнүттэн туох баар бэлэм упаковкаламмыт снек бородууксуйалар (аччыктааһыны уталытарга чэпчэки көрүҥ астар): чипсылар, начостар, сухариктар, гренкэлэр, кукуруза палочкалара, хлебцылар уонна бэлэм попкорннар анал марка бэлиэлэниэхтэрэ. Маны таһынан косметика уонна бытовой химия сорох көрүҥнэрэ эмиэ маркировкаланаллара күүтүллэр.

Киһи тус дааннайын харыстааһын күүһүрдүллүө

Ыам ыйын 30 күнүттэн киһи туһунан дааннайдары тарҕаппат миэрэлэргэ күүһүрдүү киириэ, ирдэбил кытаатыа. Ол курдук, киһи тус информациятын тарҕаппыт хампаанньаны ыстарааптааһын кээмэйэ улаатыа. Дааннайы маассабайдык тарҕатыы иһин, тарҕаммыт информация кээмэйиттэн көрөн, юридическай сирэй 15 мөл. солк. диэри ыстарааптаныан сөп. Гражданин биометриянан бэрэбиэркэни барартан аккаастаннаҕына, дуогабары түһэрсибэт, толорбот уонна итинэн сылтахтанан судаарыстыбаннай эбэтэр муниципальнай өҥөнү оҥорбот  буолуу иһин административнай эппиэтинэскэ тардыллыы, ыстараап баар буолуо.

Гражданнарга ыстараап суумата 2-6 тыһ. солкуобайтан 10-15 тыһ.солк. диэри, оттон тэрилтэлэргэ 60-100 тыһ. солкуобайтан 300-500 тыһ. солк. диэри үрдүө. Бу сокуону кэһии хатыланар түгэнигэр ыстараап кээмэйэ өссө элбиэ.

Атын дойду ааҕына ааттаныы судургутуйуо

Ыам ыйын 2 күнүттэн «иноагент» ааты ылыы судургутуйда. Биһиги дойдубут кыттыбат норуоттар икки ардыларынааҕы быһаарыыларга көмөлөһөр, үлэлэһэр дьону атын дойду ааҕынынан ааҕыахтара. Арассыыйаҕа куттал суох буолуутун утарар хайысхалаах үлэлээх атын дойду судаарыстыбаннай уорганнарыгар көмөлөһөр, дойду байыаннай-тэхиньиичэскэй үлэтин туһунан сибидиэнньэлэри хомуйар, ол иһигэр ити үлэҕэ сокуоннай саастарын туола илик оҕолору туһанар дьон «иноагент» статустаныахтара.

Байыаннай дьайыы бэтэрээнэ ааты ылыы кэҥэтиллиэ

Ыам ыйыттан Арассыыйа территориятыгар саба түһүүнү төттөрү охсууга кыттыбыт байыастар «байыаннай дьайыы бэтэрээнэ» эбэтэр «байыаннай дьайыы инбэлиитэ» статуһу ылар бырааптаныахтара. Бу сокуон бастакы уочарат Курскай уобалаһын көмүскээччилэргэ туһаайыллар. Бу иннинэ кинилэр террористическай дьайыыны утарылаһааччылар диэн статустаах буоланнар, бэтэрээҥҥэ көрүллэр чэпчэтиилэри туһанар бырааптара суоҕа.

Билигин байыаннай дьайыы буолар сиригэр ыкса баар, Арассыыйа сиригэр-уотугар саба түһүүнү утарыласпыт байыаннай сулууспалаахтар, быраабы араҥаччылыыр уорганнар үлэһиттэрэ, баһаарынайдар, байыастар баҕа өттүнэн тэриллиилэрэ, о.д.а. анал байыаннай дьайыы бэтэрээнэ эбэтэр инбэлиитэ статуһу ылан, көрүллэр көмөнү, чэпчэтиини туһанар бырааптаныахтара.

Арассыыйаҕа киллэриллэр үүнээйи аһы хонтуруоллааһын кытаатыа

Ыам ыйын 9 күнүттэн Арассыыйаҕа аҕалыллар «подкарантиннай» диэҥҥэ киирэр үүнээйи аһы антах өссө тиэйэн ыытыахтарын иннинэ бэрэбиэркэлиир буолуохтара.

Сорох түгэҥҥэ үүннэриллэр миэстэтигэр көрүөхтэрэ. Бородууксуйаҕа буортулаах пестицид, агрохимикат тобоҕо суох буолуутун быһаарар атын дойду лабораторияларыгар компетенцияларын бэрэбиэркэлиир анал аудит киллэриллиэ.  

Кэлим эксээмэни туттарыы ыам ыйын 23 күнүттэн саҕаланыа

Оксуоланы бүтэрээччилэр БКЭ-ҕэ бастакынан история, литература уонна химия эксээмэннэрин туттарыахтара. Оттон ыам ыйын 27  күнүгэр математиканы, 30 чыыһылаҕа – нуучча тылын. Бэс ыйын 2 күнүгэр обществознание уонна физика эксээмэннэрэ былааннаналлар. Оттон бэс ыйын 5 күнүгэр – биология, география уонна суругунан омук тыла.

Утилизацияҕа диэн тутуллар төлөбүрү ааҕыы уларыйда

Ыам ыйыттан Евразия экэнэмиичэскэй сойууһугар киирэр дойдулартан (ЕАЭС) аҕалыллыбыт массыыналар «утильсборга» туттарар төлөбүрдэрин кээмэйин атыннык ааҕыахтара.

Массыына иһин төлөнөр «утильсбор» кээмэйэ урукку курдук массыына аҕалыллыбыт дойдутугар сыанатыттан буолбакка, Арассыыйа ырыынагар баар маныаха ханыылыы массыыналар сыаналарыттан тутулуктаныа. Минпромторг массыыналар мааркаларынан, оҥоһуллубут сылларынан көрөн орто сыананы ыйар испииһэгэ тахсара күүтүллэр. Бу дааннай кыбартаал аайы саҥардыллыа. Билиҥҥитэ бу уларыйыы массыынаны атын дойдулартан киллэрэн атыылыыр дьарыктаах юридическай сирэйдэри эрэ таарыйыа.

ОКВЭД-ка блогердар дьарыктарын кодировката киирдэ

Экономическай үлэ көрүҥнэрин уопсай Арассыыйатааҕы классификаторыгар (ОКВЭД) блогердарга аналлаах кодировкалар киирдилэр.

- 70.21.1 «Социальнай ситими туһанааччы информацияны тарҕатар үлэтэ»;

- 70.21.9 «Уопсастыбаннаһы кытта ситим эйгэтигэр о.д.а. үлэ»; 

- 73.11.1 «Социальнай ситими туһанааччы рекламаны тарҕатыыга үлэтэ»;

- 73.11.9 «Реклама ааҕыныстыбатын о.д.а. үлэтэ».

Инньэ гынан блогердар бэйэлэрэ кэлим судаарыстыбаннай реестргэ урбаанньыт (ЕГРИП) эбэтэр юридическай сирэй (ЕГРЮЛ) быһыытынан регистрацияламмыт дааннайдарыгар эбии ОКВЭД кодун киллэрэллэрэ ирдэниэ. Бу дааннайы киллэрбэтэх блогер нолуокка чэпчэтиини туһанарыгар уонна судаарыстыбаннай сакааска кыттарыгар ыарахаттары көрсүөн сөп.