Василий Олесов: «Киһи бэйэтигэр табыгастааҕын көрөн уонна сөбүлээн үлэлиэхтээх»

Саха дьоно тутууга дьоҕурдаахтарын, уурбут-туппут курдук туттунуулаахтарын элбэхтэ хатылыы барбакка, билигин дьэндэйэр аныгылыы технологиянан оҥоһуллубут тутуулары бэйэбит дьоммут ылсан кыайа-хото үлэлии сылдьар холобурдарыгар да көрүөхпүтүн сөп. 
Тутуу технологията сайдан, билигин араас матырыйаал үксээбит кэмигэр, кэми кытта тэҥҥэ хардыылаан, саҥа ньымалары баһылаан иһэрбит олохпутун чэпчэтэр, табыгастаах оҥорор. Урукку кэмҥэ саха тутуу биригээдэтэ тарбахха баттанар эбит буоллаҕына, билигин бу эйгэҕэ бэйэ дьыалатын арынан үлэлии-хамныы сылдьар дьоммут элбээн тураллара үөрдэр.
«Киин куорат» бүгүҥҥү таһаарыытыгар маннык тутуунан дьарыгырар биригээдэлээх эдэр урбаанньыт  Василий Олесов ыалдьыттыыр.

– Василий Александрович, бэйэҕин уонна тэрилтэҥ туһунан билиһиннэр эрэ.

– Мин бэйэм Уус Алдан улууһуттан төрүттээхпин. Сүрүннээн тимир каркаастаах сэндвич панелларынан гараас тутар дьарыктаах тэрилтэлээхпин. ХИФУ инженернэй-техническэй факультетыгар үөрэммитим. Урбаанньыт быһыытынан 2024 с. үлэлээн саҕалаабытым. Ол иннинэ чааһынай биригээдэҕэ үлэлии сылдьыбытым. Онтон бэйэ дьарыктаах (самозанятай) буолан үлэлээбиппит. Билигин улахан тутуулары ылсар буолан, ИП арыммыппыт.

– Сакаас сылы эргиччи киирэр дуо? Үлэ ордук дьыл ханнык кэмигэр элбиирий?

­– Саха сирин усулуобуйатыгар тутуу дьыл кэмиттэн улахан тутулуктаах буолан, үгүс сакаас сайыҥҥы кэмҥэ киирэр. Оттон кыһыҥҥы өттүгэр үлэ биллэрдик аҕыйыыр. Ол эбэтэр сүрүн үлэ дьыл сылаас кэмигэр ыытыллар.

– Биригээдэҕитигэр билигин хаскытый?

– Биригээдэбитигэр сүрүннээн биэс буолан үлэлиибит: икки сварщик, икки силиэсэр уонна бэйэм маастарынан сылдьабын. Билигин Павлов Георгий, Павлов Григорий,  Слепцов Сергей, Хлебников Вячеслав буолан үлэлиибит.

– Үлэһиттэриҥ бастайааннайдар дуо? Кэмиттэн кэмигэр, уоппуска эҥин кэмигэр кэлэн үлэлээччилэр бааллар дуу?

– Эппитим курдук, тутуу үлэтэ сезонунан уларыйа сылдьар. Инньэ гынан, кыһын сакаас аҕыйыыр кэмигэр бииргэ үлэлиир биригээдэм дьоно ыраах улуустарга таһаҕас таһыытынан дьарыгыраллар.

– Сүрүннээн тугу тутаҕыт?

– Сүрүн тутуубут диэн, этэн аһарбытым курдук, сэндвич гараастары тутабыт, тимир каркаастары оҥоробут. Маны таһынан производственнай базалары, ыскылааттары тутабыт.

– Тутуу матырыйаалын бэйэҕит булаҕыт дуу, сакаасчыт бэйэтэ дуу?

– Сакаас ыллахпытына, бастаан барытын суоттаан-учуоттаан, сакаасчыкка бырайыагын оҥорон биэрэбит. Сакаасчыт онон сирдэтэн бэйэтэ көрөн матырыйаалын булунар. Оннук гыннаҕына кини ороскуота да биллэ кыччыыр.

– Саҥа сыл үүннэҕин ахсын тутуу матырыйаалыгар сыана үрдүүр  үгэстээх. Оттон эһиги өҥөҕүт сыаната үрдээтэ дуо?

– Сылын аайы, биллэн турар, сыана барыга бары үрдүү турар. Ол эрээри биһиги өҥөбүт сыанатын билиҥҥитэ уларыппакка тутан олоробут.

– Аныгы кэм тутуу матырыйаалларын арааһа олус элбэх. Холобур, гарааһы туттарга ордук бары өттүнэн табыгастаах, сыанатынан даҕаны, бөҕөтүнэн даҕаны, диэн туох матырыйаалы ааттыаҥ этэй?

– Бэйэм көрүүбэр олоҕурдахпына, тимир каркаастаах сэндвич панель гараастар үйэлээх да, сылаас да буолаллар. Саха сирин тымныытыгар маннык гарааһы туттар олус табыгастаах дии саныыбын.

– Тутуу эйгэтигэр сакааһы ылыы төһө конкуренциялааҕый? Сакаасчыттары хайдах дөбөҥнүк булуохха сөбүй?

– Сакаас ыларбытыгар атын тутуу тэрилтэлэрэ уонна матырыйаалы оҥорор тэрилтэлэр биһиэхэ күүс-көмө буолаллар. Бэйэбит рекламабыт “Doska-Ykt.Ru” уонна “Юла” диэн анал сыһыарыыларга өрүү баар. Хомойуох иһин, атын социальнай ситимнэргэ билиҥҥитэ суохпут.  Маны таһынын урукку сакаасчыттарбыт биригээдэбитин дьоҥҥо кэпсээн, “рекламалаан”, дьон истиһэн эрийэн кэлэллэр.

– Килийиэни кытта тапсан үлэлииргэ туох сатабыл ирдэнэрий?

­– Бастатан туран, сакаасчыт үлэни астынарын курдук үлэлиибит, куруук үрдүк таһымнаахтык тутабыт. Үөрүөхпүт иһин, бу күҥҥэ диэри биир да килийиэммит үлэ түмүгүн астыммат буолуутун биллэрэ илик диэххэ сөп.

­– Саамай улахан кээмэйдээх ылсыбыт үлэҥ туох этэй?

– Эрдэ атын биригээдэни кытта үлэлиир кэммэр  “Додо Пицца” тэрилтэҕэ икки улахан морозильник ыскылааты туппуппут. Ону тэҥэ түннүк оҥорор “Окна.ру” тэрилтэҕэ производственнай базаларын тутан биэрбиппит. Оттон быйыл кулун тутар ыйга 1000 кв. миэтэрэ иэннээх хотон тутуутун ылсыахтаахпыт. Онно үлэбитин бэрт сотору саҕалаары сылдьабыт.

– Бэйэ дьыалатынан дьарыгырар тэрилтэҕэ үлэлиирдээҕэр тугунан ордук дии саныыгын?

­– Үлэни киһи бэйэтигэр табыгастааҕын көрөн уонна сөбүлээн үлэлиэхтээх дии саныыбын. Судаарыстыбаннай тэрилтэҕэ үчүгэйэ диэн хамнастара сезонтан тутулуга суох бигэ (стабильнай) буолар. Оттон тутуу эйгэтигэр хамнас сезонунан араастаһар, этэн аһарбытым курдук, кыһыҥҥы кэмҥэ үлэ суоҕун кэриэтэ. Ол эрээри маннык үлэлиири, миэхэ ордук табыгастаах буолан, ордоробун.

– Төрдүгэр уустар, тутааччылар бааллар дуо?

– Төрүттэрим бары уус дьон. Эһэм бэйэтин эргин Маастар Баһылай диэнинэн биллэр киһи этэ. Элбэх тутууга үлэлээбит, суол оҥоруутугар кытта сылдьыбыт киһи. Бука, сэрэйдэххэ, ону батыһан, удьуордаан, тутууну сүрүн дьарык гына таллаҕым.

– Тутуу үлэтин ылсыан баҕалаах дьоҥҥо тугу сүбэлиэҥ этэй?

– Тутуу үлэтин ылсаары гынар дьоҥҥо сүбэлиэм этэ: киһи сатыырын чахчы баҕалаах киһи кыайа тутар. Сүрүнэ үлэҕэ бэриниилээх буолуохха наада. Кыра табыллыбат аайыттан толлубакка, иннигит диэки баран иһиҥ. Ылсар үлэҕитин хаһан баҕарар кэмигэр бүтэрэргэ кыһаныҥ. Оттон бу эйгэҕэ үлэлии-хамсыы сылдьааччыларга үтүө санаалаах сакаасчыттары, көнө суоллаах, бөҕө-таҕа үстүрүмүөннэри баҕарабын.

– Василий Александрович, үлэ киһитэ быыс булан сэһэргэһэн ааспыккар махтал буоллун. Таба тайанан ылсыбыт тутууҥ үлэтигэр үгүс сакаас киирэ турдун, үлэ түмүгэ өрүү кэрэхсэллээх буоллун.

Хаартыскалар:
Дьоруой тус архыыбыттан