Валентина Ефремова: «Эдэр көлүөнэм туһугар олус долгуйабын»

Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа 101 саастаах Валентина Васильевна Ефремова – өлөллөрүн-тиллэллэрин кэрэйбэккэ кыргыспыт, Улуу Кыайыыны уһансыбыт көлүөнэ чаҕылхай бэрэстэбиитэлэ.
Ефремова Валентина Васильевна олоҕо толору тургутуулаах. Аҕа дойду Улуу сэриитин уотунан ааспыт, тапталынан уонна эрэл кыымынан толору дьыл-хонук –кини хорсунун уонна тулуурун туоһута.
Валентина Васильевна тохсунньу 8 күнүгэр 1924 сыллаахха Вышний Волочек куоракка Путиловскай завод үлэһитин дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ. Кини сэрии иннинэ муора байҕалын устун ыраах айанныыр штурман буолар баҕалаах этэ, ол гынан баран сэрии кини былаанын уларыппыта.
Вышний Волочек фронтан чугас баара. Ол иһин, сэрии саҕаланаатын кытары, хомсомуоллар, Пионер дьиэтигэр мустан, ыстаап тэриммиттэрэ. Валентинаны атын хомсомуоллары кытта тааҥканы тохтотор ханаабалары хаһарга анаабыттара. Кыысчаан ити үлэ бүппүтүн кэннэ хомсомуол путевкатынан «Кыһыл Кириэс» куурустарыгар полевой усулуобуйаҕа бастакы көмөнү оҥорорго үөрэммитэ уонна, баара-суоҕа 17-лээх, сааһын ситэ илик эдэр кыыс, бэйэтэ тылланан фроҥҥа барбыта. Кини онно 4-с ударнай аармыйа 167 №-дээх кылаабынай эвакуационнай приемнай пуунугар үлэлээбитэ.
Сэрии ыар бириэмэтигэр, күн ахсын өлүү-сүтүү кэмигэр, суһал көмө фроҥҥа улахан суолталаах, наадалаах этэ. Сандружинница Валентина Ефремова медицинскэй үлэһит эрэ буолбакка, сэриигэ Олох бэлиэтэ, Эрэл кыыма буолбута.
Эвакуационнай киин састаабыгар Валентина Васильевна, ньиэмэс сөмөлүөттэрэ буомбалыылларын аахсыбакка, өрүү бааһырбыт дьоҥҥо бастакы көмөнү оҥороро. Кини 4-с ударнай аармыйаны кытта Москваттан Кенигсберг куоракка диэри медицинскэй сулууспа сержанын званиетын сүгэн тиийбитэ. Сэрии бүппүтүн да кэннэ бэйэтин баҕатынан илин сулууспалаабыта. Аан дойдуну атыйахтыы аймаабыт Аҕа дойду Улуу сэриитин Валентина Ефремова Япония бэриммитин кэнниттэн Алма-Ата куоракка түмүктээбитэ.
1943 сыллаахха Валентина Васильевна бааһырбыт старшай лейтенант Владимир Горловы харайар. Бу көрсүһүү кинилэр олохторун холбуо диэн санаата да суох этэ. Ол курдук, сэрии алдьархайын кэмигэр Дьылҕа Хаан Валентина Васильевнаҕа олоҕун аҥаарын бэлэхтээбитэ. Кинилэр 1947 сыллаахха ыал буолан, 56 сыл дьоллоохтук, өйдөһөн-өйөһөн бииргэ олорон, үс оҕону иитэн-үөрэтэн улаатыннарбыттара.
1971 сыллаахха Доруобуйа харыстабылын министерствота Владимир Ивановиһы Саха сиригэр тииһи эмтиир кииҥҥэ үлэҕэ аныыр. Кэлин Дьокуускайдааҕы Медицинскэй колледжка преподавателинэн стоматология отделениетыгар үлэлиир. Владимир Иванович 2003 сыллаахха олохтон туораабыта. Кини аата «Кыайыы саллаата» мемориалга үйэтитиллибитэ.
Валентина Васильевна Дьокуускай куораттааҕы «Катюша» фронтовик дьүөгэлэр кулууптарын чилиэнэ. Кини Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бочуоттаах бэтэрээнэ, Аҕа дойдуну көмүскүүр сэрии II-с истиэпэннээх уордьанынан; «За боевые заслуги», «Дочери Отчизны», «За освобождение Белоруссии», «За победу над Германией», «За патриотическое воспитание среди молодежи» мэтээллэринэн; «Отличник санитарной службы», Саха Өрөспүүбүлүкэтин «За вклад в развитие Республики Саха (Якутия)», «Гражданская доблесть», «Үйэ саас» бочуоттаах бэлиэлэринэн наҕараадаламмыта.
2024 сыллаахха сэтинньигэ 2 №-дээх Өрөспүүбүлүкэтээҕи балыыһаҕа 100 саастаах Валентина Васильевнаҕа өттүк уҥуоҕун уларытар ураты эпэрээссийэ оҥоһуллубута.
Валентина Васильевна уонна кини дьиэ кэргэнэ үрдүк квалификациялаах эпэрээссийэни оҥорбут травматологтарга, чөлүгэр түһэриигэ көмөлөспүт реанимация, 3 №-дээх балыыһа Гериатрия киинин быраастарыгар, паллиативнай отделениеҕа барҕа махталларын тириэрдэллэр.
Итиэннэ Өрөспүүбүлүкэтээҕи социальнай хааччыйыы комплекснай киинин дириэктэрэ Наталья Николаевна Пахомоваҕа, социальнай үлэһит Наталья Ильинаҕа, Дьокуускай куорат Социальнай көмүскэл управлениетын инбэлииттэри уонна бэтэрээннэри кытта үлэлиир отделын салайааччыта уонна исписэлиистэрэ Елена Анатольевна Охлопковаҕа, Саргылана Афанасьевна Петроваҕа, Валентина Семеновна Прокопьеваҕа; куорат бэтэрээннэрин сэбиэтин бэрэстэбиитэллэрэ Варвара Иннокентьевна Дмитриеваҕа уонна Валентина Иннокентьевна Петроваҕа ыарахан кэмнэригэр өйөбүллэрин, көмөлөрүн, кыһамньыларын иһин истиҥ махталларын тиэрдэллэр.
Түмүккэ Валентина Васильевна анал байыаннай дьайыыга сылдьар саллааттарга өйөбүл тылларын тириэрдэр: «Билигин Аан дойдуга буола турар ыарахан кэм ааспыт сэрии ыар сылларын санатар. Эдэр эрдэхпинэ фашистскай Германия саба түспүтэ бу билиҥҥэ диэри умнуллубакка өйбөр хаалбыт. Ол иһин Ийэ дойдубутун көмүскүүр эдэр көлүөнэм туһугар олус долгуйабын…».
Ефремова Валентина Васильевна кэпсээнэ – сэрии уотун туораан, эйэлээх кэми уһансарга олохторун толук уурбут кыайыылаахтар көлүөнэлэрин холобура. Махтал буоллун, Валентина Васильевнаҕа, эһиги хорсун быһыыгыт, олоххо тардыһыыгыт иһин!
Хаартыска: Валентина Ефремова тус архыыба, Дьокуускай куорат нэһилиэнньэтин социальнай көмүскэлгэ уонна үлэҕэ управлениетын методическай салаата
Сонуннар
Ордук ааҕаллар


