09.03.2025 | 12:00

Уран уус устудьуон аймах дьаарбаҥката

Уран уус устудьуон аймах дьаарбаҥката
Ааптар: Марфа ИВАНОВА
Бөлөххө киир

Ааспыт нэдиэлэҕэ П.А. Ойуунускай аатынан Саха тыйаатырыгар “АРТ ярмарка” диэн аатынан АГИКИ устудьуоннарын дьаарбаҥката буолан ааста. Бу үгэс буолбут тэрээһиҥҥэ аҥаардас АГИКИ эрэ устудьуоннара буолбакка, атын үөрэх кыһаларыттан тарбахтарыгар талааннаах, уран уус туттуулаах устудьуоннар айар үлэлэрин, бэйэлэрин оҥоһуктарын аҕалан көхтөөхтүк кытыннылар. Кэлбит дьон уран оҥоһуктары олус сэргии, сэҥээрэ көрдүлэр, кэрэ бырааһынньыгы көрсө тэриллибит дьаарбаҥкаттан ураты бэлэҕи булан үөрээччи да үгүс буолла.

Надежда Комиссарова, АГИКИ живопись уонна дизайн кафедратын доцена:

– Бу “АРТ ярмарка” диэн АГИКИ преподавателлэрин уонна устудьуоннарын дьаарбаҥката хаһыс да сылын ыытыллар. Бастаан институппут территориятыттан саҕалаан устудьуоннарга өйөбүл быһыытынан ыытыллыбыта. Ол кэннэ дьон маннык дьаарбаҥкаҕа наадыйар эбит диэн түмүккэ кэлбиппит. Устудьуоннарбыт идэтийбит таһымҥа саҥа тахсан эрэр буоланнар, хартыыналарын сыаната да чэпчэки. Оттон кинилэргэ үлэлэрин сырдаталларыгар, киэҥ эйгэҕэ таһааралларыгар бу эмиэ улахан өйөбүл буолар. Бэйэбит эрэ устудьуоннарбытын буолбакка, атын үөрэх кыһаларыттан, холобур, ЯХУ, ХИФУ устудьуоннарын, дьарыктаах оҕолору эмиэ кытыннара сатыыбыт. Маннык тэрээһини ыытар буолбуппут кэннэ устудьуоннарбыт бэйэлэрэ эмиэ дьүөрэлии бырайыактары тэрийэр буолбуттара. Холобур,  Сахаайа Еремеева бэйэтэ итинник АРТ дьаарбаҥкалары оҥорор. Ити курдук, институппут үтүө үгэһэ көлүөнэттэн көлүөнэҕэ бэриллэн, бүтэрэн барбыт устудьуоннарбыт кэннэ саҥа оҕолорбут тэрээһиннэринэн солбуллар. Маннык хабааннаах атын тэрээһиннэргэ эмиэ кыттарга дьулуһабыт. Саха тыйаатырын кытта биир территорияҕа кэриэтэ турар буолан, элбэх тэрээһиҥҥэ бииргэ үлэлэһэбит. Бүгүн бу АГИКИ профессора, РФ искусствотын үтүөлээх үлэһитэ, искусствоведение доктора, этнохореограф Ангелина Григорьевна Лукина айар кэнсиэригэр сыһыары тэрээһин быһыытынан кэлэн турабыт. Бу курдук, институппутугар кафедралар бэйэ-бэйэбитин өйөһөн, биир ситимнээхтик үлэлииргэ дьулуһабыт. Илии оҥоһуга хаһан баҕарар ураты, эксклюзивнай буолар. Бырааһынньыгы көрсө оҕолорбут оҥоһуктарын дьон сэргиэ дии саныыбын.

Кимнээх эмэ маннык курдук тэрээһиннэри ыытар, онно ыҥырар буоллахтарына, биһиги эмиэ үөрэ-көтө кыттабыт. Бииргэ үлэлэһэргэ өрүү бэлэммит.

Айнагуль Иванова, АГИКИ устудьуона:

– АГИКИ-га 2-с кууруска үөрэнэбин, “киношникпын”. Бэйэм уруһуйдарбын атыылыыбын, сахалыы тематикалаах наклейкалардаахпын: күн, ый, сардаана... маны тэҥэ саха мифологиятыгар олоҕуран уруһуйдааччыбын, холобур, бу сүллүүкүннэри. Араас тиэхиньикэни туттабын, үксүн “мультяшнай” истииллээх. Дьоруойдарым үксүн киинэттэн, аниметтан ылыллыбыттар. Ол эрээри бэйэм айан оҥорбут персонажтарым эмиэ бааллар.

Елизавета Свешникова, ХИФУ устудьуона:

– Билигин академическай уоппускаҕа олоробун, үлэлии сылдьабын. Иллэҥ кэммэр натуральнай таастартан, фурнитураттан киэргэллэри, симэхтэри айабын-тутабын. Сүрүннээн подвескалары, ытарҕалары, ону тэҥэ брелоктары оҥоробун. Дьаарбаҥкаҕа ааспыт сылтан кыттабын. Оҥоһуктарбын биир үксүн кэрэ аҥаардар ордук сэргииллэр.

Сахаайа Еремеева живопись уонна Аэлита Федорова графика 6-с кууруһун устудьуоннара:

– Ытарҕалары, сахалыы матыыптаах киэргэллэри уонна туой брелоктары, хартыыналары оҥоробут. Маннык тэрээһиннэргэ, куонкурустарга эҥин кыттааччыбыт.

Анжелика Яковлева, АГИКИ графика, 3 куурус устудьуона:

– Үөрэх чэрчитинэн оҥорбут үлэлэрбин уонна тус бэйэм иллэҥ кэммэр айар үлэбиттэн атыылыыбын. Хас даҕаны тиэхиньикэни туттабын: масло, печатнай линогравюра уонна цифровой диджиталга эмиэ холонобун. Ону кыра открытка көрүҥүнэн бэчээттэтэн таһаарабын. Маннык тэрээһиннэр саҥа саҕалааччылар киэҥ эйгэҕэ тахсалларыгар кыах биэрэллэр дии саныыбын. Сорох дьон төлөпүөн нүөмэрин көрдөөн, кэлин эрийэн үлэх оҥорооччулар.

Иннокентий Угаров, АГИКИ, графика, 4-с куурус.

– Бастакы куурустан кыттабын. Уруһуйдуур тиэхиньикэлэрим линогравюра уонна ксилография. Маны сэргэ бииргэ үөрэнэр дьүөгэм Алина Эверстова сэлии муоһуттан оҥорбут харысхал руналарын уонна бу брелоктарын аҕаллым.

Айтал Алексеев, АГИКИ живопись салаатын 2-с кууруһун устудьуона:

– Живописька үөрэнэр киһи сиэринэн үлэлэрбин барытын кэриэтэ маслонан оҥорбутум. Тематикам үксүн остуоруйа, мистика. Кыыллары уруһуйдуубун. Антропоморфизм көрүҥүнэн, ол аата бу кыылларбар киһи майгытын биэрэбин. Кинилэр эмиэ киһи курдук тус-туһунан лиичинэстэр диэн өйдөбүлү биэрэр соруктаах. Дьоруойдарым бары прототиптаахтар. Доҕотторум сороҕор бэйэлэрэ ханнык кыылга чугастарын, эбэтэр тотемнай кыылларын ааттааччылар. Ону майгыларыгар эҥин чугаһатан уруһуйдаан таһаарабын. Бу урукку үлэлэрбин бэйэм ааппынан Айтал диэн бэлиэтиир этим. Билигин Малгр диэн айар ааты ылыммытым. Маны таһынан бэлэм заготовка шкатулкалары истэри-тастары темперанан росписьтыыбын, эмиэ остуоруйа, мистика тематикатынан. Алта шкатулка баарыттан түөрдүн номнуо атыыласпыттара. Инникитин айар быыстапкабын оҥорор былааннаахпын.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Олох салҕанар...
Сонуннар | 21.03.2025 | 16:00
Олох салҕанар...
Бу тула суруйуохпун баҕарбытым ыраатта. Хайдах эрэ уустук,  суруйарга ыарахан тиэмэ. Билигин олохпут чэпчэкитэ суох, анал байыаннай дьайыы салҕанан бара турар, сүтүк элбэх, хас биирдии дьиэ кэргэни, ыалы таарыйан айманыы, кэтэһии, эрэнии тохтообот.   Элбэх статуһу көрөбүн, элбэх киһини кытта алтыһабын. СВО саҕаланыаҕыттан бу тиэмэҕэ суруйар буолан, онно сыһыаннаах үгүс киһини...
Артемий Афанасьев: «Оччолорго сампаан үс арааһа атыыланара»
Дьон | 20.03.2025 | 10:00
Артемий Афанасьев: «Оччолорго сампаан үс арааһа атыыланара»
Бүгүҥҥү ыалдьытым – Реас Кулаковскайга үөрэммит, Саха сиригэр бастакынан «Оскуола-производство-үрдүк үөрэх» бачыымы тэрийсибит, хоту дойдуга аһаҕас халлаан анныгар бассейн оҥотторбут, бороболуохата суох төлөпүөн сибээһин олохтоспут, Совмиҥҥа киирэн «уотунан барар подвесной тимир суол» бырайыагын көрдөрөн, «улуу фантазер эбиккин» дэттэрбит – Артемий Викторович Афанасьев.   Ыалдьыппар тылы биэриэх иннинэ, ааҕааччыларбар кини туһунан кылгастык...
Дойдубут туһугар
Дьон | 15.03.2025 | 12:00
Дойдубут туһугар
Ийэлэр оҕолорун, кэргэттэрин туһунан кэпсиэхтэрин, санааларын этэн чэпчиэхтэрин баҕаралларын биһиги хаһан баҕарар ылынан, истэн, ааҕааччыларга тиэрдэбит. Бүгүн кэпсэппит ийэм Елена Егоровна Бережнова – кэргэнин уонна уолун анал байыаннай дьайыыга атаарбыт, биэс оҕолоох бэйэтэ туһунан дьоруой.   – Елена Егоровна, үтүө күнүнэн! Байыас ийэтэ уонна кэргэнэ буолар хайдаҕый? – Биллэн турар, олус...
Арбуһу олордооччуга сүбэлэр
Дьон | 20.03.2025 | 18:00
Арбуһу олордооччуга сүбэлэр
Кэнники сылларга Сахабыт сирин оҕуруотчуттара арбуз, дыня, дьаабылыка уо.д.а.  курдук урут киэҥник тарҕамматах көрүҥнэри хото олордор буоллулар. Соҕуруу дойду хаппырыыс үүнээйитин сөпкө харайан, кылгас сайыҥҥа ас ылыы бэйэтэ уустук, сыралаах үлэни эрэйэн эрдэҕэ. Манна, чахчы, ис дууһаларыттан оҕуруоту харайарга дьаныардаах, үүнээйигэ сыстаҕас дьон ситиһиилэнэллэр. Араастаан эспэримиэннээн, тус бэйэ уопутугар олоҕуран...