Управаҕа биир күн

Дьокуускай куорат олохтоохторо ОДьКХ, сир, суол-иис, тупсарыы уо.д.а. боппуруос тирээн кэллэҕинэ, бастакынан уокурукпут управатыгар тиийэр үгэстээхпит. Онно кыһалҕабытын быһаарарга хайаан да көмөлөһүөхтэрэ, сүбэлиэхтэрэ, ыйан-кэрдэн биэриэхтэрэ диэн бүк эрэнэбит. 

Бу оптуорунньукка Автодорожнай уокурукка Биир кэлим информационнай күн буоларын истэн, онно туох кыһалҕалаах дьон кэлэрин, маннык тэрээһиннэргэ нэһилиэнньэ төһө көхтөөҕүн билэ-көрө бардым.

Тиийбитим, көрүдүөргэ икки киһи уочараттаан турар. Сорохтор мунньах дии санаан кэлбиттэр, аантан төнүннүлэр. Туох ыйытыылаахтарынан чопчу исписэлиистэргэ ыыталлар эбит. Приемҥа биирдиилээн киирэллэр. Управа үлэһиттэригэр туох соруктаах кэлбиппин этэн баран, дьону кытта кэпсэтиибин саҕалаатым.

Боппуруоспутун быһаарыах буоллулар

Давыдова Надежда Иннокентьевна, Михаил Николаев проспегын, 38/24 олохтооҕо:

– Биһиги дьиэбит 16 кыбартыыралаах. Мин муниципальнай кыбартыыраҕа олоробун. Докумуоннарбытын кыл мүччү хойутаан туттарбыт буоламмыт, дьиэбит хаарбах туруктааҕынан кэлин билиниллибитэ, онон билиҥҥи бырагыраамаҕа кыайан хапсыбатахпыт. Бу көһөрүүгэ хаһан барарбытын билсэ кэллим. Үгүстэр тулуйбакка, көһө тураллар, билигин үс ыал хаалла. Кырдьаҕастар аҕыйаан иһэллэр, маннык сүүрэр, барар-кэлэр кыахтара да суох, онон бу мин сылдьабын.

Дьиҥэр, эргэ дьиэ кыһалҕата элбэх. Холобур, уубут суох. Биир буочука туһуттан “Водовоз” массыыната кэлбэт. Бүгүн управаҕа убаҕас бөҕү тоҕор дьаамабытын ыраастаабаттар диэн үҥсэ кэллим. “Жилкомсервис” тэрилтэҕэ тиэрдиэх, бу нэдиэлэҕэ боппуруоспутун быһаарыах буоллулар.

Сирин кыайан докумуоннаспакка сылдьар

Трескинова Марина Эдуардовна, уокурук олохтооҕо, Автодорожнай уул., 38/18, олохсуйбута 55 сыл буолбут. Бу дьиэ киниэхэ төрөппүттэриттэн тиксибит. ЯНИИТ клиника үлэһиттэрэ эбит. Манна оҕолоро улааппыттар. Билигин түөрт киһи пропискалаах. Билиҥҥэ диэри оһоҕунан оттуллар эргэ дьиэ кыһалҕата элбэх.

– Мин Дьокуускай куорат Олохтоох дьаһалтатын Баайга-дуолга уонна сир сыһыаннаһыыларыгар департамена уонна Росреестр алҕастарыттан докумуоннарбар бутуур тахсан, ону быһаарса сатыы сылдьабын. Кылгастык кэпсээтэххэ, ЕГРН быыпыскатыгар сир кадастровай нүөмэрин сыыһа суруйбуттар. Онтон ДИЗО араспаанньам биир буукубатын сыыһан, Трескунова диэбиттэр, атын кадастровай нүөмэри ыйбыттар. Ол туһуттан бу сирбин кыайан докумуоннаспакка сылдьабын, 70-мар чугаһаабыт киһи, араас тэрилтэлэргэ сүүрэ сатаан сылайдым. Бэл, былырыын ахсынньы ыйга дойду Бэрэсидьиэнэ Владимир Путиҥҥа сурук суруйбутум (докумуоннарын биир-биир арыйталаан көрдөрөр).

Дьиэбит 1940-с сылларга тутуллубут, икки кыбартыыралаах этэ. “Засыпной” буолан, эргэрэн, самнайан да бүтээхтээтэ. Иккис кыбартыыра 2017 сыллаахха сууллубута, ЯНИИТ учуоттан уһулбута, ол туһунан аакта баар. Ол үрдүнэн дьиэбит “элбэх кыбартыыралаах” аатырар. Биһиги өттүбүт сыл аайы өрөмүөннэнэрбит көмөтүнэн турар. Ол курдук бетон кутан бөҕөргөппүппүт, дьиэбит хоруобуйатын көтөхтөрбүппүт. Сирэ түһэ турар буолан, сыл аайы муостатын анныгар уу киирэр. Өссө ону хачайдатабыт.

Аны учаастакпыт кыраныыссатынан гаас ситимэ ааһар, ол эрээри киллэртэрэртэн аккаастаммыппыт. Бүгүн-сарсын сууллаары турар дьиэҕэ тугун эмиэ? Ону өссө туттубат гааспыт иһин 140 тыһ. солкуобай иэскэ ыйаабыттар. Оттор маспытын, иһэр, туттар уубутун атыылаһан олоробут.

Дьиэбитин хаарбах туруктааҕынан билиммэттэр. Бастаан ол 2-с кыбартыыраттан иҥнибиттэрэ. Онтон саҥа аадырыс биэрбиттэрэ – Транспортнай уул., 25, 1 кыбартыыра. Син биир даҕаны “кыбартыыралыы” тураллар. Ханна баары этэллэрий! Дьиҥэр,  кыбартыырабын бэйэм ааппар оҥорторбутум, оттон сир нолуогун төлүүрүм үрдүнэн, ону бас билбэппин. Өссө “самозахват” дииллэр.

Чэ, итинник, барыта туохтан эрэ иҥнэн, уһаан иһэр. Быһаара сатыырбыттан сылайдым. Халы-мааргы сыыһалартан докумуоммун кыайан оҥорторбокко сылдьабын. Уолум – бойобуой дьайыы бэтэрээнэ, улаханнык бааһыран, биир сылынан төннөн кэллэ. Ол тухары докумуоммут дьыалата быһаарылла илик. 

Иван тоҕус сыллааҕыта Покровскайдыыр суол 10-с килэмиэтирин хаҥас өттүгэр сир ылбыт. Онто “для сельхозназначения” диэн эбит, ону ИЖС-ка көһөрүөн, дьиэ-уот туттуон баҕарар. “Сири-уоту биир кэлим сайыннарыы бырагырааматыгар (КРТ) киллэрээри гыммыттар үһү диэн истэн кэллим”, – диэтэ. Хаартыскаҕа түһэртэн, араспаанньатын этэртэн батынна.

Нэһилиэнньэ туох ыйытыылаах кэлбитий?

Иван Юрьевич Уаров, “Автодорожнай уокурук управата” муниципальнай хааһына тэрилтэтин сир боппуруостарыгар сүрүннүүр исписэлииһэ:

– Бүгүн алта киһи кэлэн барда. “Тускул” дьоҕус оройуон олохтооҕо учаастагыттан тахсар суолугар үүнэн турар мастары кэрдэргэ хантан көҥүл ылабын диэн ыйытыылаах. Массыына ааһарыгар мэһэйдиир эбит. Олох-дьаһах хаһаайыстыбатын департаменын управлениетыгар ыйан ыыттыбыт. Кини боппуруоһун онно быһаарыахтара.

Иккис киһи – “Звезднай” дьоҕус түөлбэ олохтооҕо. Кини тимир гаражтаах, онно уот киллэртэриэн баҕарар эбит. Ону кэлэр сылга көҥүл биэриэххит дуо диэн ыйытыылаах кэлбит. Билэргит курдук, ити оройуоҥҥа тутуу балысханнык ыытыллар, онон уот киллэртэрэр тоҕоостоох дуу, суох дуу диэн долгуйар. Сөптөөх ыйытыы дии саныыбын, тоҕо диэтэххэ билигин уот ситимин тардыы тарыыба олус үрдээн турар. Анал сервискэ куорат каартатын киирэн көрдүбүт, онно сири-уоту араарыы бырайыагар (“Проект межевания территорий”) сынньалаҥ зоната – оҕо былаһаакката тутуллуохтаах диэн сылдьар. Гараж хаһаайына хаһан тутулларын билиэн баҕарар, биһиэхэ ол туһунан иһитиннэрии суох диэтим. Куорат сүрүн архитекторыгар бара сылдьарыгар сүбэлээтим.

Үһүс киһи – Трескинова М.Э., уруккута икки кыбартыыралаах эргэ дьиэ олохтооҕо. Биир өттүгэр олорбут ыала сирин уонна кыбартыыратын бэйэтин аатыгар докумуоннаспыт. Оттон сирин Трескинова докумуоннаһа илик эбит. Дьиҥэр, Дьокуускай куорат Олохтоох дьаһалтатын Баайга-дуолга уонна сир сыһыаннаһыыларыгар департаменыгар сирин хайдах докумуоннаһарын барытын быһааран, суруйан биэрбиттэр. Ону үчүгэйдик өйдөөбөтөх. Аны олорор дьиэтэ кыбартыыра диэнинэн сылдьар, дьиҥэр, Элбэх өҥөнү оҥорор киин нөҥүө сайабылыанньа суруйан, “блокированная жилая застройка” диэҥҥэ көһөрүөхтээх. Онтон биирдэ куорат Олохтоох дьаһалтатыгар сайабылыанньа суруйан, сирин докумуоннаһыахтаах. Дьиҥинэн, боростуой соҕус дьыала. Росреестрга бара сырыт диэн сүбэлээтим.

Төрдүс киһи Покровскайдыыр суол 10 килэмиэтиригэр баар сирин ИЖС-ка көһөрөөрү ыйыталаһар. Сири-уоту биир кэлим сайыннарыы (КРТ) бырагырааматынан тутуу барыахтаах диэн оруна суох сураҕы истэн кэлбит. Оннук Дьокуускай куорат Генеральнай былааныгар суох. Биһиэхэ ити туһунан иһитиннэрии суох, Куораты тутуу уонна архитектура департаменыгар бара сылдьарыгар сүбэлээтим.

Бэһис киһи “Птицефабрика” ГСПК-ҕа гаражнай бокстаах эбит. “Гараж амнистията” бырагырааманан анныгар баар сирин докумуоннаһаары гынар. Сайабылыанньа биэрбит, аккаас кэлбит. “Төрүөтэ суох аккаастыыллар” диэн үҥсэр. Саатар, бүгүн туһааннаах кумааҕыларын илдьэ кэлбэтэх. Сарсын докумуоҥҥун илдьэ кэлээр, онно сиһилии көрүөхпүт диэтим. Дьиҥэр, ити ГСПК-ҕа кыһалҕата суох докумуоннаһаллар. 2006 сылга диэри тутуллубут гаражтар амнистияҕа түбэһэллэр. Итиннэ туох да кыһалҕа суох, тугун эрэ сыыһа туттарара буолуо дии саныыбын.       

Биир дьахтар дьиэтэ хаһан көһөрүү бырагырааматыгар киирэрин ыйытта. Бу сыл бүтүүтэ өрөспүүбүлүкэтээҕи “Хаарбах туруктаах дьиэлэртэн олохтоохтору көһөрүү” аадырыстаах бырагыраама бигэргэтиллиэхтээх. Онно ити дьиэ хаһан көһөрүллэрэ биллиэхтээх.

Салайар хампаанньаларын үҥсэллэр

Тахсан иһэн көрүдүөргэ управа салайааччыта уокурук олохтооҕун кытта кэпсэтэ турарыгар түбэстим. Элбэх кыбартыыралаах дьиэни салайар хампаанньа  үлэтин толорбот боппуруоһа сытыырхайбыт.

Петр Васильевич Попов, “Автодорожнай уокурук управата” муниципальнай хааһына тэрилтэтин салайааччыта:

– Кэтээн көрдөххө, элбэх кыбартыыралаах дьиэлэри салайар хампаанньалары үҥсүү үгүстүк киирэр. Билигин кэпсэппит Птицефабрика олохтооҕо оччо ыраахтан мээнэҕэ кэлэ турбатаҕа чахчы. Ити хампаанньа куһаҕан үлэтин туһунан элбэхтэ иһиттим. Онон атын хампаанньаны булуохтарын наада. Сокуон быһыытынан, салайар хампаанньаны дьиэ олохтоохторо бэйэлэрэ мунньах тэрийэн талаллар. Биһиги кинилэргэ үчүгэй хампаанньаны буларга, сыаналарын тэҥнээн көрөргө көмө эрэ буолар кыахтаахпыт.

***

Автодорожнай уокурукка Биир кэлим информационнай күн ити курдук ааста. Кылгас кэмҥэ араас ыйытыылаах дьон кэлэн барда. Дьиҥэр, уокурукка тыын суолталаах боппуруос үгүс буоллаҕа, ол эрээри бу сырыыга нэһилиэнньэ маннык тэрээһиннэргэ туох кыһалҕалаах тиийэрин кылгастык сырдатарга дьулустубут.

Хаартыскалар:Ааптар түһэриилэрэ