Улуу Кыайыы 80 сылыгар анаммыт тэрээһиннэр

Биһиги дойдубут Аҕа дойду сэриитигэр Улуу Кыайыыны ситиспитэ быйыл лоп курдук 80 сыла томтойо туолла. Бу күҥҥэ  өрөспүүбүлүкэбит киинигэр, Дьокуускайга, ыытыллар тэрээһиннэри таһаарабыт.

Эйэлээх олохпут туһугар тыыннарын да толук ууралларын кэрэйбэккэ, сэриигэ уонна тыылга хорсуннук турууласпыт, суорума суолламмыт аҕа көлүөнэ дьоммутун дириҥник ытыктаан, үтүө, махтал тыллары аныырбыт – тыыннаахтар ытык иэспит. Ким да умнуллуо, туох да умнуллуо суохтаах!

Күн бүгүн биһиги кэккэбитигэр, ол аата Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Аҕа дойду Улуу сэриитин 9 кыттыылааҕа, блокадаҕа түбэспит Ленинград 11 олохтооҕо, оччолорго концлааҕырга олоро сылдьыбыт 5 сокуоннай саастарын туола илик оҕо дьон бааллар. Ону тэҥэ Аҕа дойду сэриитин 208 кыттыылааҕын огдообото уонна тыыл бэтэрээннэрэ, сэрии оҕолоро олороллор. Ол эбэтэр улуу сэрии ыар сылларын эттэринэн-хааннарынан илэ билбит, билиҥҥэ диэри ол кэми сүрэх, санаа бааһа оҥостор 13 тыһ. тахса Саха сирин олохтооҕо баар.

Иннинээҕи күннэргэ

Дьокуускай үбүлүөйдээх сылга анаммыт тэрээһиннэрэ Кыайыы күнүн быдан инниттэн, ыам ыйын 2 күнүттэн, саҕаламмыттара. Холобур, «Кыайыы 50 сыла» Спорт дыбарыаһыгар Аҕа дойду сэриитин кыттыылааҕа, 101 саастаах (!) Наум Трифонович Слепцов бирииһигэр саахымат-дуобат бэтэрээннэрин уонна ыччат ортотугар 14-с саахымат-дуобат турнира, куорат оскуолаларыгар «Дьокуускай – килбиэннээх үлэ куората» аатыгар  анаммыт кылаас чаастара, быыстапкалар, экспозициялар турбуттара. Медиа-кииҥҥэ Красногорскай куоракка баар Киинэ-хаартыска-докумуон судаарыстыбаннай архыыбын анал пуондатыгар харалла сытар «Амма однополчаннары көрсөр» киинэ-докумуон сүрэхтэниитэ буолла. Бу киинэ Кыайыы 25 сылынан 1970 с. уһуллубут.

Ыам ыйын 2–3 күннэригэр Дьокуускай кытыы бөһүөлэктэригэр «Өйдүүбүт, Киэн туттабыт! Махтанабыт!” сүүрүү буолла. Дьокуускай «Кыайыы түннүктэрэ» дойду үрдүнэн ыытыллар патриотическай аахсыйаҕа көхтөөхтүк кыттар. Үөрэҕирии сайдыбыт историятын түмэлигэр, Оҕо айымньытын дыбарыаһыгар куорат оскуолалара, үрдүк үөрэх кыһалара уонна техникумнар Кыайыыга киллэрбит кылааттарын көрдөрөр «Кэм уонна көлүөнэлэр тыыннаах алтыһыылара» быыстапка үлэлээтэ. Тыыл үлэһиттэрин уонна сэрии оҕолорун скверигэр «Үлэ» арт-эбийиэк аһылынна.

Ыам ыйын 5–6 күннэригэр Бүтүн Арассыыйатааҕы «Тиэргэнинэн ыллыыбыт» аахсыйа, буоларын курдук, бэтэрээннэр олорор дьиэлэрин тиэргэннэригэр буолла. Оскуолаларга Бүтүн Арассыыйатааҕы «Кыайыы классиката» аахсыйа, «Аҕа дойду дьоруойдарын ахсаанын ааҕан сиппэккин» диэн Эр санааланыы уруога ыытылынна. Градоякутскай Преображенскай Кафедральнай Таҥара дьиэтиттэн Кыайыы болуоссатыгар турар Георгий Победоносец часовнятыгар диэри Кириэстээх хаамыы буолла. Кыайыыны уһансыбыттар Мэҥэ таастарга сибэкки дьөрбөтүн уурдулар. Ыам ыйын 6 күнүгэр Дьокуускай куорат историятын түмэлигэр «Дьокуускай – килбиэннээх үлэ куората» быыстапка үлэтин саҕалаата.

Ыам ыйын 7 күнүгэр
(сэрэдэ)

10.30 ч. Авто-мотопробег.  Кангалаас – Кыайыы болуоссата – Табаҕа

Кыайыы паарката

10.00 ч. Саха сирин буойуннарыгар уонна тыыл үлэһиттэригэр анаммыт стелаҕа сибэкки дьөрбөтүн ууруу. «Дьокуускай – килбиэннээх үлэ куората» аакка анаммыт мемориальнай комплексы арыйыы.

10.30 ч. Дьоруой артиллерист, Аҕа дойду сэриитин кыттыылааҕа Гавриил Протодъяконов мэҥэ тааһын үөрүүлээх аһыллыыта.

Кыайыы болуоссата

11.00 ч. «О Родине! О мужестве! О славе!» үөрэх тэрилтэлэрин бэстибээлэ.

12.00 ч. 202 түөлбэ 1-кы куорпуһун аттыгар – Кыайыы 80 сылыгар анаммыт муралы арыйыы.

20.00 ч. Бүтүн Арассыыйатааҕы «Өйдөбүнньүк чүмэчитэ» ыччат патриоттуу аахсыйата.

Ийэ скверэ

16.00 ч. «Саллаат ийэтигэр сүгүрүйүөҕүҥ» тэрээһин.

Ыам ыйын 8 күнүгэр
(чэппиэр)

14.00 ч. А.С. Пушкин аатынан Нуучча драмтыйаатырын иннигэр –  «От героев былых времен» музыкальнай-поэтическай кэнсиэр.

16.00 ч. Академик Ларионов аатынан сквергэ «Фронт баяна» виртуоз толорооччулар Владимир Боярскай уонна Виктор Дабайаан бырааһынньыктааҕы бырагыраамалара.

17.00 ч. Өрөспүүбүлүкэ болуоссатыгар М.Е. Николаев аатынан Медицинэ нацкиинин кэлэктиибин «Здоровье в ритме труда» кэнсиэрэ.

17.00 ч. «Киин» киинэ тыйаатырын иннигэр «Туймаада» Судаарыстыбаннай ырыа ансаамбыл «Ийэ дойду туохтан саҕаланарый» бырагыраамата.

Ленин проспега

09.00 ч. «Өйдүүбүт! Киэн туттабыт! Махтанабыт!» сүүрүү.

13.00 ч. «Кыайыы проспега» бырайыак.

13:00 ч. Аҕа дойду Улуу сэриитин уонна тыыл дьоруойдарын аатын сүгэр куорат оскуолалара сэлэлээн хаамыылара.

Доҕордоһуу болуоссата

11.00 ч. «Якутия» хаһыат бирииһигэр чэпчэки атлетикаҕа эстафета.

Кыайыы болуоссата

11.00 ч. «Быыһаммыт ийэ сир умнубат» Кыайыы Знамятын үөрүүлээх быһыыга-майгыга күөрэччи таһаарыы үөрүүлээх тэрээһинэ.

Федор Попов аатынан сквер

12.00  ч. Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Федор Попов пааматынньыгын арыйыы үөрүүлээх тэрээһинэ.

Орджоникидзе болуоссата

14.00 ч. Үгэскэ кубулуйбут «На привале» хонуу куухуналаах фронтовиктар «Кыайыы сааһа» көрсүһүүлэрэ, «Призывник күнэ».

15.00 ч. Доҕордоһуу болуоссатыгар диэри «Кыайыы вальса».

Ыам ыйын 9 күнүгэр
(бээтинсэ)

11.00 ч. Можайскай уул., 15 А – Всехсвятской таҥара дьиэтин сибэтии гыныы уонна Таҥара литургията.

13.00 ч. Хабаров уул. – Кыайыы болуоссата – Богатырев уул. (муостаҕа диэри) Бүтүн Арассыыйатааҕы «Өлбөт үйэлээх пуолка» аахсыйа. 

12.00-19.00 ч. Хабаров уул. – киин куорат тэрилтэлэрин «Дьокуускай – килбиэннээх үлэ куората» тиэмэҕэ историко-патриотическай быыстапкалара.

Кыайыы болуоссата

10.30 ч. «Ол улуу сылларга нөрүөн нөргүйэбит” диэн «Кыайыылаах буойуннарга» монумеҥҥа сибэкки дьөрбөтүн ууруу.

11.00 ч. 1941-1945 сс. Аҕа дойду сэриитигэр Кыайыы 80 сылыгар анаммыт миитин.

11.30 ч. Байыаннай-патриотическай сэлэлээн хаамыы.

15.00 ч. Триумфальнай аарка иннигэр Кыайыы оһуохайа.

15.00 ч. А.Е. Кулаковскай аатынан Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтин «Кыайыы норуоттар доҕордоһууларынан ситиһиллибитэ» музыкальнай-театрализованнай кэнсиэрэ.

16.00 ч. П.А. Ойуунускай аатынан Саха тыйаатырын «Саллаат дьылҕата» музыкальнай-театрализованнай испэктээгэ.

17.00 ч. М.К. Аммосов аатынан ХИФУ устудьуоннарын «Саас уонна Кыайыы кынатыгар уйдаран» музыкальнай-театрализованнай кэнсиэрэ.

18.00 ч. С.А. Зверев – Кыыл Уола аатынан СӨ Үҥкүү национальнай тыйаатырын «Төрөөбүт дойдум уола – эн дьоруойгун» музыкальнай- театрализованнай туруоруута.

19.00 ч. А.Д. Макарова аатынан Култуура уонна ускуустуба колледжын устудьуоннарын «Кыайыы туһунан ыллыыбыт» музыкальнай-театрализованнай кэнсиэрэ.

20.00 ч. Ю.Е. Платонов аатынан Судаарыстыбаннай эстрада тыйаатырын «Уйбаанчык» музыкальнай испэктээгэ.

21.00 ч. «Үйэлэргэ салҕан, Кыайыы!» кэнсиэр.

22.00 ч. «Кыайыы салюта!».