Туймаада ыһыаҕын бастыҥнара

Бүгүҥҥү нүөмэрбитигэр быйылгы Туймаада ыһыаҕын умнуллубат түгэннэрин, сүрүн тэрээһиннэрин сурукка тиһэн, историяҕа хаалларарга соруннубут. Суруллубут – суоруллубат!

Иис — сүдү күүс, талба талаан

Төрүт иис муҥутуур чыпчаалын, кэрэ кэскилин кэрэһилиир өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэх бу да сырыыга  үрдүк таһымнаахтык ааста.

Быйылгы күрэххэ 32 сайаапка киирбит, онтон түмүктүүр түһүмэххэ  биирдиилээн кыттар 26 иистэнньэҥ уонна өрөспүүбүлүкэ 9 улууһун, Марха, Хатас уонна Дьокуускай куорат айар кэлэктииптэрэ талыллыбыттар. Барыта 123 көстүүм көрүлүннэ. 

Күрэх түмүгүнэн Валериана Никифорова (Нөмүгү, Хаҥалас улууһа) Гран-при үрдүк аатын ылары ситистэ. 

Анал ааттар кыайыылаахтара:

«Үгэс буолбут көстүүм»:

I миэстэ – Виктория Ноговицына, Нөмүгү, Хаҥалас улууһа;

II миэстэ – Оксана Красильникова, Чурапчы улууһа;

III миэстэ – Дария Мальцева, Нам улууһа.

«Аныгылыы бырааһынньык таҥаһа»:

I миэстэ – Надежда Сергеева, Майа, Мэҥэ Хаҥалас;

II миэстэ – Варвара Егорова-Дыгыйа, Сунтаар улууһа;

III миэстэ – «Үктэл» айар холбоһук (сал. Людмила Жиркова), Дьокуускай куорат.

«Ыһыахха кэтиллэр дьиэ кэргэн таҥаһа»:

I миэстэ – Алдаана Егорова дьиэ кэргэнэ, Уус Алдан улууһа;

II миэстэ – Аксинья Сивцева дьиэ кэргэнэ, Чурапчы улууһа;

III миэстэ – Нюргуяна Сысолятина дьиэ кэргэнэ, Нам улууһа.

Эбии анал ааттар:

«Кэрэ иис кистэлэҥэ» – «Мааны Мандар» холбоһук (сал. Туяра Александрова, Любовь Константинова);

«Сүдү талаан көмүс тарбах» – «Үктэл» холбоһук «Удьуор утум» бөлөҕө (сал. Людмила Жиркова);

«Үтүө үгэс ситимэ» – Татьяна Жиркова, Дьокуускай куорат;

«Саргылаах сатабыл» – Галина Максимова, Дьокуускай куорат;

«Кэрэ иис кустуга» – Надежда Слепцова, Дьокуускай куорат;

«Маанылаах таҥаhым – омугум ураты көстүүтэ» – Анисия Федорова, Дьокуускай куорат;

«Үтүө үгэс ситимэ» – Оксана Тобохова, Дьокуускай куорат;

«Кэрэ иис кустуга» – Екатерина Никитина, Найба сэл. (Булуҥ улууһа);

«Уран иис долгуна» – Надежда Слепцова, Чурапчы улууһа;

«Талыы талба таҥастаах дьиэ кэргэн» – Петр, Татьяна Михайловтар, Эбэ (Бүлүү улууһа);

«Уран иис Саарына» – Семен Алексеев, Нам улууһа.

Кыттааччылар бары туоһу суруктары туттулар, кыайыылаахтар дипломнарынан уонна спонсортан сыаналаах бириистэринэн наҕараадаланнылар.

Төрүт култуура баайын, кэрэтин көрдөрөр, саха үтүө үгэһин үйэтитэр, көлүөнэттэн көлүөнэҕэ тиэрдэр дьоһун суолталаах күрэх соругун ситтэ.

Эдэрдэр, быһыйдар, бэргэннэр!

Быйыл үһүс төгүлүн ыытыллыбыт «Бэргэн оонньууларыгар» сүүмэрдээһини ааспыт 8 уол түмүктүүр түһүмэххэ күөн күрэстэстэ. Кыттааччылар саха дэгиттэр көрүҥнэригэр илин-кэлин түһүстүлэр.

Тыҥааһыннаах киирсии түмүгэр муҥутуур кыайыылааҕынан Мэҥэ Хаҥалас кэскиллээх ыччата Даниил Слепцов буолла. Итиэннэ Дьокуускайдааҕы үүт собуота туруорбут сыаналаах бирииһинэн – матасыыкылынан наҕараадаланна.

Иккис миэстэҕэ Нам уола Дмитрий Федоров тигистэ, бирииһэ – квадроцикл. Үһүс бочуоттаах миэстэни Саид Дмитриев (Мэҥэ Хаҥалас улууһа) ылан, бэлисипиэт хаһаайына буолла.  

Кус быһый, ат бөҕө уолаттар күрэстэрэ ыччаты спорка сыһыарар, чөл олоххо сирдиир, саха дэгит көрүҥнэрин сайыннарар соруктаах. Аҕыйах сылынан бу уолаттары «Дыгын оонньууларыгар» көрүөхпүт диэн эрэллээхпит.  

Саха төрүт аһа инникилээх!

Саха үтүө үгэһин, омук быһыытынан уратытын көрдөрөр, уруккуну уонна аныгыны ситимниир кэрэхсэбиллээх түһүлгэнэн «Ыһыах сандалыта» гастрономическай бэстибээл буолла.

Тэрээһин чэрчитинэн ыытыллыбыт «Ыhыах Аймах аhылыга» дьиэ кэргэн күрэҕэ ордук улахан болҕомтону тарта. Хас биирдии ыал астаабыт бүлүүдэтин, ону тэҥэ төрүччүтүн, дьиэ кэргэн ас астыырга тутуһар үтүө үгэстэрин кэпсээбитэ дьон-сэргэ биһирэбилин ылла.

Мааны сандалыларга күн талбыт дэлэй аһа туруорулунна, ону саха иһитэ-хомуоһа ситэрэн биэрдэ.

I миэстэ – Дорофеевтар-Шабдановтар дьиэ кэргэн;

II миэстэ – Поповтар дьиэ кэргэн;

III миэстэ – Собакиннар дьиэ кэргэн.

Маны сэргэ, Корниловтар «Үтүө үгэстэри харыстааһын иһин», оттон Чечебутовтар «Бүлүүдэни сонуннук билиһиннэрии иһин» анал ааттары ыллылар.

Тэрээһин иитинэн саламааты астааһыҥҥа, собону ыраастааһыҥҥа, күөрчэҕи ытыйыыга, тоҥ балыгы кыһыыга күрэхтэр ыытылыннылар. Бу күн ыалдьыттар баай ис хоһоонноох маастар-кылаастартан элбэҕи билэн-көрөн, үгүскэ үөрэнэн бардылар.

«Ыһыах сандалыта» бэстибээл саха төрүт аһа инникилээҕин, омукпут уратытын көрдөрөр, көлүөнэлэри ситимниир тэрээһин буоларын бигэргэттэ. 

«Туймаада Куо-2025» — Сахайаана Сатыбалдиева

Уһун тохтобул кэнниттэн сөргүтүллүбүт саха кыыһын кэрэтин, талба талаанын көрдөрөр «Туймаада Куо» күрэх ыһыах биир күүтүүлээх тэрээһининэн буолла.

Сүүмэрдиир түһүмэххэ 60 сайаапка киирбититтэн сылыктаатахха, маннык күрэх билигин даҕаны киэҥ сэҥээриини ылар эбит.

Бэлиэтээн эттэххэ, күрэххэ кэрэ куолар аҥаардас тас көрүҥнэрэ эрэ буолбакка, талааннара, билиилэрэ-көрүүлэрэ сыаналанна. 

Балет артыыһа Сахайаана Сатыбалдиева «Туймаада Куо-2025» ааты ылан, «Харысхал» хампаанньаттан 500 тыһ. солк. сыаналаах үрүҥ көмүс симэҕин кэтэр, ону таһынан «ONNI» бренд 100 тыһ. солк. сертификатын тутар  чиэскэ тигистэ. Маны сэргэ, кэрэ куоҕа эһиилги «Туймаада ыһыаҕын бочуоттаах амбассадора» бочуоттаах аат иҥэрилиннэ.

«Сардаана Куо» ааты ылбыт Карина Колесова «Көмүлүөк» хампаанньаттан 300 тыһ. солк. сертификатынан наҕараадаланна. «Кэскилээнэ Куо» ааты ылбыт Виктория Попова 100 тыһ. солк. бирииһи уонна «Туймаада Диско» бырайыак тэрийээччилэриттэн аан дойду хайа баҕарар муннугар тиэрдэр путевканы тутта.

Кэрэ куолар күрэхтэрэ Туймаада ыһыаҕын, чахчы, киэргэттэ, умнуллубат түгэннэри бэлэхтээтэ.

Төрүт сатабыл кыһата — «Утум уус» бэстибээл

«Утум уус» өрөспүүбүлүкэтээҕи бэстибээлгэ өрөспүүбүлүкэ араас муннуктарыттан барыта 30 уус кытынна. Быйылгы тэрээһин Улуу Кыайыы 80 сылыгар уонна СӨ Уустарын сойууһун бочуоттаах бэрэссэдээтэлэ, саха норуотун ытык киһитэ Борис Неустроев-Мандар Уус 80 сааһыгар ананна. 

Салгыы алта анал аат бастыҥнарын билиһиннэрэбит.

«Бастыҥ саха быһаҕа» анал аат

I миэстэ – Николай Костромин (Мэҥэ Хаҥалас улууһа), бирииһэ – 30 000 солк.;

II миэстэ – Александр Михайлов (Нам улууһа), бирииһэ – 20 000 солк.;

III миэстэ – Илья Готовцев (Уус Алдан улууһа), бирииһэ – 10 000 солк.

«Бастыҥ бадаайы» анал аат

I миэстэ – Николай Костромин (Мэҥэ Хаҥалас улууһа), бирииһэ – 30 000 солк. сертификат;

II миэстэ – Александр Михайлов (Нам улууһа), бирииһэ – 20 000 солк. сертификат;

III миэстэ – Егор Ефимов (Чурапчы улууһа), бирииһэ – 10 000 солк. сертификат.

«Туругур, Туймаада хомуһа» анал аат

I миэстэ – Феликс Комиссаров (Томпо оройуона), бирииһэ – 30 000 солк. сертификат;

II миэстэ – Спиридон Иванов (Уус Алдан улууһа), бирииһэ – 25 000 солк. сертификат;

III миэстэ – Роман Иванов (Мэҥэ Хаҥалас улууһа), бирииһэ – 10 000 солк. сертификат.

«Утум уустар» анал аат

I миэстэ – Эрсан Макаров, бирииһэ – 21 000 солк.;

II миэстэ – Егор Оконешников, бирииһэ – 19 000 солк.

«Бастыҥ уус-уран оҥоһуулаах саха быһаҕа» анал аат

Сергей Потапов (Дьааҥы улууһа), бирииһэ – 30 000 солк.

«Бастыҥ уус-уран тимир оҥоһук» анал аат

Алексей Апросимов (Дьокуускай), бирииһэ – 50 000 солк. сертификат.

Куорат баһылыгын бирииһигэр «Дьөһөгөй күрэҕэ»

Туймаада ыһыаҕа үгэс быһыытынан Дьокуускай куорат баһылыгын бирииһигэр ат сүүрдүүтүнэн түмүктэннэ. И.С. Свинобоев-Тыыннаахап аатынан ипподромҥа спорт сүгүрүйээччилэрэ тоҕуорустулар.

Быйылгы «Дьөһөгөй күрэҕэр» 10 улуустан – Уус Алдантан, Амматтан, Сунтаартан, Тааттаттан, Чурапчыттан, Мэҥэ Хаҥаластан, Үөһээ Бүлүүттэн, Хаҥаластан, Ньурбаттан, Намтан уонна Дьокуускай куораттан 36 сүүрүк сылгы кытынна. 

Күөн көрсүү биэс дистанцияҕа  буолла: 1600, 2400, 3200 уонна 4800 м уһуҥҥа. Бириис уопсай пуондата —  2 мөл. 400 тыһ. солкуобай.

4800 м дистанцияҕа куоталаһыы ордук өрө күүрүүлээхтик уонна тыҥааһыннаахтык ааста. Манна 10 улуустан 16 саха боруодатын сылгыта кытынна. Кыайыылааҕынан Дохсун (Таатта улууһа) буолла. Иккис миэстэҕэ – Айхал, үһүс бочуоттаах миэстэҕэ Сулусчаан (иккиэн Хаҥалас улууһуттан) тигистилэр.

Кыайыылаахха Кубогы уонна бириистэри куорат баһылыга Евгений Григорьев туттарда. Кини жокейдары, тренердэри уонна аттар хаһаайыннарын эҕэрдэлээтэ уонна ат сүүрдүүтүн өр сылларга өйүүр, спорт бу көрүҥэ сайдарыгар төһүү күүс буолар спонсордарга махталын тиэртэ.

Быйылгы «Дьөһөгөй күрэҕин» генеральнай спонсордарынан Мархатааҕы «Сибирь» племенной сибиинньэ комплекса,  «Туймаада» агрохолдинг АУо, «Амурагроцентр» ХЭТ, «Альфа– Банк» АУо, «Дьокуускай куораттааҕы үүт собуота» ХЭТ буоллулар. Официальнай спонсор – «Комдрагметалл РС(Я)» АУо. Партнердар: «СоюзАвто» кэмиэрсийэтэ суох тэрилтэ, «Туймаада-Ньиэп» хампаанньа.

Хаартыскалар: Олохтоох дьаһалта
пресс-сулууспатын сайтыттан