Тарбах талаана сөхтөрөр

Түөрт оҕолоох эдэр ийэ Ольга Худаева бэйэтэ айан-тутан, толкуйдаан, фетр матырыйаалтан кинигэ курдук арыллар илиистэрдээх, онно араас таҥаһы, биридимиэттэри, кыыллары ойуулаан, кырыйан, «липучкаҕа» иҥиннэрэн, сайыннарар оонньуурдары оҥорор.

Бу манныктарынан оонньоон, оҕо көннөрү аралдьыйар эрэ буолбатах. Олоххо бэлэмнээх, күннээҕи үлэҕэ-хамнаска үөрүйэхтээх буолан тахсар. Тоҕо диэтэххэ, куукулатын оҕо курдук «биэбэйдээн, харайан, таҥыннаран», бэйэтин көрүнэ үөрэнэр. Таарыйа бу иннинэ билбэтэх билиитин сомсор. Быаны баанартан, сиэпкэ уктар үөрүйэхтэн саҕалаан, элбэххэ үөрэнэр. Кыра дэтээллэри сыһыара, холбуу үөрэнэн, моторикатын сайыннаран барар. Быыкаа оҕоҕо дьиэ тээбиринин, туттар тэрил, биридимиэт ааттарын үөрэтэргэ эмиэ туһаныахха сөп. Олох кыра оҕолорго сөптөөх кубиктар, «дьаабылыкалар» кытта бааллар.

Балачча халыҥ кинигэ сыччах биир «халадыанньыгын» аанын арыйаат, «ас арааһа» угуллан турарын көрөн, лаппа соһуйабын, сөҕөбүн-махтайабын. Ол эрэ буолуо дуо, ыскааба-тойо өссө да элбэх, аһыыр иһитэ олоччу баар буоллаҕа үһү! Куукулаҕын остуолга «олордон», «аһатар» эҥин эбиккин. «Айылҕаҕа таһааран» сыньатаҕын, музыкальнай тэрилинэн оонньотоҕун. Быһата, кинигэ дьоруойун дьарыга, «үлэтэ-хамнаһа» элбэҕин көрөн:

– Бу быычыкаа элбэх дэтээли эр-биир уруһуйдуохха, кырыйыахха, эбиитин «липучкалыахха» диэтэххэ, олус быыччык үлэ буоллаҕа! Маннык биир кинигэни төһө уһуннук оҥороҕунуй?

– Мин билигин тута хастыынан да, ол эбэтэр бүтүн партиянан бэлэмниибин. Онон, ортотунан, арааһа, биир кинигэҕэ нэдиэлэ барар диэхпин сөп.

– Уу! Ити дии! Оттон сыаната төһө буоларый? (Түбэһиэх биир халыҥ да халыҥ «кинигэни» ылан кыыспар көрдөрөбүн - Аапт.).

– Ити иһигэр икки куукулалаах, онон 5000 солк. тахса. Итинтэн удамырга сыаната атын, биир куукулалаахтар бааллар.

– Маны хайдах дезинфекциялыахха сөбүй? Быыллыйар эҥин буоллаҕа.

– Таҥас сууйар массыынаҕа куттаммакка сууйаҕын.

– Тыый! Кырааската, ойуута барбат эбит?

– Суох. Фетр матырыйаал боростуой кумааҕы, хордуон курдук, илийдэ да, алдьанан, тырыттан барбат. Оҕо тугу барытын айаҕар уктар үгэстээх дии? Оннук угуннаҕына да, туох да буолбат. Куурда да, чөлүгэр түһэр. Гипоаллергеннай матырыйаал.

Маннык талааннаах, дьоҕурдаах ийэ бэйэтэ түөрт оҕолоох улахан дьиэ кэргэн иһирэх ийэтэ. Улаханнара 15-тээх, муннуларын бүөтэ баара-суоҕа биир саастаах үһү. Онон Ольга оҕо туохха интэриэстээҕин, хас сааһыттан тугу сатыыр буолуохтааҕын кимнээҕэр да билэр, быһаарсар. Иккис оҕотун көрөр уоппускатыгар олорон бу дьарыгар ылсан барбытын этэр. «Оҕо мэйиитэ хайдах сыыйа-баайа сайдан иһэрэ интэриэһиргэппитэ», – диэн судургутук быһаарар.

Ольга «Кнопка» диэн оҕону сайыннарар кинигэлэри уонна оонньуурдары бэлэмниир мастарыскыайдаах эбит. Идэтинэн – оҕо психолога.

Кини фетр матырыйаалтан бэлэмниир оонньуурдарын, кинигэлэрин киһи эрэ сэргии, сэҥээрэ көрөр. «Тоҕо мин оҕо буолбатахпыный, итинэн оонньуу-оонньуу олоруом да этэ!» – диэн дьээбэ санаа киирбитин билбэккэ да хаалаҕын. Биһиги саҕана, арай, «Анина квартира» диэн хордуонка дьиэлээх куукула баарын өйдүүбүн. Дьүөгэм, Танюшам, бэлэхтээбитигэр, эчи, үөрбүппүн! Ол оонньуу, биллэн турар, маннык курдук  «баай», бачча араас тэрилэ-тээбиринэ суоҕа эрээри, олус күндү этэ.

Ольга кинигэлэрин арааһа да элбэх. Мультик, сериал дьоруойдарын кытта оҥорон, «дьиэлээн-уоттаан» биэрэр эбит. Тарбахха иилиллэр кыыл арааһа баар. Олору кэпсэтиннэрэ оонньуугун, быһата, куукула тыйаатыра оҥостуохха сөп.

Оттон уонна, саамай биһирээбитим диэн, сахалыы матыыптаах кинигэни элбэтэргэ суоттанар. Сахалыы тээбириннээх, төрүт астаах-үөллээх, «оттуллар» көмүлүөк оһохтоох балаҕан хайыы үйэ баар. Харысхал ойуулардаах, чорооннордоох, кытыйалардаах.

Оҕо өйгө тутар дьоҕурун сайыннарарга туһуламмыт «Өйгө тутуу» диэн сахалыы матыыптаах кинигэлээх. Онно икки өттүгэр ойуулаах 20 карточка баар. Холобур, кытыйа, сэргэ, аал луук мас уо.д.а. көстөрө. Оҕо икки тэҥ уруһуйу булуохтаах, аатын ааттыахтаах.

Ону ааһан, киһиҥ, олохтоох логопедка көмөлөһүннэрэн, «А.К.Маркова методикатынан тыл сүһүөҕүн ис тутулун сайыннарар карточкалардаах» сайыннарар оонньууну бэлэмнээбит. Ол эбэтэр, ааптара – Юлия Протодъяконова. Оттон кини толкуйун уруһуйдаан, суруйан, оҥорон, дьиҥ олоххо киллэрээччи, биллэн турар – Ольга бэйэтэ. Бу маны туһанан, оҕо тылы сүһүөхтэргэ сөпкө  араара, сөпкө саҥара үөрэнэр, ону таһынан өйгө тутар дьоҕурун туһанан, тыл сөпкө суруллуутун хараҕынан көрөн билэ үөрэнэр.

Өссө кыыллар сахалыы-нууччалыы ааттаныыларын билиһиннэрэр кинигэлээх. Холобур, «бараан», «овца» диэн тыллары кытта бараан уруһуйа көстөр. Эмиэ барыта – фетр матырыйаалтан.

«Мин биисинэһим» киин «Улахан дьиэ кэргэҥҥэ аччыгый биисинэс» диэн үөрэхтээһиҥҥэ бырайыактарыгар Ольга «Кнопка» брендэ бастыҥынан ааттаммыт. Ол түмүгэр киниэхэ бэйэ дьыалатын салгыырга грант анаммыта төһүү күүс буолбут.  Онон таһаарыылаах үлэтэ – өссө да иннигэр.

Быыстапка түгэннэрэ