Түмүк түбүктээх күннэрэ...

Үөрэх дьыла түмүктэнэр түбүктээх күннэрэ үүннүлэр... Дьокуускай куорат кырдьаҕас оскуолаларыттан биирдэстэрэ – Марха бөһүөлэгин 1 №-дээх орто оскуолатын ааһан эрэр сыл түмүктэрин СӨ үөрэҕириитин туйгуна, бу оскуола дириэктэрэ Мария Николаевна Стручкова кэпсээтэ.

– Мария Николаевна, оскуола туһунан  кэпсии түс эрэ.

– Биһиги оскуолабыт 2022 сыллаахха сэтинньи ыйга 115 сыл үлэлээбитин бэлиэтээбитэ. Бүгүҥҥү күҥҥэ 980 оҕо үѳрэнээччилээхпит, 33 кылаас комплега баар.

Оскуолабытыгар араас омук оҕото үѳрэнэр, үксэ сахалар уонна нууччалар, ону таһынан ньиэмэстэр, лезгиннэр, татаардар, кэриэйдэр, бүрээттэр, узбектар, киргизтэр уо.д.а. бааллар. 

Үөрэнээччи ис уйулҕата чөл буолуута – биһиги биир тутаах үлэбит. Ол курдук Жатайдааҕы техникуму кытта ыкса ситимнээх үлэ түмүгүнэн энергетическэй профильнай кылаас аһыллыбыта.

– Иитэр-үөрэтэр үлэ боппуруостарыгар тохтоотохпутуна?

– Оскуолабыт айар талааннаах, эт-хаан ѳттүнэн сайдыылаах оҕолору ѳрѳ тутар, ѳйүүр. Ол чэрчитинэн араас хайысхалаах куруһуоктар, секциялар үлэлииллэр. Ордук чуолаан «Мы туристы» куруһуок, музей уруоктара, «Марха» диэн спортивнай секция, «Юнармия», «Ветеран живет рядом» бырайыак, «Кыайыы волонтердара» үлэлэри чорботон этиэххэ сөп. Быйылгы үѳрэх дьылыгар Изольда Николаевна Егорова салайар 9 «в» кылааһа Дьокуускай куоракка Юнармия этэрээттэриттэн бастыҥнара буолла. Оттон учууталбыт Изольда Николаевна «Лучший руководитель юнармейского отряда» ааты сүгэн, үөрүүбүтүн үксэттэ.

Биһиги оҕолорбут араас таһымнаах күрэхтэргэ кыттан үгүс ситиһиилэнэллэр. 10-с кылаас үөрэнээччитэ Леон Тихонов Калуга куоракка буолбут «Профессионалы-2025» күрэххэ кыттан, «Системное администрирование» диэн үрдүк ааты ылла. Антон Слепцов уонна Антон Потапов Казань куоракка Н.И. Лобачевскай аатынан Арассыыйа таһымнаах научнай-практическай конференция 2-с истиэпэннээх лауреата буолбуттара. Оскуолабыт выпускнига Антон Слепцов Арассыыйа үрдүнэн айар дьоҕурдаах оҕолор истэригэр ыытыллыбыт «Леонардо» бэстибээлгэ кыайыылаах аатын ылары ситиспитэ.

Үөрэнээччилэрбит ситиһиилэрэ оскуолабыт үлэтэ сѳптөөх хайысханан барарын туоһулуур. Дьокуускай куорат оҕону иитэр уонна сайыннарар үѳрэх кыһаларын ортотугар биир бастыҥ үлэлээҕин бу ѳссѳ  биирдэ бигэргэтэр.

– Интернациональнай састааптаах оскуола диэтэххэ төрүт оонньууну – ох саанан ытыыны өрө тутаргыт сүрдээх хайҕаллаах дьыала эбит ээ.

– Оннук. Үөрэнээччилэрбит ситиһиилэрэ үөрдэр, бу педагогтарбыт кыһамньыларын түмүгэ буолар. Аан бастаан 2024 сыллаахха тохсунньу ыйга куорат иһинэн ыытыллыбыт күрэххэ холоммуттара. Быйылгыттан ох саанан ытыыга утумнаахтык ылсан эрэллэр.

Классическай оҕунан ытыыга – Алиса Потапова, Амелия Самсонова, Виктор Сосин, Вася Егоров, төрүт оҕунан ытыыга Проня Васильев, Ньургустаан Алексеев, Сардаана Моякунова, Эвелина Исакова, Булат Капитонов  Марха оскуолатын ааттаталлар. Блочнай оҕунан ытыыга Виктор Гермогенов дьарыктанан, элбэх ситиһиилэннибит.

2011-2012 с.т. оҕолорго өрөспүүбүлүкэ күрэҕэр Прокопий Васильев – 1-кы миэстэни, Ньургустаан Алексеев, Эвелина Исакова – 2-с миэстэни, Виктор Сосин, Алиса Потапова 3-с миэстэни ылары ситиспиттэрэ.

Куорат иһинэн күрэхтэһиигэ Прокопий Васильев – 1, Эвелина Исакова – 2, Сардаана Моякунова – 3, оттон Виктор Гермогенов блочнайга 1-кы миэстэни ылаттаабыттара. Ох саанан дьарыктанар үөрэнээччилэрбититтэн Прокопий Васильев Томпоҕо, Ньургустаан Алексеев Нам улууһугар ситиһиилээхтик кыттыбыттара. Аны өссө кылгас кэм иһигэр спортсменнар разряд нуорматын толортоотулар: 1 юношеский разряд (классическай) – Алиса Потапова, Амелия Самсонова; 1 юношескай разряд (блочнай) – Виктор Гермогенов. Көрөрбүт курдук, биһиги охчуттарбыт ситиһиилэрэ баһаам. Быйыл оҕолорбутун Степанида Артахинова дьарыктаан саҕалаата. Онон өссө үрдүк ситиһиилэнэллэригэр эрэнэбит.

– Биир сонун куонкурустааххытын сэргии көрдүбүт. Хайа уонна оттон үөрэх таһынан оҕону сайыннарарга аналлаах араас хайысхалаах тэрээһин үгүс буоллаҕа.

– Чахчы даҕаны, сонун. Быйылгы куонкурус Кыайыы 80 сылыгар ананна. Сылын аайы Марха уокуругун оскуолаларын ортотугар бу сэдэх, интэриэһинэй куонкурсу «ЯкутскЭкосети»  тэрилтэ генеральнай дириэктэрэ Андрей Викторович Лебедев тэрийэн ыытар.

Быйыл муус устар ыйга байыаннай тиэхиньикэни оҥорууга экокуонкурус буолан ааста. Куонкурус уратыта диэн үлэлэр бары быраҕыллар матырыйаалтан буолаллара. Манна биһиги оскуола 1 кылааһыттан саҕалаан 9 кылааска диэри 91 үлэ киибитэ. Үлэлэр хортуонтан, таҥас сыыһыттан, мастан, тимиртэн, батарыайкалартан, пластик иһиттэн оҥоһуллубуттара.

Бэлиэтээн эттэхпитинэ, 2 «а»  (сал. Афанасьева Э.В.) уонна 4 «а» сал. Огутова К.А.) кылаастар 100% кыттыыны ылбыттара. Дьүүллүүр бөлөх  Андрей Викторович бэйэтэ салайааччылаах кэлэн үлэлэри көрбүтэ. Олус үчүгэй үлэлэр бааллар диэн быыстапкабытын үрдүктүк сыаналаабыттара.

Онон биһиги уокурук иһинэн ыытыллыбыт күрэхтэһиигэ 1 миэстэни  Айан Осипов (1 «б»), Вениамин Слепцов (2 «а»), Мичил, Эрчим Постниковтар (4 «а»), Имана Слепцова (6 «в») уонна 9 «в» кылаас кэлэктииптэрэ ылбыттара. Кыайыылаахтар дипломунан, сыаналаах бэлэхтэринэн наҕараадаламмыттара.  Маннык интэриэһинэй, көхтөөх уонна туһалаах куонкурус буолар.

Оҕо түмсүүтүгэр элбэх араас аахсыйаҕа, патриотическай тэрээһиннэргэ үөрэнээччилэрбит ситиһиилэриттэн астынабыт. Ол курдук, өрөспүүбүлүкэтээҕи «Медиа-Киин» «Проекты будущего» күрэҕэр Геннадий Алексеев, Ирина Мироян, Софья Сафонова, Алмаз Орлов, Милена Жиркова 2-с миэстэни ылбыттара.

Айти-күрэххэ, «Муода тыйаатырыгар» 2-с, 3-с миэстэни ылаттаабыттара. Оҕо хамсааһынын уонна түмсүүтүн киинигэр улахан таһымнаах күрэхтэргэ кыттан, оҕолор билиилэрэ кэҥиир, эппиэтинэстэрэ улаатар. Араас дьону кытта кэккэлэһэ үлэлииргэ үөрэнэллэр.

– Мария Николаевна, эһиги оскуолаҕытыгар үөрэх дьылын түмүгүн түбүктээх күннэрэ саҕаланнахтара?

– Үөрэх дьылын түмүгүнэн туйгун уонна үчүгэй үөрэхтээх оҕолору бэлиэтиибит. Ону таһынан спорка, араас куонкурустарга кыайыылаахтар  анал ааттарынан бэлиэтиир үтүө үгэстээхпит. 

Кылаастар бэйэлэрин икки ардыларыгар «Сыл бастыҥ кылааһа», «Сыл бастыҥ үөрэнээччитэ» диэн иһин киирсэллэр.