01.02.2025 | 16:00

«Священная война» ырыа историята

(Кыайыы 80 сылынан)
«Священная война» ырыа историята
Ааптар: Киин Куорат
Бөлөххө киир

1941 сыл бэс ыйын 24 күнүгэр, сэрии саҕаламмыта икки хоноотун кытта, “Известия” уонна “Красная звезда” хаһыаттарга тэҥинэн биллиилээх сэбиэскэй поэт, Сталин аатынан бириэмийэ лауреата В.И. Лебедев-Кумач илии баттааһыннаах “Священная война” хоһоон бэчээттэммитэ.

Бу кэннэ тута композитор А.В. Александров бу хоһооҥҥо ырыа муусукатын суруйбута. Тылларын уонна ноталары бэчээттиир бириэмэ суох этэ, онон Александров миэлинэн дуоскаҕа суруйбутун ырыаһыттар уонна мусукааннар тэтэрээттэригэр устан испиттэрэ. Өссө биир күн бэлэмнэниигэ барбыта.

Онон 1941 сыл бэс ыйын 26 күнүгэр Белорусскай вокзалга өссө сэриигэ аттана илик ССРС Кыһыл аармыйатын ырыаҕа уонна үҥкүүгэ Кыһыл знамялаах ансаамбылын бөлөҕө бу ырыаны аан бастаан толорбута. Оччотооҕу көрбүт, истибит дьон кэпсээнинэн, ырыаны бу күн биэстэ үргүлдьү ыллаабыттар. 2005 сыл ыам ыйыгар, бу сабыытыйалары кэриэстээн, вокзал иһигэр мемориальнай дуоска туруоруллубута.

Ол эрэн 1941 сыл алтынньы 15 күнүгэр диэри “Священная война” ырыа киэҥник толоруллубат этэ. Ол төрүөтүнэн олус хараастыылаахтык иһиллэрэ буолбута: Кыайыы “кыра хааны” тоҕон түргэнник кэлэрин туһунан буолбакка, элбэх өлүүлээх-сүтүүлээх ыарахан кыргыһыы туһунан ылланар диэн. Онтон 1941 сыл алтынньы 15 күнүгэр, өстөөх Калуга, Ржев уонна Калинин куораттары ылбытын кэннэ, “Священная война” ырыа Бүтүн Сойуустааҕы араадьыйаҕа сарсыарда аайы, Кириэмил курааннара тыаһаабыттарын кэннэ, иһиллэр буолбута.

Ырыа Аҕа дойду Улуу сэриитигэр маассабайдык тарҕаммыта уонна биһиги саллааттарбыт бойобуой тыыннарын өрө көтөхпүтэ, чуолаан кырыктаах кыргыһыыларга. Сэрии кэмигэр ырыа иккитэ  пластинкаҕа уһуллубута: 1941 уонна 1942 сыллардаахха.

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Екатерина Семенова: «Ылдьаананы аһынным ээ...»
Дьон | 08.02.2025 | 12:00
Екатерина Семенова: «Ылдьаананы аһынным ээ...»
Бу күннэргэ «Саха» НКИХ көрөөччүлэрэ «Уот Дьулустаан» диэн саҥа сериалынан олоробут диэтэххэ, омун буолбатах. Киэһэ аайы: «Киинэбит кэлэрэ чугаһаата», – диэн бассаап бөлөхтөр оргуйа түһэллэр. Саҥа сериалга киҥнээх, кырыктаах Ылдьаана хотун оруолун чаҕылхайдык толорбут Екатерина Семенова көрөөччү киэҥ биһирэбилин ылла.   Бүгүҥҥү сэргэх сэһэргэһээччибит –  СӨ Үүнэр көлүөнэтин тыйаатырын артыыһа, СӨ...
Саргылан Семенов: «Паралимпиада кыһыл көмүһүн ылларбын...»
Дьон | 01.02.2025 | 11:00
Саргылан Семенов: «Паралимпиада кыһыл көмүһүн ылларбын...»
Кини – 25 саастаах эдэр киһиэхэ олох ыараханын, аһыытын-ньулуунун билбит, ол охсууттан самныбатах, күүстээх санаалаах, сахалыы мындыр толкуйдаах, саастаах да дьоҥҥо холобур буолар киһи киэн туттар дьоруойа.   – Саргылан, бастатан туран, бэйэҥ тускунан билиһиннэриэҥ дуо? – 1999 сыллаахха Уус Алдан улууһун киинигэр Бороҕоҥҥо төрөөбүтүм, улааппытым, оҕо, эдэр сааһым барыта онно...
Саха түмэлигэр ураты быыстапка турда
Сонуннар | 07.02.2025 | 22:12
Саха түмэлигэр ураты быыстапка турда
Саха АССР оскуолаларын 1985 сыллааҕы выпускниктара быйыл оскуоланы бүтэрбиттэрэ 40 сылын туолар. Кыайыы 40 үбүлүөйдээх сылыгар Саха сирин оскуолаларын бүтэрбит  тыһыынчанан оҕо бүгүн бэйэлэрэ олохторун орто омурҕанын ааһан, үүнэр көлүөнэни, эдэр ыччаты дойдуга тулхадыйбат таптал, бэриниилээх буолуу тыыныгар үлэлэһэр ытыктанар дьон. Кинилэр бу үтүө дьулуурдара атыттарга холобур эрэ буолар аналлаах....