24.01.2025 | 10:00

Смартфоммут үйэтин уһатабыт

Смартфоммут үйэтин уһатабыт
Ааптар: Айыына КСЕНОФОНТОВА
Бөлөххө киир

Билигин, сыана күн-түүн үрдүү турар кэмигэр,  киһи эрэ барыта төлөпүөнүн санаатаҕын аайы уларытар, саҥаттан саҥа смартфону атыылаһар кыаҕа суох. Омук дойдуларыгар оҥоһуллан кэлэр тэриллэрбит алдьанан хааллахтарына, бу санкция саҕана, өрөмүөннэтэргэ сапчаас булар да уустук буолла.
Дьиҥэр, сыа-сым курдук тутан, харыстаан илдьэ сырыттахха, төлөпүөн үйэтин төһө эмэ уһатыахха сөп эбит. Ону сатыахха уонна билиэххэ наада. Бу судургу сүбэлэри ааҕыҥ уонна хаппаргытыгар хатааҥ.

Сөпкө ииттэриэххэ

Бу эйгэҕэ анал идэтийбит экспертэр этэллэринэн, төлөпүөммүт иитиитин 65-75% тута сылдьара ордук сөптөөх эбит. Ол эбэтэр  100%-ҥа тиэрдибэккэ, 80%-ҥа диэри ииттэрэн баран, арааран кэбиһиэххэ сөп. Ол эрээри хаһан кытарыар, “өлүөр” диэри сылдьыбакка, саатар, аҥаара бүттэҕинэ, ииттэрэ ууруҥ диэн сүбэлииллэр. Аны сотору-сотору сэрээттииринэн үлүһүйэр эмиэ табыллыбат. Оннук бэйэбит да билбэппитинэн литий-ионнай аккумулятор үйэтин кылгатабыт.

Сорохтор розеткаҕа холбонон турдаҕына, туттубат ордук уонна түүннэри ииттэрэ хаалларымаҥ диэн сүбэлииллэр. Ол эрээри сорох хампаанньа исписэлиистэрэ ити туох да куттала суох дииллэр эбит. Экспертэр аныгы тэриллэр “өйдөөхтөр” диэн санаалаахтар. Оҥорон таһаарааччылар этэллэринэн, билиҥҥи төлөпүөннэр чип-контроллердаахтар, ол эбэтэр смартфон батарыайата 100% тиийдэҕинэ, бэйэтэ да иитиллэн бүппүтүн “билэр”.

Литий-ионнай аккумулятор туттуллар болдьоҕо хааччахтаах, хаһан эрэ син биир кэмэ кэлэр, уларытыахха наада буолар. Онуоха экспертэр анал кииннэр (сервистэр) өҥөлөрүнэн туһаныҥ диэн сүбэлииллэр. Харчыны кэрэйэн, бэйэҕит хаһа, талкыйа сатаамаҥ, анал үнүстүрүмүөнэ суох тугун эрэ таарыйан кэбиһэр куттал баар.  

Чааһынай мастарыскыайдар, биллэриинэн үлэлиир дьон, биллэн турар, кыра харчыны көрдүөхтэрэ. Ол эрээри үксүн хаачыстыбата мөлтөх аккумуляторы олордуохтарын сөп. Онон мэктиэлээх сервиһинэн туһаммыт ордук, син эрэх-турах сананыаххыт. 

 

Тымныыттан уонна куйаастан куоттарабыт

Чинчийии көрдөрбүтүнэн, смартфон сөбүлүүр температурата +15 саҕалаан +35 °C диэри халбаҥныыр.

Сайын. Өҥүрүк куйааска төлөпүөммүт процессора бытаарар, оттон аккумулятора мөлтөөн барар эбит. Сороҕор олох даҕаны батарыайата үллэн, бэл диэтэр, умайан хаалыан сөп. Ол иһин күн уота сырайар сириттэн смартфону күлүк миэстэҕэ куоттарыҥ. Күн сардаҥата – төлөпүөн өлөр өстөөҕө.

Кыһын. Хайа да чулуу оҥоһуулаах тэрил Саха сирин тымныытын тулуйбата, уйбата чуолкай. Ахсынньы аам-даам, тохсунньу тоһуттар тымныытыгар смартфоммут бытаарар, иитиитэ түргэнник баранар эбэтэр көрүөх бэтэрээ өттүгэр олох да олоччу олорор. 

Тымныыттан сылаас дьиэҕэ киирэн баран, төлөпүөҥҥүтүн хаспытынан барымаҥ, 10-30 мүн. аа-дьуо сылыйарыгар, этэргэ дылы, “өйүн-төйүн” буларыгар бириэмэтэ биэриҥ. Аны туран, иитиитэ бүттэ диэн, ыксаан, тута розетка көрдүү ойумаҥ – батарыайата уонна процессора эмискэ итийэн, смартфон ис компоненнара эмсэҕэлиэн эбэтэр конденсат үөскүөн, куорпуһун иһэ дьэбиннириэн эмиэ сөп.

Ыраастык тутуохха

Исписэлиистэр төлөпүөҥҥүт экранын ол-бу сууйар сириэстибэнэн, түүлээх таҥаһынан, бэл, кэтэ сылдьар футболкаҕытынан сотумаҥ дииллэр. Маннык халы-мааргы “ыраастааһын” дисплей бүрүөһүнүн эбэтэр харыстыыр өстүөкүлэтин алдьатыан сөп эбит.

Аныгы смартфоннар үксүн олеофобнай бүрүөһүннээх буолаллар. Ол  сыаны-арыыны, кири уонна уу таммаҕын тэйитэр, тарбах экран устун сүүрэригэр көмөлөһөр аналлаах.  

Дьэ, ол иһин төлөпүөн дисплейигэр хаалар тарбах суолун, кири уонна быылы соторго микрофибраттан салпыакка ордук эбит. Смартфон иитиллэ турар кэмигэр сотумаҥ, арааран баран ыраастааҥ. Онуоха тирээпкэни ыраас уунан кыратык сиигирдэ түһүөххэ сөп. Хайаҕастарын, динамигын таарыйбат буола сатааҥ.

Аны туран, зарядник киирэр хайаҕаһын скрепканан, пинцетинэн, этибиэркэнэн хаһан ыраастыыр көҥүллэммэт. Ол оннугар тиис ыраастыыр маһынан сэрэнэн туттуохха сөп.

Динамигын пылесоһунан үрдэрэр сэрэхтээх: мембраната алдьанан хаалыаҕа. Кураанах уонна сымнаҕас киистэнэн аа-дьуо ыраастаныллар.

Уу, утах – кыр «өстөөхтөр»

Ханнык баҕарар төлөпүөнү ууттан, утахтан уонна да атын убаҕастан туора тутар ордук. Оҥорон таһаарааччы сииктэн уонна быылтан толору харысхаллаах диэн мэктиэлээх да буоллаҕына.

IP67 стандартаах тэрил 30 мүн. 1 миэтэрэ, оттон IP68 1,5 миэтэрэ дириҥҥэ диэри киириэхтэрин сөп диэн суруйаллар. Ону даҕаны чинчийиилэр лаборатория усулуобуйатыгар ыраас уонна тууһа суох ууга ыытыллалларын умнар сатаммат. Муора туустаах уута эбэтэр минньигэс утахтар хайдах дьайыахтара биллибэт. Оҥорон таһаарааччылар төһө эмэ мэктиэлээбиттэрин үрдүнэн, “курутуой” да смартфон ууну тэйитэр бүрүөһүнэ син биир хаһан эрэ кэлэн элэйэр, онон ууга “сөтүөлэтэр” син биир ончу наадата суох.  

Ууга түһэрдэххэ... Фенинэн куурдарга ыксаамаҥ. Салгынынан үрдэрэн, ууну куорпус иһигэр киллэриэххэ сөп. Батарыайаҕа уурарга, микроволновкаҕа угарга эмиэ тиэтэйимэҥ – букатын даҕаны ытыс соттуоххут. Норуот сүбэтинэн рис куруппаҕа эбэтэр тууска үҥкүрүтүү туһалыа суоҕа: хата, төттөрүтүн, динамикка уонна хайаҕастарыгар киирэн, кыһалҕаны элбэтиэхтэрэ.

Сервиснэй кииҥҥэ сүүрэр ордук. Маннык тэрилтэлэр үксүн электрониканы куурдарга анал ультразвуковой ванна-сушилкалаах буолаллар.  

Харыстыыр кыахтааҕы кыайа-хото туттуохха

Смартфону харыстыыр хах (чехол) хайаан да наада.  Үлтү түһэрдэххэ, системнэй платата эбэтэр камерата эмсэҕэлиэн сөп.

Оҥорон таһаарааччылар силикон хаҕы кэмпилиэккэ укпут буолаллар. Бу улахан эмсэҕэлээһинтэн быыһаабат, ол да буоллар куорпуһун уонна камератын быылтан, киртэн харыстыыр.  

Төлөпүөҥҥүтүгэр сөп түбэһэр “оригинальнай” хахтары ылынаргыт ордук. Үлтү түһүүттэн, охсууттан харыстыыр хахха харчыгытын харыстаамаҥ диэн исписэлиистэр сүбэлииллэр. Итинник аксессуардар быдан туһалыыллар.

Экраныгар өстүөкүлэ уонна пленка. Аныгы төлөпүөннэр өстүөкүлэлэрэ бэйэтэ да бөҕө буолар. Ол эрээри угуйук угаайытыгар киирэн биэримэҥ – ханнык баҕарар өстүөкүлэ син биир хайа барыан эбэтэр алдьаныан сөп.

Билигин сервис кииннэригэр өстүөкүлэтин эрэ уларытар табыллыбат буолан турар: үгүс оҥорон таһаарааччылар модульнай сапчааһын туруорары ирдииллэр, онно экрана, сенсорын араҥата уонна биометрическай датчиктара киирэр. Түмүгэр алдьаммыт экраны уларытыы саҥа смартфон сыанатын аҥаара буолан тахсыан сөп.

Смартфоҥҥутун сиргэ түһэрдэххитинэ, харыстыыр өстүөкүлэтэ хайдыан сөп, ол эрээри экран бүтүн хаалар кыаҕа үрдүк. 

 

Мантан туох куһаҕан кэмэлдьилээххин билин:
- Умайар уот куйааска күҥҥэ сыламныы сытан бассааптыыбын...
- Төлөпүөнүм экранын инчэҕэй салпыакканан, илиибэр туох түбэспитинэн сотобун...
- Кыһын тымныыга таһырдьа хаартыскаҕа түһэрэрим элбиир...
- Төлөпүөммэр өстүөкүлэ туруортара иликпин... 
- Иитиитэ олоччу бүтүөр диэри туттабын...

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Екатерина Семенова: «Ылдьаананы аһынным ээ...»
Дьон | 08.02.2025 | 12:00
Екатерина Семенова: «Ылдьаананы аһынным ээ...»
Бу күннэргэ «Саха» НКИХ көрөөччүлэрэ «Уот Дьулустаан» диэн саҥа сериалынан олоробут диэтэххэ, омун буолбатах. Киэһэ аайы: «Киинэбит кэлэрэ чугаһаата», – диэн бассаап бөлөхтөр оргуйа түһэллэр. Саҥа сериалга киҥнээх, кырыктаах Ылдьаана хотун оруолун чаҕылхайдык толорбут Екатерина Семенова көрөөччү киэҥ биһирэбилин ылла.   Бүгүҥҥү сэргэх сэһэргэһээччибит –  СӨ Үүнэр көлүөнэтин тыйаатырын артыыһа, СӨ...
Саргылан Семенов: «Паралимпиада кыһыл көмүһүн ылларбын...»
Дьон | 01.02.2025 | 11:00
Саргылан Семенов: «Паралимпиада кыһыл көмүһүн ылларбын...»
Кини – 25 саастаах эдэр киһиэхэ олох ыараханын, аһыытын-ньулуунун билбит, ол охсууттан самныбатах, күүстээх санаалаах, сахалыы мындыр толкуйдаах, саастаах да дьоҥҥо холобур буолар киһи киэн туттар дьоруойа.   – Саргылан, бастатан туран, бэйэҥ тускунан билиһиннэриэҥ дуо? – 1999 сыллаахха Уус Алдан улууһун киинигэр Бороҕоҥҥо төрөөбүтүм, улааппытым, оҕо, эдэр сааһым барыта онно...
Саха түмэлигэр ураты быыстапка турда
Сонуннар | 07.02.2025 | 22:12
Саха түмэлигэр ураты быыстапка турда
Саха АССР оскуолаларын 1985 сыллааҕы выпускниктара быйыл оскуоланы бүтэрбиттэрэ 40 сылын туолар. Кыайыы 40 үбүлүөйдээх сылыгар Саха сирин оскуолаларын бүтэрбит  тыһыынчанан оҕо бүгүн бэйэлэрэ олохторун орто омурҕанын ааһан, үүнэр көлүөнэни, эдэр ыччаты дойдуга тулхадыйбат таптал, бэриниилээх буолуу тыыныгар үлэлэһэр ытыктанар дьон. Кинилэр бу үтүө дьулуурдара атыттарга холобур эрэ буолар аналлаах....