17.01.2025 | 10:00

«Сайдыс» урбаан хайысхатыгар дьоһун хардыылары оҥорор

«Сайдыс» урбаан хайысхатыгар дьоһун хардыылары оҥорор
Ааптар: Айыына КСЕНОФОНТОВА
Бөлөххө киир

2017 сыллаахха Нам улууһун З.А. Тихонова аатынан «Түөлбэ» оҕо киинин иһинэн «Сайдыс» биисинэс-инкубатор арыллыбыта. Эбии үөрэхтээһин тэрилтэтигэр өрөспүүбүлүкэҕэ бу бастакы биисинэс-инкубатор буолар.

Бүгүн «Сайдыс» салайааччыта Аксинья Семеновна Павлованы кытта эбии үөрэхтээһин сонун хайысхатыгар туох ситиһиилээхтэрин, инники былааннарын туһунан сэһэргэстибит.

– Биһиэхэ хас биирдии куруһуок оҕолоро уонна салайааччылара бары биисинэс идиэйэлээхтэр, ону олоххо киллэрэргэ дьулуһаллар. Сүрүннээн ити хайысханан үлэлиибит. Ый аайы дьаарбаҥка тэрийэбит, онно үөрэнээччилэрбит оҥоһуктарын атыылыыллар, харчы киллэринэллэр, хамнас аахсаллар.

Былырыын «Эдэр фермер» диэн бырайыакпытынан тыыннаах муннугу тэрийбиппит, түргэнник ситэр көрүҥнэри – куруолуктары уонна перепелкалары тутабыт. Ленскэй нэһилиэк дьаһалтатын кытта дуогабар түһэрсибиппит. Нэһилиэнньэҕэ атыылаан, өссө элбэтэр санаалаахпыт. «Меркурий» бырагыраама нөҥүө тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар тэрилтэлэр, кэтэх хаһаайыстыбалаах дьон атыылаһаллар.

Аны туран, сыл аайы үүнээйи арассаадатын олордон, ону көрөн-харайан, бүөбэйдээн, саас нэһилиэнньэҕэ атыылыыбыт. Оҕолор Калифорния чиэрбэтэ хайдах кыстыырын чинчийэллэр, инникитин уоҕурдуу быһыытынан тарҕатар санаалаахпыт.    

Үөрэнээччилэрбит араас тиэхиньикэнэн (иис, баайыы, кырыйан оҥоруу уо.д.а.) эгэлгэ оҥоһуктары, киэргэллэри, дьиэҕэ-уокка туһалаах бородууксуйаны айан-тутан таһаараллар, ас астыыллар. Ону атыыга таһаардахтарына, дьон-сэргэ хото ылар. Дьаарбаҥкаларбытын үксүн бэлиэ күннэр, бырааһынньыктар иннилэригэр тэрийэр үгэстээхпит. Киирбит дохуоттан оҕолорго 10 % төлөбүр оҥоробут, онтон ордубут харчы «Түөлбэбит» сайдыытыгар барар. Кэлин музыкальнай аппаратура, көмпүүтэр ылынныбыт.

Билиҥҥи туругунан 15 бырагыраама үлэлиир, барыта 500-тэн тахса оҕо дьарыктанар. Холобур, «Юный фермер», «Юный модельер», «Малая киноакадемия», «Фабрика звезд», «Национальное шитье», «Поиск», «Подготовка к школе», «НОО» диэн бырайыактардаахпыт. Дьиэбит кыараҕас соҕус, онон куруһуоктарбытын күнүнэн, чааһынан аттаран ыытабыт.

Бастаан кэлбит оҕолорго биисинэс идиэйэ, биисинэс-бырайыак диэн тугун билиһиннэрэр, кэпсиир семинардары тэрийэбит. Өрөспүүбүлүкэтээҕи “Мин биисинэһим” уонна “Биисинэс-инкубатор” үлэһиттэрин ыҥырабыт, урбаанньыттары кытта көрсүһүүлэри, стратегическай сиэссийэлэри тэрийэбит. Онно сылдьыбыт оҕолорбут салгыы хас да түһүмэхтээх урбаан олимпиадатыгар кыттыахтаахтар.

Сыл аайы олунньу ыйга улуустааҕы биисинэс-бырайыактар күрэхтэрин тэрийэн ыытабыт. Манна араас идиэйэлээх, кэскиллээх бырайыактаах оҕолор кытталлар. Бу үлэбитин олохтоох урбаанньыттарбыт олус өйүүллэр, бириис туруоран, күүс-көмө буолаллар. Кинилэргэ улаханнык махтанабыт.

Улууспутугар биисинэс-инкубатордаах сэттэ оскуола баар, кинилэри кытта ыкса ситимнээхтик үлэлиибит, бииргэ тэрээһиннэри ыытабыт, дьаарбаҥкаларга кыттабыт, бэйэ-бэйэбитигэр сүбэ-ама биэрэбит.

2023 сыллаахха бэс ыйыгар «Нам улууһа» МТ баһылыга Ю.И. Слепцов бэйэтин дьаһалынан «Түөлбэбит» аттыгар баар 1163 кв.миэтэрэ иэннээх учаастагы анаабыта. Онно «Юка» диэн оҕо мини-экологическай паарката тутуллан үлэлиэҕэ, саҕалааһын баар.

Күһүҥҥүттэн «Успех каждого ребенка» федеральнай бырайыак чэрчитинэн «Новые места» диэн бырайыакка хапсаммыт, саҥа оборудованиелаах кэбиниэт арыллан, оҕолор чинчийэр үлэлэригэр естественно-биологическай хайысханан хото дьарыктанан эрэллэр. Манна СӨ Үөрэх уонна билим министиэристибэтигэр, өрөспүүбүлүкэтээҕи «Юные якутяне» кииҥҥэ махталбыт муҥура суох.

2022, 2023 сыллар түмүктэринэн өрөспүүбүлүкэтээҕи көрүүгэ “Лучшее комплексное учебно-производственное хозяйство” диэн номинацияҕа 2-с бочуоттаах миэстэни субуруччу ылаттаабыппыт. 2024 сылга “Формула успеха” иккис өрөспүүбүлүкэтээҕи оскуола иһинээҕи биисинэс-инкубатордар быыстапка-дьаарбаҥкаларыгар “Бастыҥ бородууксуйалар уонна табаардар” анал аат кыайыылааҕынан буолбуппут.

Дириэктэрбит Надежда Гаврильевна Дьячковская үтүмэн үлэни ыытар. Өр сылларга Нам улууһун үөрэххэ управлениетын салайбыт баай уопуттаах. Итиэннэ Олохтоох дьаһалта өйөбүлүнэн саҥа саҕахтары арыйабыт, оҕо аймах сайдар кэскилин кэҥэтэбит. 

 

«Сайдыс» педагогтара оҕолорго урбаан умсугутуулаах эйгэтин арыйаллар, бородууксуйаларын атыылыырга, биисинэс-идиэйэлэрин олоххо киллэрэллэригэр көмөлөһөллөр, ону ситиһиилээхтик көмүскүүллэригэр өйөбүл, тирэх буолаллар. Эдэркээн урбаанньыттар бу сонун уонна кэскиллээх хайысхаҕа дьоһун хардыылары оҥороллор, төрөөбүт түөлбэлэрин, Нам улууһун сайдыытыгар бэйэлэрин сэмэй кылааттарын киллэрэллэр.

 

Биисинэс-инкубатор үлэтин түмүгэ – киллэрбит дохуотугар:
2022 с. – 185 тыһ. солк. (онтон 72 тыһ. солк. – биисинэс-дьаарбаҥкаҕа киирбит үп);
2023 с. – 223 тыһ. солк. (онтон 78 тыһ. солк. – биисинэс-дьаарбаҥкаҕа киирбит үп) 
Киирбит харчынан тэрилтэ материальнай баазатын бөҕөргөтөр сыаллаах музыкальнай оборудование, көмпүүтэр тиэхиньикэтэ, видеопроектор, тэрээһиннэргэ бириис ылыллыбыт. Анал байыаннай дьайыы кыттыылаахтарыгар көмөҕө 51 тыһ. солк. тиэрдиллибит.  

Хаартыскалар: дьоруой тус архыыбыттан

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Екатерина Семенова: «Ылдьаананы аһынным ээ...»
Дьон | 08.02.2025 | 12:00
Екатерина Семенова: «Ылдьаананы аһынным ээ...»
Бу күннэргэ «Саха» НКИХ көрөөччүлэрэ «Уот Дьулустаан» диэн саҥа сериалынан олоробут диэтэххэ, омун буолбатах. Киэһэ аайы: «Киинэбит кэлэрэ чугаһаата», – диэн бассаап бөлөхтөр оргуйа түһэллэр. Саҥа сериалга киҥнээх, кырыктаах Ылдьаана хотун оруолун чаҕылхайдык толорбут Екатерина Семенова көрөөччү киэҥ биһирэбилин ылла.   Бүгүҥҥү сэргэх сэһэргэһээччибит –  СӨ Үүнэр көлүөнэтин тыйаатырын артыыһа, СӨ...
Саргылан Семенов: «Паралимпиада кыһыл көмүһүн ылларбын...»
Дьон | 01.02.2025 | 11:00
Саргылан Семенов: «Паралимпиада кыһыл көмүһүн ылларбын...»
Кини – 25 саастаах эдэр киһиэхэ олох ыараханын, аһыытын-ньулуунун билбит, ол охсууттан самныбатах, күүстээх санаалаах, сахалыы мындыр толкуйдаах, саастаах да дьоҥҥо холобур буолар киһи киэн туттар дьоруойа.   – Саргылан, бастатан туран, бэйэҥ тускунан билиһиннэриэҥ дуо? – 1999 сыллаахха Уус Алдан улууһун киинигэр Бороҕоҥҥо төрөөбүтүм, улааппытым, оҕо, эдэр сааһым барыта онно...
Саха түмэлигэр ураты быыстапка турда
Сонуннар | 07.02.2025 | 22:12
Саха түмэлигэр ураты быыстапка турда
Саха АССР оскуолаларын 1985 сыллааҕы выпускниктара быйыл оскуоланы бүтэрбиттэрэ 40 сылын туолар. Кыайыы 40 үбүлүөйдээх сылыгар Саха сирин оскуолаларын бүтэрбит  тыһыынчанан оҕо бүгүн бэйэлэрэ олохторун орто омурҕанын ааһан, үүнэр көлүөнэни, эдэр ыччаты дойдуга тулхадыйбат таптал, бэриниилээх буолуу тыыныгар үлэлэһэр ытыктанар дьон. Кинилэр бу үтүө дьулуурдара атыттарга холобур эрэ буолар аналлаах....