19.01.2025 | 14:00

Сөбүлүүр дьарыктан киһи дьоллонор, санаата көнньүөрэр

Сөбүлүүр дьарыктан киһи дьоллонор, санаата көнньүөрэр
Ааптар: Марфа ИВАНОВА
Бөлөххө киир

Үлэттэн иллэҥ кэмнэригэр сөбүлүүр дьарыктаах, ураты умсугуйар эйгэлээх, өрүү кэрэни, ураны болҕойор, айарга-тутарга дьулуурдаах дьон тоҕо эрэ ис-истэриттэн сырдыы сылдьар буолаллар. Сөбүлүүр дьарыктан киһи дьоллонор, санаата көнньүөрэр диэн маны этэн эрдэхтэрэ.

Мин бүгүн биир оннук, куруук мичээрдээбитинэн көрсөр, уруһуйдуурга, кэрэ оҥоһуктары чочуйарга айылҕаттан тарбаҕар талааннаах эдэркээн устудьуон кыыс Вилена Поротованы кытта билиһиннэриэхпин баҕарабын.

Вилена мэтириэттэри, комикстары, аниме дьоруойдарын уруһуйдуурун таһынан, оҕуруонан ытарҕалары, кольелары, браслеттары, брелоктары тиһэр. Ону сэргэ эдэр дьон сэргиир араас тиэмэҕэ дьэрэкээн наклейкаларын, сахалыы харысхаллары оҥорор эбит. Бу дьарыгын бастаан хобби курдук саҕалаабыт буоллаҕына, сөбүлүүр дьарыга устудьуон киһиэхэ билигин биир сүрүн дохуота буолбут.

 – Вилена, хаһааҥҥыттан уруһуй эйгэтигэр сыстыбыккыный?

– Оҕо эрдэхпиттэн уруһуйдуурбун олус сөбүлүүбүн. Ол иһин дойдубар Элгээйитээҕи искусство оскуолатыгар уруһуй уонна дизайн кылааһын үөрэнэн бүтэрбитим. Ийэм Анастасия Алексеевна уонна аҕам Александр Николаевич бу оскуолаҕа педагогтар. Бэйэлэрэ уһанар, уруһуйдуур, иистэнэр дьарыктаах дьон. Инньэ гынан, уруһуй, искусство эйгэтин кытта кыра эрдэхпиттэн алтыһан улааппытым диэххэ сөп.

– Уруһуйдууру таһынан араас тиэхиньикэни туһанан чочуйар, тиһэр эбиккин...

– Ытарҕалары, симэхтэри оҥоруунан оскуола эрдэхтэн дьарыктанабын. Оттон былырыын значок оҥорор станогу ылынан, бу сонун дьарыгы ылсыбытым. Значоктарбын бэйэм айан таһаарбыт уобарастарбынан, дизайннаан, ардыгар сакааһынан ойуулаан оҥоробун. Ону сэргэ, эмиэ былырыын, куукулалары оҥорорго холоммутум. Куукулалары булкаас тиэхиньикэ ньыматынан оҥоробун. Куукулаларым – эмиэ бэйэм айан, толкуйдаан таһаарбыт уобарастарым. “Чуддиктар” диэн ааттаабытым. Кинилэр бэйэлэрэ туһунан “легендалаахтар”. Ол курдук, кинилэр сулус оҕолоро буолаллар, Сиргэ сулус түстэҕинэ үөскүүллэр. Бу харамайдар араас кыыл дьүһүнүн ылыныахтарын сөп. Ол эрээри хас биирдии чуддик ураты анал бэлиэлээх. Кинилэр дьонтон куһаҕан санааларын обороллор, кутталлаах түүллэрин суурайаллар, онон аһылыктаналлар. Ол оннугар дьоҥҥо үтүө санааны, үөрүүнү-көтүүнү саҕаллар.

– Атыны, саҥаны ылсарга кимтэн эмэ анаан-минээн үөрэнэҕин дуу, атын үлэлэри кэтээн көрөн бэйэҥ холоноҕун дуу?

– Биир үксүн көрөн үөрэнэбин. Интэриниэт ситимигэр араас олус туһалаах, өйдөнүмтүө маастар-кылаастар баар буолаллар.

– Уһанар, иистэнэр киһи матырыйаалын буларыгар элбэх харчыны барыыр...

– Мин бу оҥоһуктарбар туттар матырыйаалбын биир үксүн атыыга киирбит харчынан көрөн, талан ылынабын. Матырыйаал ыларга болҕомтолоохтук сыһыаннаһарга кыһаллабын.

–  Оҥоһуктаргын хайдах атыылыыгын?

– Аан бастаан Үлэ кыбартаалыгар буолбут "Хотон" арт-маркекка кыттан атыылаабытым. Онно олус үөрбүтүм. Бу дьаарбаҥкаҕа эмиэ аан бастаан мэтириэттэри  уруһуйдаабытым. Кэлин киэргэллэри, значоктары уо.д.а. сакаастыыллар. Биир кэмҥэ оҥоһуктарбын аниме-маҕаһыыҥҥа туттара сылдьыбытым.

– Быыстапкаларга кыттааччыгын дуо?

– Бастакы кыттыбыт быыстапкам электроннай көрүҥүнэн буолбута. Галереяҕа укпут уруһуйдарбын ким баҕалаах киирэн көрүөн сөп этэ. Иккис быыстапкам дойдубар баар С.А. Зверев-Кыыл Уолун аатынан Фольклор түмэлигэр турбута, дизайн уонна уруһуй кылаастарыгар үөрэнэр кэммэр оҥорбут уруһуйдарым, оҥоһуктарым киирбиттэрэ. Ол кэннэ дьиэ кэргэнинэн уопсай быыстапкабыт буолбутугар, сорох оҥоһуктарбынан кыттыбытым.

– Инникитин олоххун айар-тутар, уран эйгэни кытта ситимниир, маны сүрүн дьарык оҥостор былааннааххын дуу эбэтэр иллэҥ кэмҥэ дьарык гынаргын ордороҕун дуу?

– Мин билигин АГАТУ бэтэринэриийэ медицинскэй факультетыгар 2-с кууруска үөрэнэбин. Олохпун талан ылбыт идэбин кытта ситимниир былааннаахпын. Биллэн турар, ханнык да эйгэҕэ үлэлээбитим иһин, уруһуйбун, оҥоһуктары чочуйарбын хобби курдук илдьэ сылдьыам диэн бигэ эрэллээхпин.

Мин санаабар, хас биирдии киһи талааннаах, туохха эрэ айар-тутар баҕалаах буолар. Бэйэ сөбүлүүр дьарыга, хобби ис санааны сааһыланарга, сүргэни бөҕөргөтөргэ олус көмөлөөхтөр дии саныыбын.

Кэрэ, уран көстүүнү сэргиир, дизайны интэриэһиргиир киһи быһыытынан, Дьокуускай куораппыт кэрэ миэстэтэ диэн ханнык сири ааттыаҥ этэй?

– Мин санаабар, Дьокуускайга киһи санаалыын сынньанар үчүгэй көстүүлээх сирэ элбэх. Сахалыы оһуор-бичик үксээн иһэрэ үөрдэр. Саамай сөбүлээн сылдьар сирим диэн Доҕордоһуу болуоссатын ааттыам этэ. Тоҕотун билбэппин, бу сиргэ кутум-сүрүм тохтуур, дууһам сынньанар курдук. Манна баар саха уус-уран литературатын төрүттээччи А.Е. Кулаковскай-Өксөкүлээх Өлөксөй пааматынньыгын куораппыт биир ураты, бэлиэ миэстэтэ диэн көрөбүн. Манна доҕотторбун кытары саас, сайын кэлэн уруһуйдааччыбыт. Уопсайынан, сынньаныахпын, аралдьыйыахпын баҕардахпына, үксүн бу болуоссакка кэлэбин.

– Ааҕааччыларга баҕа санааҥ..

– Хайа да кэмҥэ сөбүлүүр дьарыккытыгар быыс була сатааҥ. Сөбүлүүр дьарыктан киһи дьоллонор, санаата көнньүөрэр.

Хаартыскалар: Дьоруой тус архыыбыттан

Сонуннар

17.07.2025 | 08:57
Сурук киирдэ

Ордук ааҕаллар

Батыһыннара ыйар аналлаах Өлөөн буойуна — БатЫйа
Дьон | 10.07.2025 | 18:00
Батыһыннара ыйар аналлаах Өлөөн буойуна — БатЫйа
Батыйа позывнойдаах байыас билигин Украина Луганскай сиригэр Ийэ дойдубутун көмүскүү сылдьар. «Батыйа – батыһыннара ыйар, (указать направление)» диэн кини позывнойун суолтатын быһааран биэрбиттэрин, кырдьык да дии санаатым.  Кинини кытта дьиктитик кэпсэттибит. Тоҕо диэтэххэ кини олус уйан дууһалаах, кэрэни кэрэхсиир, айар үлэтин онно да сылдьан бырахпат – уруһуйдуур, уһанар, арааһы астыыр,...
Оҕуруот үлэтэ үчүгэй көрүүнү эрэйэр
Дьон | 04.07.2025 | 16:00
Оҕуруот үлэтэ үчүгэй көрүүнү эрэйэр
Кылгас сайыммыт барахсан сөрүүн тыалынан илгийэн, ардаҕынан балачча күндүлээн, бастакы ыйа ааһа оҕуста. Сайыҥҥы кэм тыа сирин, куорат да олохтооҕор оҕуруот, сибэкки үүннэриитин кытта ситимнээх.   Хаһыат бүгүҥҥү нүөмэригэр Дьокуускай куорат олохтооҕо, ХИФУ научнай-быыстапкалыыр комплексын инсектарийын сэбиэдиссэйэ Нюргуна Нюргуновна Килибееваттан оҕуруот көрүүтүгэр сүбэлэри ылыаҕыҥ: Баҕа санааттан саҕаламмыта Ис-испиттэн баҕаран туран 1990...
Былыргы чороон абылыыр күүһэ туохха сытарый?
Дьон | 04.07.2025 | 13:00
Былыргы чороон абылыыр күүһэ туохха сытарый?
Өбүгэ иһитин сөргүтүү үлэтэ утумнаахтык ыытыллар. Маныаха норуот маастардара улахан оруоллаахтар. Былыргы уустар ньымаларын хаҥатааччы уус Василий Лопатин бүгүн «Киин куорат» ааҕааччыларыгар  уус идэтигэр удьуордааһын, Ил Дархан Айсен Николаев үлэҕинэн оҥорбут чороонун туһунан кэпсиир, мас иһити харайыыга сүмэлээх сүбэтин үллэстэр.   – Үтүө күнүнэн, Василий Васильевич! Өбүгэттэн тардыллар ситим хас биирдиибит...
Кэлэр нэдиэлэҕэ «Работай в Якутии» ыччат бэстибээлэ күүтэр
Сонуннар | 08.07.2025 | 14:14
Кэлэр нэдиэлэҕэ «Работай в Якутии» ыччат бэстибээлэ күүтэр
От ыйын 16 күнүгэр Дьокуускайга СӨ Нэһилиэнньэ дьарыктаах буолуутугар судаарыстыбаннай кэмитиэтэ орто анал уонна үрдүк үөрэх кыһаларын бүтэрбит ыччаты «Работай в Якутии» бэстибээлгэ ыҥырар. Тэрээһин Үлэ кыбаарталыгар ыытыллыаҕа. Бэстибээл сыала — эдэр исписэлиистэри үлэ миэстэтинэн хааччыйыы, үлэ ырыынагар бэйэ миэстэтин булунарга көмөлөһүү. Бэстибээл алта араас хайысханан ыытыллыаҕа: #ПРО_ГЛАВНОЕ, #ПРО_РОДИНУ, #ПРО_РАБОТУ,...