19.01.2025 | 14:00

Сөбүлүүр дьарыктан киһи дьоллонор, санаата көнньүөрэр

Сөбүлүүр дьарыктан киһи дьоллонор, санаата көнньүөрэр
Ааптар: Марфа ИВАНОВА
Бөлөххө киир

Үлэттэн иллэҥ кэмнэригэр сөбүлүүр дьарыктаах, ураты умсугуйар эйгэлээх, өрүү кэрэни, ураны болҕойор, айарга-тутарга дьулуурдаах дьон тоҕо эрэ ис-истэриттэн сырдыы сылдьар буолаллар. Сөбүлүүр дьарыктан киһи дьоллонор, санаата көнньүөрэр диэн маны этэн эрдэхтэрэ.

Мин бүгүн биир оннук, куруук мичээрдээбитинэн көрсөр, уруһуйдуурга, кэрэ оҥоһуктары чочуйарга айылҕаттан тарбаҕар талааннаах эдэркээн устудьуон кыыс Вилена Поротованы кытта билиһиннэриэхпин баҕарабын.

Вилена мэтириэттэри, комикстары, аниме дьоруойдарын уруһуйдуурун таһынан, оҕуруонан ытарҕалары, кольелары, браслеттары, брелоктары тиһэр. Ону сэргэ эдэр дьон сэргиир араас тиэмэҕэ дьэрэкээн наклейкаларын, сахалыы харысхаллары оҥорор эбит. Бу дьарыгын бастаан хобби курдук саҕалаабыт буоллаҕына, сөбүлүүр дьарыга устудьуон киһиэхэ билигин биир сүрүн дохуота буолбут.

 – Вилена, хаһааҥҥыттан уруһуй эйгэтигэр сыстыбыккыный?

– Оҕо эрдэхпиттэн уруһуйдуурбун олус сөбүлүүбүн. Ол иһин дойдубар Элгээйитээҕи искусство оскуолатыгар уруһуй уонна дизайн кылааһын үөрэнэн бүтэрбитим. Ийэм Анастасия Алексеевна уонна аҕам Александр Николаевич бу оскуолаҕа педагогтар. Бэйэлэрэ уһанар, уруһуйдуур, иистэнэр дьарыктаах дьон. Инньэ гынан, уруһуй, искусство эйгэтин кытта кыра эрдэхпиттэн алтыһан улааппытым диэххэ сөп.

– Уруһуйдууру таһынан араас тиэхиньикэни туһанан чочуйар, тиһэр эбиккин...

– Ытарҕалары, симэхтэри оҥоруунан оскуола эрдэхтэн дьарыктанабын. Оттон былырыын значок оҥорор станогу ылынан, бу сонун дьарыгы ылсыбытым. Значоктарбын бэйэм айан таһаарбыт уобарастарбынан, дизайннаан, ардыгар сакааһынан ойуулаан оҥоробун. Ону сэргэ, эмиэ былырыын, куукулалары оҥорорго холоммутум. Куукулалары булкаас тиэхиньикэ ньыматынан оҥоробун. Куукулаларым – эмиэ бэйэм айан, толкуйдаан таһаарбыт уобарастарым. “Чуддиктар” диэн ааттаабытым. Кинилэр бэйэлэрэ туһунан “легендалаахтар”. Ол курдук, кинилэр сулус оҕолоро буолаллар, Сиргэ сулус түстэҕинэ үөскүүллэр. Бу харамайдар араас кыыл дьүһүнүн ылыныахтарын сөп. Ол эрээри хас биирдии чуддик ураты анал бэлиэлээх. Кинилэр дьонтон куһаҕан санааларын обороллор, кутталлаах түүллэрин суурайаллар, онон аһылыктаналлар. Ол оннугар дьоҥҥо үтүө санааны, үөрүүнү-көтүүнү саҕаллар.

– Атыны, саҥаны ылсарга кимтэн эмэ анаан-минээн үөрэнэҕин дуу, атын үлэлэри кэтээн көрөн бэйэҥ холоноҕун дуу?

– Биир үксүн көрөн үөрэнэбин. Интэриниэт ситимигэр араас олус туһалаах, өйдөнүмтүө маастар-кылаастар баар буолаллар.

– Уһанар, иистэнэр киһи матырыйаалын буларыгар элбэх харчыны барыыр...

– Мин бу оҥоһуктарбар туттар матырыйаалбын биир үксүн атыыга киирбит харчынан көрөн, талан ылынабын. Матырыйаал ыларга болҕомтолоохтук сыһыаннаһарга кыһаллабын.

–  Оҥоһуктаргын хайдах атыылыыгын?

– Аан бастаан Үлэ кыбартаалыгар буолбут "Хотон" арт-маркекка кыттан атыылаабытым. Онно олус үөрбүтүм. Бу дьаарбаҥкаҕа эмиэ аан бастаан мэтириэттэри  уруһуйдаабытым. Кэлин киэргэллэри, значоктары уо.д.а. сакаастыыллар. Биир кэмҥэ оҥоһуктарбын аниме-маҕаһыыҥҥа туттара сылдьыбытым.

– Быыстапкаларга кыттааччыгын дуо?

– Бастакы кыттыбыт быыстапкам электроннай көрүҥүнэн буолбута. Галереяҕа укпут уруһуйдарбын ким баҕалаах киирэн көрүөн сөп этэ. Иккис быыстапкам дойдубар баар С.А. Зверев-Кыыл Уолун аатынан Фольклор түмэлигэр турбута, дизайн уонна уруһуй кылаастарыгар үөрэнэр кэммэр оҥорбут уруһуйдарым, оҥоһуктарым киирбиттэрэ. Ол кэннэ дьиэ кэргэнинэн уопсай быыстапкабыт буолбутугар, сорох оҥоһуктарбынан кыттыбытым.

– Инникитин олоххун айар-тутар, уран эйгэни кытта ситимниир, маны сүрүн дьарык оҥостор былааннааххын дуу эбэтэр иллэҥ кэмҥэ дьарык гынаргын ордороҕун дуу?

– Мин билигин АГАТУ бэтэринэриийэ медицинскэй факультетыгар 2-с кууруска үөрэнэбин. Олохпун талан ылбыт идэбин кытта ситимниир былааннаахпын. Биллэн турар, ханнык да эйгэҕэ үлэлээбитим иһин, уруһуйбун, оҥоһуктары чочуйарбын хобби курдук илдьэ сылдьыам диэн бигэ эрэллээхпин.

Мин санаабар, хас биирдии киһи талааннаах, туохха эрэ айар-тутар баҕалаах буолар. Бэйэ сөбүлүүр дьарыга, хобби ис санааны сааһыланарга, сүргэни бөҕөргөтөргэ олус көмөлөөхтөр дии саныыбын.

Кэрэ, уран көстүүнү сэргиир, дизайны интэриэһиргиир киһи быһыытынан, Дьокуускай куораппыт кэрэ миэстэтэ диэн ханнык сири ааттыаҥ этэй?

– Мин санаабар, Дьокуускайга киһи санаалыын сынньанар үчүгэй көстүүлээх сирэ элбэх. Сахалыы оһуор-бичик үксээн иһэрэ үөрдэр. Саамай сөбүлээн сылдьар сирим диэн Доҕордоһуу болуоссатын ааттыам этэ. Тоҕотун билбэппин, бу сиргэ кутум-сүрүм тохтуур, дууһам сынньанар курдук. Манна баар саха уус-уран литературатын төрүттээччи А.Е. Кулаковскай-Өксөкүлээх Өлөксөй пааматынньыгын куораппыт биир ураты, бэлиэ миэстэтэ диэн көрөбүн. Манна доҕотторбун кытары саас, сайын кэлэн уруһуйдааччыбыт. Уопсайынан, сынньаныахпын, аралдьыйыахпын баҕардахпына, үксүн бу болуоссакка кэлэбин.

– Ааҕааччыларга баҕа санааҥ..

– Хайа да кэмҥэ сөбүлүүр дьарыккытыгар быыс була сатааҥ. Сөбүлүүр дьарыктан киһи дьоллонор, санаата көнньүөрэр.

Хаартыскалар: Дьоруой тус архыыбыттан

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Екатерина Семенова: «Ылдьаананы аһынным ээ...»
Дьон | 08.02.2025 | 12:00
Екатерина Семенова: «Ылдьаананы аһынным ээ...»
Бу күннэргэ «Саха» НКИХ көрөөччүлэрэ «Уот Дьулустаан» диэн саҥа сериалынан олоробут диэтэххэ, омун буолбатах. Киэһэ аайы: «Киинэбит кэлэрэ чугаһаата», – диэн бассаап бөлөхтөр оргуйа түһэллэр. Саҥа сериалга киҥнээх, кырыктаах Ылдьаана хотун оруолун чаҕылхайдык толорбут Екатерина Семенова көрөөччү киэҥ биһирэбилин ылла.   Бүгүҥҥү сэргэх сэһэргэһээччибит –  СӨ Үүнэр көлүөнэтин тыйаатырын артыыһа, СӨ...
Саргылан Семенов: «Паралимпиада кыһыл көмүһүн ылларбын...»
Дьон | 01.02.2025 | 11:00
Саргылан Семенов: «Паралимпиада кыһыл көмүһүн ылларбын...»
Кини – 25 саастаах эдэр киһиэхэ олох ыараханын, аһыытын-ньулуунун билбит, ол охсууттан самныбатах, күүстээх санаалаах, сахалыы мындыр толкуйдаах, саастаах да дьоҥҥо холобур буолар киһи киэн туттар дьоруойа.   – Саргылан, бастатан туран, бэйэҥ тускунан билиһиннэриэҥ дуо? – 1999 сыллаахха Уус Алдан улууһун киинигэр Бороҕоҥҥо төрөөбүтүм, улааппытым, оҕо, эдэр сааһым барыта онно...
Саха түмэлигэр ураты быыстапка турда
Сонуннар | 07.02.2025 | 22:12
Саха түмэлигэр ураты быыстапка турда
Саха АССР оскуолаларын 1985 сыллааҕы выпускниктара быйыл оскуоланы бүтэрбиттэрэ 40 сылын туолар. Кыайыы 40 үбүлүөйдээх сылыгар Саха сирин оскуолаларын бүтэрбит  тыһыынчанан оҕо бүгүн бэйэлэрэ олохторун орто омурҕанын ааһан, үүнэр көлүөнэни, эдэр ыччаты дойдуга тулхадыйбат таптал, бэриниилээх буолуу тыыныгар үлэлэһэр ытыктанар дьон. Кинилэр бу үтүө дьулуурдара атыттарга холобур эрэ буолар аналлаах....