11.05.2025 | 14:00

Оҕуруот үлэтигэр илиини харыстыырга сүбэлэр

Оҕуруот үлэтигэр илиини харыстыырга сүбэлэр
Ааптар: Марфа ИВАНОВА
Бөлөххө киир

Оҕуруокка өр үлэлээтэххэ илии тириитэ хатырара, ардыгар хатыылаахха хаарыйтаран бааһырара, тымныы буорга тарбах сүһүөхтэрэ тоҥон ыалдьаллара баар суол. Оҕуруот үлэтин ис сүрэҕиттэн сөбүлээччи кэмэ кэллэ да күн устата сиһи көннөрбөккө буору булкуйартан ордубат буолар. Үүнээйини олордууга төһө даҕаны кэм былдьаһыга тирээтэр, илиибитин харыстыырга кыһаллыаҕыҥ. 

Бэрчээкки көрүҥүн сөпкө талабыт

Даача хайа баҕарар үлэтигэр солбуллубат көмөлөһөөччү – бэрчээкки. Аны туран, үлэ бэрчээккитин көрүҥэ араастаһар. Оҕуруот үлэтигэр тоҕоостоохтору сыымайдыахха:

- сиэмэни ыһыы, сэбирдэхтэри чачарытыы курдук быыччык үлэни толорорго тарбах имигэһин хааччахтаабат бэрчээкки барсыа. Ол эбэтэр, бу үлэни толорорго латекс эбэтэр нитрил бэрчээккини туттуҥ.

- Сытыы, биилээх үстүрүмүөнү туттарга, иннэлээх, хатыылаах үүнээйини харайарга халыҥ, чиҥ матырыйааллаах бэрчээкки ордук барсыа. Холобур, тирии, парусина эбэтэр полиэстер бөҕөргөтүүлээх таҥас бэрчээккилэр.

- Уоҕурдууну, дьааттары, суолах уонна кислота суурадаһыннарын туттарга сиик өппөт, курдарбат матырыйааллаахтар барсыахтара. Үгүс оҕуруотчут бороһуок, бытархай көрүҥ химикаты туттарыгар кураанах диэн таҥас бэрчээккини кэтэр. Ол эрээри таҥас бэрчээкки ытыс көлөһүнүттэн сиигирэн уоҕурдууну кытта тута холбоһор кутталлаах. Оччотугар тириини сиэтиэххэ сөп. Онон ханнык баҕарар химическэй уоҕурдууну кытта үлэлииргэ уу өппөт бэрчээккитин кэтиллиэхтээх.

- Буору хаһар, сыыс оту ыраастыыр үлэ уһун кэми эрэйэр. Манна илии хабыллыбатын туһугар кутуу протектордаах «тыынар» таҥас бэрчээкки ордук буолуо.

Үлэ көрүҥүттэн көрөн бэрчээккилэрбитин уларыта сылдьар курдук барытын эрдэттэн хааччынарга кыһаллабыт. Биир үлэҕэ туох да ааттаах үчүгэй бэрчээкки атын көрүҥ үлэҕэ туһата суох буолуон сөбүн умнубаппыт.

 

Бэрчээкки кээмэйэ

Бэрчээкки илииттэн сулбуруйан түһэ сылдьыбатын наадатыгар аһара улаханы ылбат ордук. Аны олус ыга тутар буоллаҕына, тарбах хамсаныытын хааччахтыа, үлэни бытаардыа. Онон ортотугар сөбү талар ордук. Бэрчээккилэр биир үксүн 3 размерга арахсаллар: S – кыра, M – орто уонна  L – улахан. Эриэккэскэ XL, XXL курдук ордук улахан размеры булуохха сөп.

 

Илии бааһырымтыа, уйан буоллаҕына

Өр кэмҥэ салгыны аһардыбат бэрчээккини кэттэххэ, көлөһүнтэн кууллуйан илии бааһырыан сөп. Оччотугар уйан тириилээхтэр хлопок истээх эрэһиинэ бэрчээккини кэтэллэрэ ордук. Эбэтэр улахан кээмэйдээх иһинэн таҥас бэрчээккини хаттыктаан кэтиэххэ эмиэ сөп.

 

Тыҥыраҕы тоһуппат туһугар

Сорох кэрэ аҥаар уһун тыҥыраҕы ордорор. Билигин тарбахтарыгар бөҕөргөтүү кутуулаах, ааһа баран тимир, полимер олордуу «тыҥырахтаах» бэрчээккилэр бааллар. Балар уһун тыҥыраҕы кыратык да буоллар атыттардааҕар харыстыахтара, буор үлэтин да чэпчэтиэхтэрэ.

 

Илиини биилээхтэн, хатыылаахтан харыстыырга

- Сөптөөх размердаах бэрчээккини кэтэр сөп

- Үстүрүмүөнү тутарга тарбахтарыгар уонна ытыһыгар протектордаах бэрчээккини талар ордук

- Уһун умнастаах хатыылаах үүнээйини харайарга уһун бэгэччэхтээх бэрчээкки барсыа.

 

Бэрчээккини сөпкө кэтии уонна устуу

Бэрчээккини кэтиэх иннинэ иһин киртиппэт курдук илиини суунар ордук. Дьааты, уоҕурдууну туттарга бэрчээккини хайаан да үрэн бэрэбиэркэлэнэр. Тальк, оҕо присыпката эрэһиинэ бэрчээккилэри дөбөҥнүк кэтэргэ көмөлөһүө. Устан баран илиини суунуллар уонна кириэмнэнэр. Таҥас бэрчээккини харайыы уустуга суох, сууйан кууртуҥ да бүтэр. Оттон салгыны киллэрбэт бэрчээккилэри туттан баран хайаан да тиэрэн ис өттүн куурдуллар, ол кэннэ кымаах тальк бурдугун иһигэр кутан сахсыйан биэриэххэ сөп.  Тирии бэрчээккини сууйбакка эрэ ыраастаныллар, хаппатын курдук анал сириэстибэлэринэн сотуохха сөп.

 

Эбэлэрбит илиинихарыстыыр албастара

Урут үлэҕэ кэтиллэр бэрчээкки хотоойутук тарҕана илигинэ оҕуруотчуттар бэйэлэрэ толкуйдарынан араас албаһы тобулаллар эбит. Олортон ордук тарҕаммыттара:

- буору булкуйуох иннинэ кытаанах мыыланы тыҥырахпытынан хастыыбыт. Оччотугар тыҥырах саҕатыгар мыыла хааланан буор киирэрин хааччахтыа.

- Илиини убаҕас мыыланан хойуутук сотобут уонна куурдабыт. Бэйэтэ харыстыыр “бэрчээкки” бэлэм. Үлэ бүттэҕинэ суунан кэбиһэбит.

- Эмиэ итинник соруктаах үлэлиэх иннинэ илиибитин харыстыыр аналлаах (защитнай) кириэминэн соттобут уонна куурдабыт.

Ол эрээри бу харыстанар ньымалар киһиэхэ барытыгар сөп түбэспэттэр, мыылаттан илии хатырыан, кытаанах мыылаттан тыҥырах саҕата атыан сөп. Онон бэрчээкки арааһа дэлэй үйэтигэр тоҕоостооҕун талан ылан туһаммыт ордук. 

Сонуннар

Ордук ааҕаллар

Батыһыннара ыйар аналлаах Өлөөн буойуна — БатЫйа
Дьон | 10.07.2025 | 18:00
Батыһыннара ыйар аналлаах Өлөөн буойуна — БатЫйа
Батыйа позывнойдаах байыас билигин Украина Луганскай сиригэр Ийэ дойдубутун көмүскүү сылдьар. «Батыйа – батыһыннара ыйар, (указать направление)» диэн кини позывнойун суолтатын быһааран биэрбиттэрин, кырдьык да дии санаатым.  Кинини кытта дьиктитик кэпсэттибит. Тоҕо диэтэххэ кини олус уйан дууһалаах, кэрэни кэрэхсиир, айар үлэтин онно да сылдьан бырахпат – уруһуйдуур, уһанар, арааһы астыыр,...
Оҕуруот үлэтэ үчүгэй көрүүнү эрэйэр
Дьон | 04.07.2025 | 16:00
Оҕуруот үлэтэ үчүгэй көрүүнү эрэйэр
Кылгас сайыммыт барахсан сөрүүн тыалынан илгийэн, ардаҕынан балачча күндүлээн, бастакы ыйа ааһа оҕуста. Сайыҥҥы кэм тыа сирин, куорат да олохтооҕор оҕуруот, сибэкки үүннэриитин кытта ситимнээх.   Хаһыат бүгүҥҥү нүөмэригэр Дьокуускай куорат олохтооҕо, ХИФУ научнай-быыстапкалыыр комплексын инсектарийын сэбиэдиссэйэ Нюргуна Нюргуновна Килибееваттан оҕуруот көрүүтүгэр сүбэлэри ылыаҕыҥ: Баҕа санааттан саҕаламмыта Ис-испиттэн баҕаран туран 1990...
Былыргы чороон абылыыр күүһэ туохха сытарый?
Дьон | 04.07.2025 | 13:00
Былыргы чороон абылыыр күүһэ туохха сытарый?
Өбүгэ иһитин сөргүтүү үлэтэ утумнаахтык ыытыллар. Маныаха норуот маастардара улахан оруоллаахтар. Былыргы уустар ньымаларын хаҥатааччы уус Василий Лопатин бүгүн «Киин куорат» ааҕааччыларыгар  уус идэтигэр удьуордааһын, Ил Дархан Айсен Николаев үлэҕинэн оҥорбут чороонун туһунан кэпсиир, мас иһити харайыыга сүмэлээх сүбэтин үллэстэр.   – Үтүө күнүнэн, Василий Васильевич! Өбүгэттэн тардыллар ситим хас биирдиибит...
НВК Саха бырагыраамата от ыйын 7-13 күннэригэр
Сонуннар | 06.07.2025 | 10:00
НВК Саха бырагыраамата от ыйын 7-13 күннэригэр
Понедельник, 7 июля 6:00 Тиэргэн 12+ 6:30 Мы вам покажем 12+ 7:00 Новый день 6+ 8:00 Утро Якутии 6+ 9:00 Новый день 6+ 10:00 Утро Якутии 6+ 11:00 Тиэргэн 12+ 11:30 ПроАвто 12+ 12:00 "Якутия" информационная программа 12+ 12:15 Саха сатаабата суох 6+ 12:45 Асчыттар 6+ 13:30 "Саха Сирэ" информационнай...