Куорат үс сыллаах былаана

Ааспыт сайын, бэс ыйын 4 күнүгэр, Дьокуускай баһылыга Евгений Григорьев 2024 – 2026 сылларга куорат уокуругун инфраструктуратын сайыннарар, тупсарар туһунан 124 №-дээх уурааҕы таһаарбыта. Онно үс сыл устата ыытыллыахтаах тутаах тэрээһиннэр кэнсиэпсийэлэрэ бигэргэнэн, сыһыарыы быһыытынан киирбитэ.

Ол иннинэ “Куорат хаһаайыстыбатын эксплуатациялыыр сулууспа” МКУ Дьокуускай уокуруктааҕы дьаһалталарын салаа тэрилтэлэриттэн биир бастакынан ханнык суол кыһалҕалары бастакынан быһаарар наадатын чопчулаһар, быһаарсар үлэни ыыппыта. Ол түмүгэр үс сыллаах былааҥҥа уопсастыбаннай тырааныспар боппуруоһа (саҥа оптуобустарынан хааччыйыы, сылаас тохтобуллары элбэтии, куорат соҕуруу уонна хоту эҥээригэр автовокзалы тутуу), уулуссалары сырдатыы (чугас эргин сылларга, концессионнай сөбүлэҥи түһэрсэн туран, куораты олоччу сырдатыынан хааччыйар санаа баар), уулусса кытыытынааҕы уу сүүрүгүрэр ханаабаларын оҥоруу, Өлүөнэттэн уу турбатын тардыы, куорат күөллэрин ыраас уунан толоруу, тулаларын ыраастааһын, социальнай гаастааһын бырагырааматын салгыы үлэлэтии, күүһүрдүү, магистральнай гаас турбата аһардар кыамтатын улаатыннарыы, элбэх оҕолоох ыалларга бэриллибит сир учаастактарын инфраструктуратын оҥоруу, Табаҕа уонна Кангаласс бөһүөлэктэригэр канализация ситимин, ууну ыраастыыр тутууну ыытыы, Марха түөлбэтин уунан хааччыйар уу ситимин тардыы уо.д.а. киирбитэ.

Онно сыһыаран, уопсастыбаннай тырааныспарга сыһыаннаах түгэннэри, билиҥҥи баар балаһыанньаны санатыһан ааһыаҕыҥ.

Оптуобус суоппарыгар – чэпчэтиилээх куортам

Куорат дьаһалтата саҥа оптуобустарынан кыах тиийэринэн хааччыммыт эбит буоллаҕына, муниципальнай оптуобустарга суоппар тиийбэт. Бу хайысхаҕа кэмигэр үлэлэспэтэххэ, кэнэҕэһин өссө дириҥээн иһиэн сөп. Онон Олохтоох дьаһалта кыһалҕаттан тахсарга араас суоллары тобуларга дьулуһар. Оптуобустарга суоппар тиийбэт кыһалҕата куорат хас биирдии кэриэтэ олохтооҕун, ыалдьытын таарыйар.

Ол быһыытынан, Дьокуускай куорат дьаһалтата оптуобус суоппардарын чэпчэтиилээх арендалаһааччылар кэрискэлэригэр хайаан да киллэрэри туруорсубута сиэрдээх. Онуоха манныгы быһаарыым.

В. Путин сорудаҕынан, эрэгийиэннэр туруорсууларыгар олоҕуран, нэһилиэнньэ кэккэ араҥатыгар олорор дьиэни чэпчэтиилээх сыанаҕа уларсар гына, дойду таһымнаах “Доступное арендное жилье” диэн бырагыраама ылыллан турар. Федеральнай үп көрүллэр. Бу дьаһалы олоххо киллэрэргэ биһиги өрөспүүбүлүкэҕэ «Центр развития жилищных программ РС (Я)» АНО диэн эрэгийиэннээҕи эпэрээтэр тэриллибитэ.

Ил Дархан Айсен Николаев Ил Түмэҥҥэ туһаайбыт ахсынньытааҕы Анал этиитигэр бу үүммүт сылга чэпчэтиилээх куортамҥа биэрэр гына, үс куоракка элбэх кыбартыыралаах биирдии олорор дьиэни үлэҕэ киллэрэр соругу туруорбута. О.и. Дьокуускайга – 141 кыбартыыралаах дьиэни. 

Бу иннинэ, тустаах бырагыраама чэрчитинэн, былырыын кулун тутар ыйга, Дьокуускайга бэлэм миэбэллээх, бытовой тиэхиньикэлээх бастакы 24 кыбартыыра бэриллибитэ. Бу дьиэҕэ киирбиттэр куортамнарын биир ыйдааҕы төлөбүрэ баара эрэ 12 тыһ. солк. курдуга. Тоҕо диэтэххэ, төлөбүр сорох өттө федеральнай уонна өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн субсидия быһыытынан кэлэр.

Бу бырагырааманан Саха сирин үрдүнэн уопсайа 1003 кыбартыыраны тутарга суоттаналлар. Тутуллубут дьиэлэри салгыы эрэгийиэннээҕи эпэрээтэр ылан, чэпчэтиилээх куортамҥа биэриинэн дьарыктаныахтаах.

Онуоха муниципальнай тэриллиилэр ордук туох идэлээхтэргэ наадыйалларынан көрөн, кимнээххэ биэрэр наадатын туруорсан этии киллэрэллэр. Тустаах бырагыраамаҕа СВО кыттыылаахтара, кинилэр дьиэ кэргэттэрэ, 35 саастарыгар диэри исписэлиистэр уонна устудьуоннар хапсар кыахтаахтар. Хас биирдии категория аайы туһунан быраабыла олохтонон, бырабыыталыстыбанан бигэргэнэр. СӨ Тутууга миниистирэ Виктор Романов быһа эпииргэ эппитинэн, чэпчэтиилээх сыанаҕа арендалааччыларга өрөспүүбүлүкэ улуустарыттан уонна дойду атын эрэгийиэннэриттэн үлэлии кэлээччилэр хапсар кыахтаахтар.

Чэпчэтиилээх сыанаҕа дьиэ уларсааччылар, холобур, 2 хостоох кыбартыыраны, ыйга быһа холуйан 12-14 тыһ. солк. төлөһөр буолуохтара сабаҕаланар. Тэҥнииргэ анаан эттэххэ, Дьокуускайга итинник кыбартыыра арендата, ортотунан, 45 тыһ. солк. тэҥнэһэр.

Онон улуустан куоракка кэлбит, оптуобуһу ыытарга эппиэттэһэр категориялаах суоппар идэлээхтэр, өрөйө-чөрөйө сылдьыҥ. Категория эппиэттэспэт түгэнигэр, эбии үөрэниэххэ сөбүн умнумаҥ.

Оптуобус сылаас тохтобула

Билиҥҥитэ Дьокуускай куоракка, кытыы бөһүөлэктэр киэннэрин ааҕан туран, уопсайа 51 сылаас тохтобул баар. 2023 с. – 10, былырыын – биэс саҥа тохтобул эбиллибитэ: 202-с түөлбэҕэ, биир – Можайскай уулуссаҕа уонна икки – “Звезднай” түөлбэҕэ. Быйыл биэс туруохтаах. Ити курдук эбиллэн иһиэҕэ.

Кыһыыта, вандаллар хаарыан сылаас тохтобуллары тоҕута сынньаллара, алдьаталлара тахса турар. Киһи кэлэйиэх, кинилэр ортолоругар оскуола үөрэнээччилэрэ, кыыс оҕо кытта баар. Иккис өттүттэн, сорох тохтобуллары аттынааҕы оскуолалар Саҥа дьылга киэргэтэн, айанньыттар сүргэлэрин көтөхпүттэрэ эмиэ баар.

Чугас эргин сылларга 100 сылаас тохтобулу тутары былаанныыллар.

Бүгүҥҥү күҥҥэ киин куоракка үлэлиир сылаас тохтобуллар:

Автодорожнай уокурукка

• Ленин бэрэспиэгэр “Лена» киинэ тыйаатыра” тохтобул (куорат диэки айан өттүгэр);

• Красильников уул. «Автодорожнай факультет» тохтобула (куорат диэки барарга);

• Воинскай уул. баар тиһэх «Воинскай» тохтобул;

• Иван Кульбертинов уул. баар «Иван Кульберитонов» тохтобул.

• “Звезднай” түөлбэҕэ  (куорат диэки кэлиигэ);  

• “Звезднай” түөлбэҕэ (тиһэх тохтобул);

Гагарин уокуругар

• Можайскай уул. баар «Гагарин искибиэрэ»  (куорат өттүгэр кэлиигэ);

• Можайскай уул. «Новопортовская»  (куорат өттүгэр кэлиигэ);

• Можайскай уул. «Сулус» спорт комплекс» — Можайскай уул. (куорат өттүгэр кэлиигэ);

•Курнатовскай уул. «Курнатовскай» тохтобул (Хатыҥ Үрэх диэки барарга).

• Можайскай уулусса “30-с оскуола” тохтобул (Өктөөп 50 сыла автострада өттүттэн кэлиигэ);

Губин уокуругар

• Хабаров уул. «Кыайыы болуоссата» (Богдан Чижик уул. диэки барыыга);

• Дзержинскэй уул. «Спортоскуола»  (Богатырев уул. диэки барыыга).

• 202-с түөлбэ, Р. Дмитриев кытыла, “Медцентр №-2” тохтобул  (куорат диэки барыыга);

• 202-с түөлбэ, Р. Дмитриев кытыла, “Медцентр №-2” тохтобул;

Октябрьскай уокурук

• Кулаковскай уул. «Университет»  (Ленин бэр. диэки);

• Киров уул. «Силуэт»  (Поярков диэки);

• Ленин бэрэспиэгэ, «Доҕордоһуу болуоссата»;

• Кулаковскай уул. «Аммосов искибиэрэ»  (Ленин бэр. диэки).

Сайсары уокуруга

• Сэргэлээх шоссета, «Борисовка -1» ;

• Бүлүүлүүр аартык, 5 км, «Борисовка-3»;

• Бүлүүлүүр аартык,  «Интэринээт оскуола» (куорат диэки кэлэргэ);

• Мерзлотоведение уул. тиһэх тохтобула “Мерзлотоведение института»;

• Ильменскэй уул, 27, «Советская»;

Строительнай уокурук

• Лермонтов уул., «Олорор дьиэ департамена»  (П. Алексеев өттүгэр);

• Семен Данилов уул., «Новинка» (П. Алексеев өттүгэр барарга);

• Лермонтов уул., 36, «Свердлов» (паарка өттүгэр барарга);

• Жорницкай уул., 7, «Жорницкай»;

• Хатыҥ Үрэх уул., 6 км, «2-с Даамба»;

• Эргиир суол, 4 км, «Лера» Авторынок».

Промышленнай уокурук

• Кальвица уул., «10-с №-дээх оскуола»  (Дзержинскэй диэки айанныырга);

• Сэбиэскэй Аармыйа 50 сыла уул., 9 «Авиагруппа» (Богдан Чижик уул. диэки барыыга);

• Очиченко уул., 3/2, «Килиэп саҥа собуота»;

• Очиченко уул., 1, «Спид-Центр»;

• Очиченко уул., 5/1, «Очиченко»;

• Бабушкин уул., «Бабушкин»;

• Челюскин уул. «Челюскин»  (тиһэх тохтобул);

• Сэбиэскэй Аармыйа 50 сыла уул.  «Рихард Зорге» (куорат диэки барыыга);

• Труд уул., «Үлэ кыбаартала».

Киин уокурук

• Хабаров уул., «Алмазэргиэнбаан» (Кыайыы болуоссатын диэки барыыга);

• Поярков уул., «Сельхозтехникум»  (автовокзал диэки барыыга);

• Ленин бэрэспиэгэр, «Центральнай»;

• Стадухин уул., «Уобаластааҕы балыыһа»  (Лермонтов уул. диэки барыыга).

Пригороднай

•Центральнай уул., «Пригороднай» тохтобул.

Хатаска

• Центральнай уул., «Агрогородок» (түмүк тохтобул);

• Каландаришвили уул., «Балыыһа».

Маҕан

• Маҕанныыр  суол, «Аэропорт» тохтобул;

• Алымов уул.,  «Маҕаһыын» тохтобул.

Марха

• Мархинскай уул., «Малая Марха». 

Табаҕа

• Каландаришвили уул., 7/1, «Табаҕа»;

• Эргэ Табаҕаҕа –  «Старая Табага».